ادوارد تلر (به انگلیسی: Edward Teller) (به مجاری: Teller Ede) (زادهٔ ۱۵ ژانویهٔ ۱۹۰۸ - درگذشتهٔ ۹ سپتامبر ۲۰۰۳) فیزیکدان آمریکایی یهودی با تبار مجارستانی بود. وی از بنیان گذاران فناوری هسته ای در تاریخ ایالات متحدهٔ آمریکا بود.ادوارد تلر از اعضای پروژهٔ منهتن در جنگ جهانی دوم و پایه گذار آزمایشگاه ملی لارنس لیورمور بود.
وبگاه آزمابشگاه ملی لارنس لیورمور به مناسبت نودمین سالگرد تولد ادوارد تلر
برخی از وی به عنوان «پدر بمب هیدروژنی» یاد می کنند؛ لقبی که خود درموردش چنین گفته است: «همیشه این لقب را فاقد ارزش یافته ام».وی تز دکترای خود را زیرنظر ورنر هایزنبرگ در دانشگاه لایپزیگ نوشت، و با توصیهٔ انریکو فرمی به فیزیک هسته ای علاقه پیدا کرد و به آن روی آورد.
ادوارد تلر در بوداپست، پایتخت مجارستان، در یک خانواده یهودی ثروتمند متولد شد. پدرش از وکلای معروف و مادرش پیانیست بود و شش ساله بود که ولیعهد اتریش در سارایوو ترور شد. تلر بعدها در مصاحبه ای گفت که خوب به خاطر دارد که پدر و مادرش هنگام نهار در مورد ترور ولیعهد صحبت می کردند. او با اینکه شش سال بیشتر نداشت، مطمئن بود که این حادثه به جنگی وحشتناکی ختم خواهد می شود. ترور ولیعهد اتریش در سارایوو بهانه ای برای آغاز اولین جنگ جهانی شد. پس از جنگ جهانی اول، تلر درحالی که هجده ساله داشت مجارستان را به قصد آلمان ترک کرد. دلیل این سفر بی بازگشت، تشدید قوانین یهودی ستیز در مجارستان بود که امکان ادامه تحصیل را غیر ممکن نمود زیرا دانشگاه های مجارستان متقاضیان یهودی را نمی پذیرفتند.
او در دانشگاه لایپزیگ آلمان وارد رشته فیزیک گردید و بیست و سه ساله بود که پایان نامه دکترای خود را در مورد فیزیک کوانتوم نوشت و هم زمان در مرکز تحقیقات فیزیک هسته ای این دانشگاه مشغول کار شد. اما در فاصله آن سال ها زندگی در آلمان هم بر یهودیان سخت شد. ادوارد تلر مانند بسیاری از دانشمندان برجسته آن دوره، آلمان را ترک نمود و پس از اقامت کوتاهی در انگلستان و سپس دانمارک در سال ۱۹۳۵ برای همیشه به کشور آمریکا رفت.
وبگاه آزمابشگاه ملی لارنس لیورمور به مناسبت نودمین سالگرد تولد ادوارد تلر
برخی از وی به عنوان «پدر بمب هیدروژنی» یاد می کنند؛ لقبی که خود درموردش چنین گفته است: «همیشه این لقب را فاقد ارزش یافته ام».وی تز دکترای خود را زیرنظر ورنر هایزنبرگ در دانشگاه لایپزیگ نوشت، و با توصیهٔ انریکو فرمی به فیزیک هسته ای علاقه پیدا کرد و به آن روی آورد.
ادوارد تلر در بوداپست، پایتخت مجارستان، در یک خانواده یهودی ثروتمند متولد شد. پدرش از وکلای معروف و مادرش پیانیست بود و شش ساله بود که ولیعهد اتریش در سارایوو ترور شد. تلر بعدها در مصاحبه ای گفت که خوب به خاطر دارد که پدر و مادرش هنگام نهار در مورد ترور ولیعهد صحبت می کردند. او با اینکه شش سال بیشتر نداشت، مطمئن بود که این حادثه به جنگی وحشتناکی ختم خواهد می شود. ترور ولیعهد اتریش در سارایوو بهانه ای برای آغاز اولین جنگ جهانی شد. پس از جنگ جهانی اول، تلر درحالی که هجده ساله داشت مجارستان را به قصد آلمان ترک کرد. دلیل این سفر بی بازگشت، تشدید قوانین یهودی ستیز در مجارستان بود که امکان ادامه تحصیل را غیر ممکن نمود زیرا دانشگاه های مجارستان متقاضیان یهودی را نمی پذیرفتند.
او در دانشگاه لایپزیگ آلمان وارد رشته فیزیک گردید و بیست و سه ساله بود که پایان نامه دکترای خود را در مورد فیزیک کوانتوم نوشت و هم زمان در مرکز تحقیقات فیزیک هسته ای این دانشگاه مشغول کار شد. اما در فاصله آن سال ها زندگی در آلمان هم بر یهودیان سخت شد. ادوارد تلر مانند بسیاری از دانشمندان برجسته آن دوره، آلمان را ترک نمود و پس از اقامت کوتاهی در انگلستان و سپس دانمارک در سال ۱۹۳۵ برای همیشه به کشور آمریکا رفت.
wiki: ادوارد تلر