تبیره

کوس، طبل، دهل، تبیر
( اسم ) ۱- دهل کوس طبل نقاره. ۲- خانه ای که در آن پلیدیها ریزند.
دهل بود . تبیر . بمعنی تبیر است که دهل و کوس و طبل و نقاره باشد . طبل و کوس و دهل .

(تَ رِ ) (اِ. ) دهل ، کوس ، طبل دو سر.

تبیره. [ ت َ رَ / رِ ] ( اِ ) دهل بود. ( لغت فرس اسدی چ اقبال ص 439 ). تبیر. ( فرهنگ جهانگیری ) ( انجمن آرا ) ( آنندراج ) ( فرهنگ رشیدی ) ( ناظم الاطباء ) ( فرهنگ نظام ). بمعنی تبیر است که دهل و کوس و طبل و نقاره باشد. ( برهان ). طبل و کوس و دهل. ( غیاث اللغات ). دهل را نیز گویند. ( فرهنگ اوبهی ). طبل و دمامه که آن را کوس نیز گویند. ( شرفنامه منیری ). دهل و نقاره. ( فرهنگ خطی کتابخانه سازمان ) :
تبیره ببردند و پیل از درش
ببستند آذین همه کشورش.برآمد خروش از در پهلوان
ز کوس و تبیره زمین شد نوان.بفرمود اسکندر فیلفوس
تبیره بزخم آوریدند و کوس.ز ره گرد برخاست وز شهر جوش
ز صحرا فغان وز تبیره خروش.ز خون پشت صندوق پیلان بنفش
شکسته تبیره دریده درفش.همچو شمشیر باش جمله هنر
چون تبیره مشو همه آواز.خروه غنوده فروکوفت بال
دهل زن بزد بر تبیره دوال.تبیره بغرید چون تندشیر
درآمد برقص اژدهای دلیر.ایا شاهی که بر درگاه جاهت
ز طاس مهر و مه باشد تبیره.رجوع به تبیر شود. || بعضی گویند تبیره دهلی است که میان آن باریک و هر دو سرش پهن میباشد. ( برهان ). رجوع به تبیر در همین لغت نامه شود. || مجازاً بمعنی صدا و آواز تبیره هم آمده است :
تبیره برآمد ز پرده سرای
همان ناله کوس با کرنای.چو شب روز شد بامدادان پگاه
تبیره برآمد ز درگاه شاه.تبیره برآمد ز درگاه طوس
همان ناله بوق و آوای کوس.|| خانه ایکه در آن پلیدیها ریزند. ( برهان ). خانه ای باشد که در آنجا سرگین و پلیدی باشد. ( فرهنگ اوبهی ). رجوع به تبیر شود.

۱. (موسیقی ) نوعی دهل یا طبل.
۲. [مجاز] صدای تبیره: تبیره برآمد ز درگاه شاه / رده برکشیدند بر بارگاه (فردوسی: ۳/۱۸ ).

{tympanum} [شنوایی شناسی] ← حفرۀ گوش میانی