دقایق

جمع دقیقه
( اسم ) جمع دقیقه . ۱ - نکات باریک خرده ها : دقایق نظری و علمی . ۲ - یک شصتم های ساعت دقیقه ها .

( اسم ) جمع دقیقه . ۱ - نکات باریک خرده ها : دقایق نظری و علمی . ۲ - یک شصتم های ساعت دقیقه ها .

(دَ یِ ) [ ع . دقائق ] (اِ. ) جِ دقیقه .

دقایق. [ دَ ی ِ ] ( ع اِ ) دقائق. ج ِ دقیقه. رجوع به دقیقه و دقائق شود. || نکات باریک. خرده ها: دقایق نظری و علمی : گفتن شعر و دقایق و مضایق آن کار امیرالمؤمنین نیست. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 238 ). او را [ امیر مسعود را ] در این باب بسیار دقایق است. ( تاریخ بیهقی ص 366 ). در دنیا او را یار نبود در دانستن دقایق. ( تاریخ بیهقی ص 644 ). این دقایق نگاه باید داشت. ( ذخیره خوارزمشاهی ). چند غرض است که عاقل... در تحصیل آن... دقایق حیلت بجای آورد. ( کلیله و دمنه ). تا بدین کار بروی و به دقایق حیله گرد استخراج آن برآیی. ( کلیله و دمنه ).و به دقایق حیله گرد آن می گشتند. ( کلیله و دمنه ).
دقایقی که مرا در سخن بنظم آید
به سرّ آن نرسد وهم بوعلی دقاق.در ملتمسات و مطالبات که از آن طرف رفتی دقایق ایجاب و ایجاز محفوظ داشتی. ( ترجمه تاریخ یمینی ص 30 ). صاحب آنندراج آنرا جمع دقیق به معنی آرد باریک و چیز اندک دانسته گوید: اما فارسیان لفظ دقایق را که جمع است مفرد اعتبار کرده به ها که ضمیر جمع پارسی است آورده اند. و بیت ذیل را از محسن تأثیر به عنوان شاهد آورده است :
چو از شأن نزولت آگهی نیست
دقایقهای قرآن را چه دانی.
و این صحیح نمی نماید چه در همین شاهد نیز دقایق همان جمع دقیقه به معنی نکات باریک است ، اما دوباره جمع بستن آن درفارسی متداول بوده است چون شاهد ذیل از تاریخ بیهقی : منهیان و جاسوسان برای این کارها باشند تا چنین دقایق ها را نپوشانند. ( تاریخ بیهقی ص 366 ).
- دقایق الحِکَم ؛ نکته های باریک حکمت ها : بدین تقرب کاندر حقایق العلوم و دقایق الحکم از این هشیار امیر و بیدار ملک دید... شاد شدم. ( جامع الحکمتین ص 17 ).
|| یک شصتم های ساعت. دقیقه ها. ( فرهنگ فارسی معین ). و رجوع به دقیقه شود. || یک شصتم های درجه. دقیقه ها :
درجی در رقم شود مرفوع
چون دقایق رسد به شصت آخر.کواکب را ز ثابت تا به سیار
دقایق با درج پیموده مقدار.و رجوع به دقیقه شود.
- دقایق الحصص ؛ که در زیجات می نویسند، عبارتند از غایات اختلاف نصف قطر تدویر که مرکز تدویر در ابعاد مختلف باشد، یعنی در میان بعد و ابعد و اقرب. ( از کشاف اصطلاحات الفنون ).

دقائق. [ دَ ءِ ] ( ع اِ ) ج ِ دَقیقة. ( اقرب الموارد )( منتهی الارب ). دقایق. رجوع به دقایق و دقیقة شود.

= دقیقه