ارنست امیل هرتسفلد (به آلمانی: Ernst Emil Herzfeld) (زاده ۲۳ ژوئیهٔ ۱۸۷۹ – درگذشته ۲۰ ژانویهٔ ۱۹۴۸) باستان شناس و ایران شناس آلمانی بود که در سال های ۱۹۲۳–۱۹۲۵ بخش هایی از پاسارگاد و تخت جمشید را برای نخستین بار تحت نظر رضاشاه مورد کاوش قرار داد. وی از ۱۹۲۵–۱۹۳۴ به دعوت دولت وقت در ایران اقامت داشت. او در پیوند با تاریخ ایران باستان و میان رودان پژوهش های میدانی گسترده ای انجام داد. شناخت آثار تاریخی ایران در انجمن های علمی جهان تا حد زیاد مدیون زحمات اوست. یکی از درخشان ترین جنبه های کاری او بیرون آوردن پلکان خاوری کاخ آپادانا از زیر خاک و همچنین کشف ده ها هزار لوح گِلی است که داده های گسترده ای از اقتصاد و جامعه ایران در زمان شاهنشاهی هخامنشی به عموم ارائه کرد.
سامرا، نقشه برداری و تحقیق در مورد باستان شناسی اسلامی، برلین ۱۹۰۷.
سفر از میان لرستان، ۱۹۰۷
به همراه فریدریش زاره، سفری باستان شناختی به ناحیه دجله و فرات، ۴ جلد، برلین ۱۹۱۱ تا ۱۹۲۰
به همراه فریدریش زاره، سنگ نبشته های ایران، برلین ۱۹۲۰
در کنار دروازه آسیا، سنگ نگاره ها و سنگ نبشته های دوران پهلوانی ایران، به همراه ۴۴ عکس، ۶۵ نگاره برداری، برلین ۱۹۲۰
تزیینات دیواری بناهای سامره، برلین ۱۹۳۲
بناها و سنگ نبشته های دوران نخستین دودمان ساسانی، برلین ۱۹۲۴
نقاشی های سامره، برلین ۱۹۲۷
کوزه گری و سفال سازی پیش تاریخی سامره، برلین ۱۹۳۰
مریاملیک و کوریکوس دو محوطه باستانی مسیحی در آسیای کوچک، منچستر ۱۹۳۰
بناهای یادبود ایرانی، ۴ جلد، برلین ۱۹۳۲
تاریخ باستان شناسی ایران، لندن ۱۹۳۵
سنگ نبشته های کهن ایرانی، برلین ۱۹۳۸
ایران، شرق باستان، مطالعات باستان شناختی دانشگاه آکسفورد، لندن/ نیویورک ۱۹۴۱
زرتشت و جهان او، دو جلد، نیویورک ۱۹۴۷
تاریخچه شهر سامره، هامبورگ ۱۹۴۸
شاهنشاهی پارسی ها، ویسبادن ۱۹۶۸
اِرنسْت امیل هِرتْسفِلْد در ۲۳ ژوئیه ۱۸۷۹ در هانوفر آلمان (در دوره پادشاهی پروس) در خانواده ای یهودی به دنیا آمد. وی پسر پزشک ارتش پروس «یوزف هرتسفلد» و «مارگارته روزنتال» از نامی ترین باستان شناسان و متخصصان امور شرق باستان و خط شناس و متخصص خطوط باستانی در آلمان بود. مارگارته روزنتال از پدر و مادری یهودی زاده شده بود.
هرتسفلد پس از پایان دوره دبیرستان در برلین نخست به تحصیل در رشته معماری در دانشگاه فنی برلین پرداخت که در سال ۱۹۰۳ به پایان رساند. پس از آن هرتسفلد جوان به فراگرفتن تاریخ آشوری ها و تاریخ هنر در دانشگاه های مونیخ و برلین روی آورد. هرتسفلد در سال ۱۹۰۷ پایان نامه دکترای خویش را در مورد پاسارگاد به استادان خویش ادوارد مایر (Eduard Meyer) و اشتفان ککوله (Stephan Kekulé) تقدیم کرد. موضوع پایان نامه دکترای وی در همان سال به صورت کتابی چاپ و منتشر شد.
هرتسفلد ابتدا به عنوان استادیار جغرافیای تاریخی در همان دانشگاه به تدریس پرداخت و در کنار آن ضمن خدمت در موزه دولتی پروس به مطالعه در جغرافیای تاریخی مشرق زمین به ویژه ایران و عراق پرداخت. وی از سال ۱۹۰۳ در خاور نزدیک و خاورمیانه و نیز در طول جنگ های اول و دوم جهانی به کاوش های باستان شناسی در ایران، میان رودان و سوریه مشغول بود و با هیئت اعزامی به نینوا برای بررسی های باستان شناسی و تاریخی اعزام شد. در جریان این مأموریت ها شوق تحقیق در تاریخ مشرقِ قدیم در او افزایش یافت. اشتیاق او به تاریخ شاهنشاهی اشکانی و مطالعات اسلامی به جایی رسید که تا پایان زندگی از آن دست نکشید. وی هم چنین چندین سال در مورد تمدن های بابل، آشور، ساسانی و نیز صنایع، معماری و اسناد مربوط به صنعت دوره هخامنشی و دوره اسلامی به پژوهش اشتغال داشت.
