دیاپازون

دیاپازون (به فرانسوی: diapason، به انگلیسی: tuning fork)، وسیله ای فلزی ست دارای دو شاخه که انتهای آنها به یک پایهٔ مشترک وصل شده است. با وارد شدن ضربه به شاخه های آن، دیاپازون به ارتعاش درمی آید و امواج صوتی در یک بسامد (فرکانس) خاص تولید می کند. بسامدِ هر دیاپازون ثابت است و به پدیدهٔ تشدید مربوط است.
مدخل «دیاپازون» در وبگاه دانشنامهٔ رشد
دیاپازون کاربردهای مختلفی از جمله کنترل کردن نُت ها و کوک کردن سازهای موسیقی دارد.

دیاپازون (diapason)
در موسیقی، رُکن یا ایست اصلی یک ارگ، که طنین خاص ارگ را به آن می دهد. دیاپازون ها «باز» یا «ایست دار»اند؛ نوع باز آن، رِنگی روشن و شفاف تولید می کند و ایست دار طنینی گنگ اما شیرین. معادل آن در ارگ های آلمانی پرینتْسیپال است. دیاپازون در ضمن نام وسیله ای فلزی و دو شاخه است که زیرایی ثابتی دارد و با ملاک قراردادن آن عمل کوک کردن را می توان انجام داد. این ابزار، که در ۱۷۱۱ در انگلستان اختراع شد، از یک فلز سخت شده ساخته می شود و دارای دو میلۀ موازی به طول تقریبی دَه سانتی متر است که انتهای آن ها به هم وصل شده و به یک دستۀ کوچک ختم می شود که نقطۀ انتهایی آن صاف و بی لبه است. وقتی به میله ها ضربه بزنند و نقطۀ انتهایی دسته را روی یک سطح چوبی قرار دهند، آوای خالص دیاپازون به گوش می رسد. برای هریک از زیرایی های موسیقایی یک دیاپازون وجود دارد. دیاپازون لا به «زیرایی کنسرتی» معروف است، زیرا سازهای ارکستر با نت لای بالای دو میانی کوک می شوند.