ایل عبدالملکی یک ایل عبدالملکی یکی از ایلات قوم لر.باسابقه ایران است که در فراز و نشیب های تاریخی این سرزمین، همواره از درخشان ترین چهرهای عشایری ایران بوده است. عبدالملکی ها از هستند که در دوره های مختلف تاریخی به مناطق گوناگونی از سرزمین ایران کوچانیده شدند. از جنگ های قفقاز گرفته تا هرات همواره حضور عبدالملکی ها در مقابله با بیگانگان چشمگیر بوده است.
نویسنده کتاب اشرف البلاد می نویسد که «ایل عبدالملکی به چهار قبیله مهم:۱- فهروند۲-زینوند ۳- شیخاوند ۴- کالوند تقسیم شده و هر طایفه به چند تیره و هر تیره به چند چند طایفه منقسم می شوند. قبیله فهروند ساکن زاغمرز شامل دو تیره: ۱- سرخاب ۲- چهاربنیچه می باشند. و تیره های سرخاب به شش طایفه:۱- سه طایفه شاه قلی ۲- سه طایفه هوز پاشاکلایی و تیره چهاربنیچه هم به شش طایفه:۱- سه طایفه یاسم ۲- سه طایفه وتی تقسیم می شوند»
بعضی از کتابهای تاریخی و عشایری عبدالملکی ها را قشقایی دانسته اند. ایرج افشار سیستانی به نقل از مسعود کیهان می نویسد: ایل عبدالملکی اصلاً قشقایی اند و در ابتدای دوره قاجاریه به مازندران هجرت کرده و در زاغمرز سکنی دارد. هنری فیلد در مردم شناسی ایران می نویسد: «اصلاً عبدالملکی ها یکی از قبایل قشقایی بودند که در حدود سال ۱۷۹۰ به وسیله آقامحمدخان در شهریار نزدیک تهران انتقال یافتند». البته باید گفت که زبان عبدالملکی ها یکی از شاخه های زبان کردیلکی توجه اینکه سپاهیان کریم خان زند را فقط لکها تشکیل می دادند قوی ترین فرضیه در مورد زبان لکی و مردم لک سکایی بودن آن ها است به گفته دانشمندان پروفسور سکندرامان الهی بهاروند و کیرشمن همانچنانکه تپورهای مازندران طبق گفته بطلمیوس خود را از قوم سکاها می دانند (سکاها قومی دلیر و جنگجو بودند)هم اکنون نیز عبدالملکی ها به زبان کردی سخن می گویند. ایرج افشار سیستانی نیز هنگامی که به نقل گفته های رابینو. دربارهٔ عبدالملکی ها می پردازد، شگفتی خود را از عقیده مسعود کیهان دربارهٔ قشقایی بودن عبدالملکی ها و ترک زبانی آن ها اینگونه بیان می کند: «گفته رابینو مبینی بر اینکه عبدالملکی ها به کردی سخن می گفتند با گفته دکتر مسعود کیهان که آنان را قشقایی و ترک زبان دانسته مغایرت دارد.»
ایل عبدالملکی در دستگاه دولت زندیه از مقام و جایگاه والایی برخوردار بود. کریم خان زند عبدالملکی ها را که از ایلات کرمانشاهان و لرستان بودند به شیراز کوچاند و در محله موردستان شیراز اسکان داد که در قسمت مغرب و شمال ارگ کریم خان واقع بود. ابدال خان عبدالملکی از سرداران شجاع لطفعلی خان زند صفحات بیشماری از تاریخ نبردهای نبردهای پایانی دوره زندیه را به خود اختصاص داده بود. بنابراین عبدالملکی ها به طور مستقیم در جریان تحولاتی که در دولت زندیه رخ می داده است قرار داشته اند و به همراه آنان به مناطق گوناگونی کوچانده می شده اند تا آنجا که برخی از مورخان، ایل عبدالملکی را جزو زندیه می دانند. در کوچ تاریخی زندیه به در گز خراسان در سال ۱۱۴۲ ه ق به دستور نادرشاه افشارو بازگشت ایشان به شیراز در سال ۱۱۶۲ ه ق، عبدالملکی ها نیز با آنان بوده اند و بعضی از مورخان نیز به این موضوع پرداخته اند .