سامرا، نقشه برداری و تحقیق در مورد باستان شناسی اسلامی، برلین ۱۹۰۷.
سفر از میان لرستان، ۱۹۰۷
به همراه فریدریش زاره، سفری باستان شناختی به ناحیه دجله و فرات، ۴ جلد، برلین ۱۹۱۱ تا ۱۹۲۰
به همراه فریدریش زاره، سنگ نبشته های ایران، برلین ۱۹۲۰
در کنار دروازه آسیا، سنگ نگاره ها و سنگ نبشته های دوران پهلوانی ایران، به همراه ۴۴ عکس، ۶۵ نگاره برداری، برلین ۱۹۲۰
تزیینات دیواری بناهای سامره، برلین ۱۹۳۲
بناها و سنگ نبشته های دوران نخستین دودمان ساسانی، برلین ۱۹۲۴
نقاشی های سامره، برلین ۱۹۲۷
کوزه گری و سفال سازی پیش تاریخی سامره، برلین ۱۹۳۰
مریاملیک و کوریکوس دو محوطه باستانی مسیحی در آسیای کوچک، منچستر ۱۹۳۰
بناهای یادبود ایرانی، ۴ جلد، برلین ۱۹۳۲
تاریخ باستان شناسی ایران، لندن ۱۹۳۵
سنگ نبشته های کهن ایرانی، برلین ۱۹۳۸
ایران، شرق باستان، مطالعات باستان شناختی دانشگاه آکسفورد، لندن/ نیویورک ۱۹۴۱
زرتشت و جهان او، دو جلد، نیویورک ۱۹۴۷
تاریخچه شهر سامره، هامبورگ ۱۹۴۸
شاهنشاهی پارسی ها، ویسبادن ۱۹۶۸
اِرنسْت امیل هِرتْسفِلْد در ۲۳ ژوئیه ۱۸۷۹ در هانوفر آلمان (در دوره پادشاهی پروس) در خانواده ای یهودی به دنیا آمد. وی پسر پزشک ارتش پروس «یوزف هرتسفلد» و «مارگارته روزنتال» از نامی ترین باستان شناسان و متخصصان امور شرق باستان و خط شناس و متخصص خطوط باستانی در آلمان بود. مارگارته روزنتال از پدر و مادری یهودی زاده شده بود.
هرتسفلد پس از پایان دوره دبیرستان در برلین نخست به تحصیل در رشته معماری در دانشگاه فنی برلین پرداخت که در سال ۱۹۰۳ به پایان رساند. پس از آن هرتسفلد جوان به فراگرفتن تاریخ آشوری ها و تاریخ هنر در دانشگاه های مونیخ و برلین روی آورد. هرتسفلد در سال ۱۹۰۷ پایان نامه دکترای خویش را در مورد پاسارگاد به استادان خویش ادوارد مایر (Eduard Meyer) و اشتفان ککوله (Stephan Kekulé) تقدیم کرد. موضوع پایان نامه دکترای وی در همان سال به صورت کتابی چاپ و منتشر شد.
هرتسفلد ابتدا به عنوان استادیار جغرافیای تاریخی در همان دانشگاه به تدریس پرداخت و در کنار آن ضمن خدمت در موزه دولتی پروس به مطالعه در جغرافیای تاریخی مشرق زمین به ویژه ایران و عراق پرداخت. وی از سال ۱۹۰۳ در خاور نزدیک و خاورمیانه و نیز در طول جنگ های اول و دوم جهانی به کاوش های باستان شناسی در ایران، میان رودان و سوریه مشغول بود و با هیئت اعزامی به نینوا برای بررسی های باستان شناسی و تاریخی اعزام شد. در جریان این مأموریت ها شوق تحقیق در تاریخ مشرقِ قدیم در او افزایش یافت. اشتیاق او به تاریخ شاهنشاهی اشکانی و مطالعات اسلامی به جایی رسید که تا پایان زندگی از آن دست نکشید. وی هم چنین چندین سال در مورد تمدن های بابل، آشور، ساسانی و نیز صنایع، معماری و اسناد مربوط به صنعت دوره هخامنشی و دوره اسلامی به پژوهش اشتغال داشت.
wiki: ارنست هرتسفلد