اب سنگ مرجانی

آب سنگ مرجانی. آب سنگ نواری یا صخره های مرجانی (به انگلیسی: Coral reef) از قدیمی ترین و غنی ترین اجتماع موجودات زنده بر روی زمین هستند. آب سنگ های مرجانی یکی از مهمترین، ظریفترین و متنوعترین اکوسیستم های آبی است که شکل گیری آن به زمان زیادی نیاز دارد و نقش بسیار مهمی در سلامت محیط زیست و آب و هوای کره زمین دارند. بیشتر صخره های مرجانی بین ۵۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ سال عمر دارند و بسیاری از آن ها صخره های آبی روی هم انباشته شده ای هستند که میلیون ها سال قدمت دارند. مرجانهایی که صخره های مرجانی را تشکیل می دهند تنها در شرایط خاصی پرورش می یابد. آن ها در آب گرم، شور و تمیز زندگی می کنند. رشته صخره های عظیم آبی در طول سال با درجه حرارتی بیش از ۲۱ درجه سانتیگراد گرم باقی می مانند. مرجان ها همچنین تنها در آب های کم عمقی که نور خورشید بتواند به آن ها برسد زندگی می کنند.
صخره های مرجانی بزرگ استرالیا که در شمال شرقی ساحل استرالیا واقعند بزرگ ترین صخره های آبی جهان هستند. این صخره ها طولی بیش از ۲۰۳۰ کیلومتر دارند و مساحتی حدود ۲۰۷۰۰۰ کیلومتر مربع را تحت پوشش قرار می دهند. این تنها ساختار موجودات زنده است که از فضا قابل مشاهده است. صخره های آبی توسط بیش از ۴۰۰ گونه از جانوران مرجانی ظریف تشکیل شده اند که در آبهایی به عمق ۳۰ متر زندگی می کنند. صخره های مرجانی با ۱۵۰۰گونه از ماهی ها، ۴۰۰۰ گونه از نرم تنان از جمله: صدفهای غول پیکر خوراکی، تعداد زیادی اسفنج دریایی، شقایق های دریایی، خرچنگها و کرمها، سرشار از زندگی هستند.
جنگل های مرجانی استوایی از صخره های مرجانی معمولاً به عنوان جنگل های استوایی اقیانوس ها یاد می شود، زیرا آن ها مانند جنگل های مناطق استوایی، شامل تعداد بسیاری از گونه های مختلف هستند. از تعداد ۱۶۰ هزار گونه دریائی شناخته شده، در حدود ۳۵ الی ۶۰ هزار آنان در صخره های مرجانی زندگی می کنند. این گروه جمعاً یک سوم از ۲۵۰۰۰ گونه انواع ماهی ها را تشکیل می دهد. با این وجود دانشمندان تخمین می زنند که ۹۰ درصد از گونه هایی که بر روی صخره های مرجانی زندگی می کنند، هنوز شناسائی نشده اند. بسیاری از این گونه های ناشناخته احتمالاً بسیار کوچک بوده و در سوراخ ها و شکاف های موجود در صخره های مرجانی زندگی می کنند.
بیش از ۱۰۰۰۰۰ کیلومتر از حاشیه کشورهای استوایی توسط صخره های مرجانی پوشیده شده است. در حقیقت بسیاری از جزایر مرجانی و آتولها، تنها به خاطر فرایند ساخته شدن صخره های آبی وجود دارند. آن ها تقریباً ۶۰۰۰۰۰ کیلومتر مربع یا ۰٫۱ درصد از سطح زمین را می پوشاند. مرجان های سازنده صخره های آبی، آب های کم عمق تمیز و جاذب نور خورشید را ترجیح می دهند که درجه حرارت آن بین ۲۰ تا ۳۰ درجه سانتیگراد باشد. آن ها در آبهایی که خنکتر از ۱۶ درجه سانتیگراد باشند، رشد نمی کنند. مرجان ها تا عمق ۳۷ متری رشد می کنند. پایین تر از این عمق، نور کافی برای جلبکها که غذای مرجان ها را تشکیل می دهند وجود ندارد.
