تحری

درنگ کردن، تامل کردن، درطلب امربهتروصواب بودن
۱- ( مصدر ) جستن . ۲- درست جستن صواب جستن .۳- قصد کردن بسوی قبله پیدا کردن قبله . ۴- ( اسم ) به چوبی . جمع : تحریات . یا تحری حقیقت . حقیقت جویی .

(تَ حَ رِّ ) [ ع . ] (مص ل . ) ۱ - جستن . ۲ - حقیقت را جستجو کردن . ۳ - درنگ کردن . ۴ - تأمل کردن . ۵ - پیدا کردن قبله .

تحری. [ ت َ ح َرْ ری ] ( ع مص ) قصد کردن.( منتهی الارب ) ( از اقرب الموارد ) ( از قطر المحیط ) ( فرهنگ نظام ). توخی و تعهد. ( منتهی الارب ). و منه قوله ُتعالی : فاولئک تحروا رشداً. ( قرآن 14/72 ). ( اقرب الموارد ) ( منتهی الارب ). || قصد کردن بسوی قبله. ( غیاث اللغات ) ( آنندراج ) :
از تیمم وارهاند جمله را
وز تحری طالبان قبله را.همچو قومی که تحری می کنند
بر خیال قبله هر سو می تنند.چون تحری در دل شب قبله را
قبله نی و آن نماز او را روا. || صواب ترین جستن. ( تاج المصادر بیهقی ). صواب جستن. ( زوزنی ) ( ترجمان علامه ٔجرجانی ترتیب عادل بن علی ). صواب جستن و سزاوار و بهترین جستن. ( غیاث اللغات ) ( آنندراج ). رأی صواب ترین جستن. ( منتهی الارب ). طلب چیزی که در غالب گمان درخوراستعمال باشد و یا طلب شایسته ترین دو امر. ( از اقرب الموارد ) ( از قطر المحیط ). طلب احدی الامرین و اولاهما. ( تعریفات جرجانی ). چیز شایسته و صواب جستن. ( فرهنگ نظام ) :
گفت دلقک من نمیگویم گذار
لیک میگویم تحری پیش آر.بی تحری واجتهادات هدی
هرکه بدعت پیش گیرد از هوی.|| ( اصطلاح فقه ) تحری در شرع طلب چیزی است از عبادات به حقیقت گونه هنگامی که دانستن حقیقت آن متعذر باشد و این تحقیق گونه را در معاملات توخی گویند و در عبادت تحری... و تحری جز شک و ظن است ، چه شک حالت مساوی بودن دو طرف علم و جهل است نسبت به چیزی و ظن ترجیح یکی از دو جانب است بدون دلیل ، لیکن تحری ترجیح یکی از دو جانب است بخاطر دلیلی که بدان بطرف علم راه برده شود هرچند بدان به حقیقت علم نرسند. ( از کشاف اصطلاحات الفنون ). || جستجو کردن. جستن. طلبیدن : تا این غایت هر کار که از عزم ماضی او به امضا رسیده... رعایت رضای ایزد سبحانه و تعالی و تحری مرضات او در آن مضمون و مدعی بوده است. ( سندبادنامه ص 217 ). و مرا ایثار رضا و تحری فراغ بر جمله مهمات و معضلات مقدم باشد. ( سندبادنامه ). و طاعت و مطاوعت ایشان با تحری رضای خویش و انبیا که نواب مطلق اند برابر داشت. ( سندبادنامه ). و بشرایط مرافقت و مصادقت در تحری مراضی و توخی مطالب و مباغی آن حضرت قیام نمودی. ( ترجمه تاریخ یمینی چ 1 تهران صص 46 - 47 ). و پسر خواهرزاده را در التزام خدمت و تحری مراضی و توخی مباغی او مثال داد. ( ایضاً ص 229 ). || درنگ کردن. ( تاج المصادر بیهقی ). تحری به مکانی ؛ درنگ کردن در جایی. ( منتهی الارب ). درنگ کردن به جایی. ( غیاث اللغات ) ( آنندراج ). تمکث به مکانی. ( اقرب الموارد ) ( قطر المحیط ).

۱. درنگ کردن، تٲمل کردن.
۲. در طلب امر بهتر و صواب تر بودن، جستجو کردن رٲی صواب تر و درست تر.
۳. حقیقت جویی.