نبرد گوگمل

مختصات: ۳۶°۲۲′شمالی ۴۳°۱۵′شرقی / ۳۶٫۳۶°شمالی ۴۳٫۲۵°شرقی / 36.36; 43.25
پیرنیا، حسن (۱۳۸۶). «دهم-مبحث سوم-لشگرکشی های اسکندر به ایران، جنگ های ایران ومقدونی». در افسانه یونانی. تاریخ ایران باستان. دوم. تهران: انتشارات نگاه. شابک ۹۶۴-۳۵۱-۱۹۳-۶.
تاریخ نظامی جهان
نبرد گوگمل در یکم اکتبر سال ۳۳۱ (پیش از میلاد) بین امپراتوری هخامنشی به فرماندهی داریوش سوم و مقدونیه به فرماندهی اسکندر مقدونی، در طول جنگ های اسکندر که در سال های ۳۲۳ تا ۳۳۵ پیش از میلاد مسیح در اوج خود قرار داشت رخ داد.
در سال ۳۳۱ پیش از میلاد قوای هخامنشیان به وسیله اسکندر مقدونی در جنگ گوگمل در شرق موصل امروزی شکست سنگینی متحمل می شوند.
در ابتدا باید گفت که اکثر مورخین قدیم جنگ سوم و آخری داریوش با اسکندر را جدال اربیل نامیده اند؛ ولی از چندی به این طرف آنرا جدال گوگمل می نامند. پلوتارک می گوید: "جنگ بزرگ اسکندر با داریوش، برخلاف آنچه اکثر مورخین نوشته اند، در گوگمل رخ داد نه در اربیل و این اسم به زبان فارسی به معنای خانهٔ شتر است." ناپلئون اول راجع به این جنگ می گوید: "اسکندر لایق نام با افتخاری است که در مدت قرون عدیده جاویدان مانده ولی اگر در گوگمل شکست می خورد با داشتن دجله و فرات و کویرها در عقب و با فقدان قلعه یا استحکاماتی در این نواحی و دور بودن از مقدونیه به مسافت نهصد لیه (تقریباً ۷۲۵ فرسنگ) چه می کرد؟"