ترکمانچای یکی از شهرهای قدیمی و تاریخی ایران واقع در استان آذربایجان شرقی است که در شهرستان میانه استان آذربایجان شرقی واقع شده است.
این شهر در دامنه های جنوبی کوه های بُزقوش قرار دارد و آب و هوای آن کوهستانی و معتدل است، در فصل زمستان به شدت سرد با بارش فراوان برف همراه است. ترکمان چای در ۴۵ کیلومتری میانه؛ و در کنار جاده قدیم ترانزیتی تبریز-تهران واقع شده است. زبان اهالی آن ترکی آذربایجانی است.
این شهر از شهرهای قدیمی آذربایجان بوده و دارای قدمت بالایی می باشد. عمده شهرت این شهر به خاطر عقد عهدنامه ترکمان چای در پایان جنگ های ایران و روسیه در عهد قاجار می باشد. عباس میرزا شاهزاده لایق قاجار در این شهر به نمایندگی از شاه قاجار برای امضای عهدنامه ترکمانچای حضور یافت اگر چه وی دلاوری ها و رشادتهای فراوانی را در دفاع از وطن نشان داد و با قبول شکست در برابر روسیه مخالف بود ولی ناچار به امضای عهدنامه شد. خیابان مجاور محل عقد عهدنامه ترکمان چای به یاد رشادتهای عباس میرزا و سربازان مدافع وطن «عباس میرزا» نامگذاری شده است.
بر پایۀ این قرارداد، ایالت ایروان و نخجوان و بخش بزرگ دیگری از ایالت تالش از دست ایران رفت.
ترکمانچای (ابهام زدایی). ترکمانچای ممکن است در اشاره به موارد مستقل زیر به کار رود:
ترکمانچای نام شهری در بخش ترکمانچای شهرستان میانه در استان آذربایجان شرقی ایران
عهدنامه ترکمانچای امضاشده در ۲۱ فوریه ۱۸۲۸ (میلادی) بین روسیه و ایران
بخش ترکمانچای از بخش های تابعهٔ شهرستان میانه در استان آذربایجان شرقی در شمال غربی ایران
