عاشق اصفهانی

آقامحمد عاشق اصفهانی (زادهٔ ۱۱۱۱ ه. ق در اصفهان - درگذشت ۱۱۸۱ ه. ق در اصفهان) یکی از شاعران غزل سرای قرن دوازدهم هجری در ایران است.
دوره بازگشت ادبی
عاشق در اصفهان به دنیا آمد ولی تاریخ تولدش معلوم نیست اما چون در سال ۱۱۸۱ هجری درگذشت و روح الله خالقی با استناد به قول رضاقلی خان هدایت که گفته عاشق «هفتاد سال عمر کرده» سال تولد او را ۱۱۱۱ هجری قمری دانسته است. عاشق اصفهانی یکی از سرشناس ترین غزل سرای دوره افشاریه و زندیه است. پیشهٔ اصلی او خیاطی در شهر اصفهان بود و شخصیت گوشه نشین و عزلت نشینی داشت. آذر دربارهٔ او می نویسد: «با کمال فقر در عین استغنا بوده و اغلب اوقات در انزوا به سر می برده و به دست رنج خیاطی معاش می گذرانده است.» دهخدا نقل می کند که «گویند اشعار او به ده هزار رسیده است در غزلیات مضامین عاشقانه». خالقی هم می گوید دیوان او به طبع نرسیده و بر اساس نسخه ای که به دست خالقی آمده دیوانش دو هزار بیت بیشتر ندارد و علاوه بر غزل، رباعیات خوبی دارد که مانند دیگر شاعران از مضامین رباعیات خیام اقتباس کرده است.
اشعار عاشق ساده و شورانگیز بود و خالقی دربارهٔ خصوصیات شاعری او می نویسد: «عاشق شاعری است حساس و باذوق و به گفته خود جز با مطرب و شراب و روی زیبا با کسی سر و کاری ندارد و مثل خیام عقیده دارد عمری که در پی آن نیستی است چه بهتر که به خوشی بگذرد.» عاشق از چهره های شعر بازگشت ادبی است و با شاعرانی چون مشتاق، طبیب، هاتف و صهبا هم عصر بوده است. عده ای از شاعران در اواخر دوره صفویه در اصفهان انجمنی داشته اند و چون در دورهٔ صفویه شعر سخت بی رونق شده بود این انجمن به دنبال احیای شعر فارسی بود و به دنبال بازگشت به سبک های شعری پیش از دوران مغول بودند. خالقی احتمال قوی می دهد که عاشق در این انجمن سمت ریاست داشته است. عاشق در زادگاه خود اصفهان درگذشت و به خاک سپرده شد.

آقامحمّد اصفهانی با تخلُّص عاشق و شهرت عاشق اصفهانی (۱۶۹۹ - ۱۷۶۷) شاعر غزل سرای ایرانی در سدهٔ هجدهم میلادی و معاصر هاتف اصفهانی و آذر بیگدلی؛ پیشهٔ اصلی او خیاطی بوده است.
• «تاجر عشقم، به کف مایه و سودم وفا// تا که شود مشتری؟ تا چه دهد در بها// ما و دل بی نصیب هر دو فقیر و غریب// تا که شود مهربان؟ تا که شود آشنا»• «پس از انقراض صفویه سبک نظم و نثر و نقاشی یک مرتبه تغییر یافت. انجمنی از شعرا که مشتاق وهاتف و آذر و رفیق و طبیب و عاشق اعضاء آن بودند سبک عراقی را از نو در شعر به وجود آوردند.» -> محمدتقی بهار