اودیسئوس (به یونانی: Ὀδυσσεύς)، یا به تلفظ لاتین اولیس (به لاتین: Ulysses) در اساطیر یونانی فرزند لائرتز پادشاه افسانه ای شهر ایتاکا از جزایر دریای ایونیا و آنتیکلیا، همسر پنلوپه و یکی از برجسته ترین رهبران یونانیان در جنگ تروآ، و قهرمان کتاب ادیسه اثر شاعر نابینای یونانی هومر بود. وی به هوش و خرد معروف است و مثل انسان آواره ای است که تقدیر او را از وطن دور می کند.
هومر؛ (۱۳۷۰) اودیسه، ترجمه سعید نفیسی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ ششم.
دهخدا، علی اکبر؛ (۱۳۷۳) لغتنامه دهخدا، زیر نظر محمد معین و سید جعفر شهیدی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
پین سنت، جان؛ (۱۳۸۷) شناخت اساطیر یونان، ترجمهٔ باجلان فرخی، تهران، اساطیر، چاپ دوم.
آابپتجچخدرزژسشفکگلمنوهی
اودیسئوس در جنگ تروآ به همراه آشیل به آسیا آمد و در جریان فتح شهر مذکور هنگامی که یونانیان امیدی به پیروزی نداشتند اسبی چوبین ساخت و به همراه تعدادی از سربازان خود در اسب پنهان شد. ارتش یونان وانمود کرد که شکست خود را قبول کرده و اسب را به عنوان هدیه به مردم تروا پیشکش می کند. ترواییان متوجهٔ حیلهٔ دشمن خود نشدند و اسب را وارد شهر کردند و به جشن و پای کوبی پرداختند. نیمه شب که ترواییان مست و مدهوش به خواب رفته بودند، اودیسئوس به همراه یاران خود از اسب بیرون آمد و دروازه های شهر را گشود و ارتش یونان وارد شهر شد. آن شب یونانیان بسیاری از مردم تروا را کشتند و شهر را غارت کردند، اما اتفاقی که در آن شب زندگی اودیسئوس را دگرگون کرد، این بود که وی به تاراج معبد پوزئیدون (نپتون رمی) پرداخت و مجسمهٔ او را شکست، کاهنهٔ معبد، کاساندرا بر اثر این کار اودیسئوس را نفرین کرد، و از خدایان خواست او را آواره کنند و چنین هم شد.
اودیسئوس ده سال راه خود را در دریا گم کرد و دچار انواع بلایا شد. در سیسیل یکی از سیکلوپ ها، که غول های یک چشم عظیم الجثه بودند به نام پولیفموس، اودیسئوس را در غار خود زندانی می کند و همراهان او را می خورد و اودیسئوس با شرابی که همراه دارد سیکلوپ را مست و با هیزم برافروخته چشم او را کور می کند و فردا صبح در حالی که زیر شکم قوچ سیکلوپ پنهان شده فرار می کند. اودیسئوس با رسیدن به جزیره کورفو، مورد پذیرایی این مردمان قرار می گیرد و با کشتی که در اختیار او می گذارند عازم ایتاکا می شود. اما پوزئیدون این کشتی را تبدیل به سنگ می سازد و اطراف کورفو را با کوهی محصور می کند. کشتی اودیسئوس در طوفان درهم می شکند. در این سرگردانی ها با دو نمف ازدواج می کند و بسیاری از درون مایه های سفر او برگرفته از سفر آرگونات ها و دربردارنده اطلاعاتی در مورد دریا و به ویژه مدیترانه غربی و منطقه ای است که یونانیان از سده هشتم در آن جا خواست های بسیار داشتند. هومر در کتاب اودیسه این بلایا را به تفصیل شرح می دهد.
هومر؛ (۱۳۷۰) اودیسه، ترجمه سعید نفیسی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ ششم.
دهخدا، علی اکبر؛ (۱۳۷۳) لغتنامه دهخدا، زیر نظر محمد معین و سید جعفر شهیدی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
پین سنت، جان؛ (۱۳۸۷) شناخت اساطیر یونان، ترجمهٔ باجلان فرخی، تهران، اساطیر، چاپ دوم.
آابپتجچخدرزژسشفکگلمنوهی
اودیسئوس در جنگ تروآ به همراه آشیل به آسیا آمد و در جریان فتح شهر مذکور هنگامی که یونانیان امیدی به پیروزی نداشتند اسبی چوبین ساخت و به همراه تعدادی از سربازان خود در اسب پنهان شد. ارتش یونان وانمود کرد که شکست خود را قبول کرده و اسب را به عنوان هدیه به مردم تروا پیشکش می کند. ترواییان متوجهٔ حیلهٔ دشمن خود نشدند و اسب را وارد شهر کردند و به جشن و پای کوبی پرداختند. نیمه شب که ترواییان مست و مدهوش به خواب رفته بودند، اودیسئوس به همراه یاران خود از اسب بیرون آمد و دروازه های شهر را گشود و ارتش یونان وارد شهر شد. آن شب یونانیان بسیاری از مردم تروا را کشتند و شهر را غارت کردند، اما اتفاقی که در آن شب زندگی اودیسئوس را دگرگون کرد، این بود که وی به تاراج معبد پوزئیدون (نپتون رمی) پرداخت و مجسمهٔ او را شکست، کاهنهٔ معبد، کاساندرا بر اثر این کار اودیسئوس را نفرین کرد، و از خدایان خواست او را آواره کنند و چنین هم شد.
اودیسئوس ده سال راه خود را در دریا گم کرد و دچار انواع بلایا شد. در سیسیل یکی از سیکلوپ ها، که غول های یک چشم عظیم الجثه بودند به نام پولیفموس، اودیسئوس را در غار خود زندانی می کند و همراهان او را می خورد و اودیسئوس با شرابی که همراه دارد سیکلوپ را مست و با هیزم برافروخته چشم او را کور می کند و فردا صبح در حالی که زیر شکم قوچ سیکلوپ پنهان شده فرار می کند. اودیسئوس با رسیدن به جزیره کورفو، مورد پذیرایی این مردمان قرار می گیرد و با کشتی که در اختیار او می گذارند عازم ایتاکا می شود. اما پوزئیدون این کشتی را تبدیل به سنگ می سازد و اطراف کورفو را با کوهی محصور می کند. کشتی اودیسئوس در طوفان درهم می شکند. در این سرگردانی ها با دو نمف ازدواج می کند و بسیاری از درون مایه های سفر او برگرفته از سفر آرگونات ها و دربردارنده اطلاعاتی در مورد دریا و به ویژه مدیترانه غربی و منطقه ای است که یونانیان از سده هشتم در آن جا خواست های بسیار داشتند. هومر در کتاب اودیسه این بلایا را به تفصیل شرح می دهد.
wiki: اودیسئوس