نویسنده کتاب اشرف البلاد می نویسد که «ایل عبدالملکی به چهار قبیله مهم:۱- فهروند۲-زینوند ۳- شیخاوند ۴- کالوند تقسیم شده و هر طایفه به چند تیره و هر تیره به چند چند طایفه منقسم می شوند. قبیله فهروند ساکن زاغمرز شامل دو تیره: ۱- سرخاب ۲- چهاربنیچه می باشند. و تیره های سرخاب به شش طایفه:۱- سه طایفه شاه قلی ۲- سه طایفه هوز پاشاکلایی و تیره چهاربنیچه هم به شش طایفه:۱- سه طایفه یاسم ۲- سه طایفه وتی تقسیم می شوند»
بعضی از کتابهای تاریخی و عشایری عبدالملکی ها را قشقایی دانسته اند. ایرج افشار سیستانی به نقل از مسعود کیهان می نویسد: ایل عبدالملکی اصلاً قشقایی اند و در ابتدای دوره قاجاریه به مازندران هجرت کرده و در زاغمرز سکنی دارد. هنری فیلد در مردم شناسی ایران می نویسد: «اصلاً عبدالملکی ها یکی از قبایل قشقایی بودند که در حدود سال ۱۷۹۰ به وسیله آقامحمدخان در شهریار نزدیک تهران انتقال یافتند». البته باید گفت که زبان عبدالملکی ها یکی از شاخه های زبان کردیلکی توجه اینکه سپاهیان کریم خان زند را فقط لکها تشکیل می دادند قوی ترین فرضیه در مورد زبان لکی و مردم لک سکایی بودن آن ها است به گفته دانشمندان پروفسور سکندرامان الهی بهاروند و کیرشمن همانچنانکه تپورهای مازندران طبق گفته بطلمیوس خود را از قوم سکاها می دانند (سکاها قومی دلیر و جنگجو بودند)هم اکنون نیز عبدالملکی ها به زبان کردی سخن می گویند. ایرج افشار سیستانی نیز هنگامی که به نقل گفته های رابینو. دربارهٔ عبدالملکی ها می پردازد، شگفتی خود را از عقیده مسعود کیهان دربارهٔ قشقایی بودن عبدالملکی ها و ترک زبانی آن ها اینگونه بیان می کند: «گفته رابینو مبینی بر اینکه عبدالملکی ها به کردی سخن می گفتند با گفته دکتر مسعود کیهان که آنان را قشقایی و ترک زبان دانسته مغایرت دارد.»
ایل عبدالملکی در دستگاه دولت زندیه از مقام و جایگاه والایی برخوردار بود. کریم خان زند عبدالملکی ها را که از ایلات کرمانشاهان و لرستان بودند به شیراز کوچاند و در محله موردستان شیراز اسکان داد که در قسمت مغرب و شمال ارگ کریم خان واقع بود. ابدال خان عبدالملکی از سرداران شجاع لطفعلی خان زند صفحات بیشماری از تاریخ نبردهای نبردهای پایانی دوره زندیه را به خود اختصاص داده بود. بنابراین عبدالملکی ها به طور مستقیم در جریان تحولاتی که در دولت زندیه رخ می داده است قرار داشته اند و به همراه آنان به مناطق گوناگونی کوچانده می شده اند تا آنجا که برخی از مورخان، ایل عبدالملکی را جزو زندیه می دانند. در کوچ تاریخی زندیه به در گز خراسان در سال ۱۱۴۲ ه ق به دستور نادرشاه افشارو بازگشت ایشان به شیراز در سال ۱۱۶۲ ه ق، عبدالملکی ها نیز با آنان بوده اند و بعضی از مورخان نیز به این موضوع پرداخته اند .
wiki: ایل عبدالملکی