صخره های مرجانی جزایر پلی نزی: جنوب و مرکز اقیانوس آرام، پوشیده از گروهی جزیره است که منشأ آتشفشانی دارند. این جزایر در حکم پایه و اساس رشته صخره های آبی حاشیه ای و رشته صخره های آبی هستند. گاهی اوقات آتشفشان ها، نشست می کنند و مرجان ها به سمت بالا رشد می کنند و در عین حال جزایر مرجانی با مردابی در مرکز را به وجود می آورد. گونه هایی که در این ناحیه یافت می شوند، شامل تعداد بسیاری از گونه های مشترکی هستند که در نواحی اقیانوس هند و اقیانوس آرام یافت می شوند از جمله: باراکودا، خرچنگ قرمز صخره های آبی که پاهای عقب آن ناقص است، کرمهای پالول و حلزون های مرواریدی.
صخره های مرجانی جزیره مالدیو: مجمع الجزایر مالدیو در طول اقیانوس هند و در کناره جنوب غربی دماغه هندوستان به طول ۸۶۷ کیلومتر کشیده شده اند. این مجمع الجزایر تقریباً شامل ۲۰۰۰ جزیره مرجانی کوچک است، که تنها ۹ تای آنها، بزرگ تر از ۲ کیلومتر مربع هستند. صخره های مرجانی مالدیو، سرشار از زندگی جانوری هستند.
صخره های مرجانی دریای سرخ: دریای سرخ که اقیانوسی نسبتاً جوان محسوب می شود حدود ۵ میلیون سال پیش شکل گرفت. این دریا شامل یکی از طویل ترین صخره های آبی حاشیه ای در دنیا است که طول آن بیش از ۴۵۰۰ کیلومتر۲۸۰۰ مایل است. این صخره های آبی، بر روی لبه باریکی قرار دارند که در طول دریای سرخ امتداد دارند و از سمتی که رو به دریا است به اعماق آب ها فرورفته اند. جانورانی که در این ناحیه یافت می شوند بسیار شبیه آن هایی هستند که در صخره های آبی هندوستان و اقیانوس آرام یافت شده اند.
صخره های مرجانی کارائیب: گرچه بسیاری از جزیره های کارائیب توسط صخره های آبی حاشیه ای دربر گرفته شده اند اما حاشیه ساحلی آمریکای جنوبی و مرکزی عموماً فاقد گسترش صخره های آبی هستند. زیرا صخره های آبی در مکان هایی که آب شیرین رودخانه به دریا می ریزد نمی توانند تشکیل شوند. رشته صخره های آبی با طول ۴۷۴ کیلومتر طویل ترین و غنی ترین صخره های آبی در اقیانوس اطلس هستند.
بیشترین گسترش آب سنگ ها در آب های مجاور ایران در خلیج فارس، در جزایر خارک و خارکو است.
این اکوسیستم محصول همزیستی آب سنگ ها و نوع جلبک تک سلولی تاژک دار است به نام زوکسانتلای (به انگلیسی: zooxanthellae) که در بین بافت های آب سنگ ها زندگی می کنند. این جلبک ها فتوسنتز می کنند و برای آب سنگ اکسیژن، انرژی و مواد مغذی تأمین می کنند و رنگ های زیبای مرجان های ساحلی بخاطر آن ها است. علاوه بر این آب سنگ ها به این جلبک ها برای ساختن اسکلت کلسیمی خود نیاز دارند. در مقابل آب سنگ ها برای این جلبک های تک سلولی محیطی برای رشد و همچنین نیتروژن، فسفر و دی اکسید کربن فراهم می کنند.
حیات ۲۵ درصد آبزیان مستقیم یا غیرمستقیم به این آب سنگ های مرجانی وابسته است و زندگی بیش از نیم میلیارد از مردم جهان که در مناطق ساحلی زندگی می کنند هم به این آب سنگ ها متکی است. گردشگری، صیادی و همچنین جلوگیری از تخریب سواحل نیز مستلزم وجود این آب سنگهاست.
صخره های مرجانی در تعادل بخشیدن به میزان کربن و نیتروژن، حفظ خطوط ساحلی در برابر تخریب ناشی از هجوم مداوم امواج، توفان و سیل، ایجاد محیط زیست دریایی و همچنین مواد مغذی برای زنجیره غذایی و همچنین تعادل بخشیدن به سیستم ظریف طبیعت نقش اساسی دارند.