کلمه جو
صفحه اصلی

حمله اعراب به ایران

دانشنامه عمومی

این مقاله بخشی از فتوحات مسلمانان است
هورانی و روتون دورنمای کسب ثروت و زمین را یک انگیزه و اعتقادات مذهبی را نوع دیگری از انگیزه ذکر می کنند.
عبدالحسین زرین کوب با بیان گرسنگی و فقر اعراب، روایتی نقل می کند که در آن محمد قول «گنج خسروان و قیصران» را به اعراب داده بود.
به گفته همایون کاتوزیان نقطه شروع جنگ اعراب و ایران، قیام اعراب به اسلام گرویدهٔ بین النهرین تحتِ کنترل ساسانیان بود که می خواستند خود را از سلطه ساسانیان خارج کنند. سرکوب این قیام توسط ساسانیان باعث گسترده شدن نزاع و ورود تمامی توانایی نظامی مسلمانان شد. کاتوزیان همچنین نقش ایدئولوژی اسلامی را در انرژی بخشی به اعراب و همچنین ایرانیان شکست خورده متمایل پررنگ می کند.
توماس نوبل معتقد است که از آنجایی که یورش و غارت در میان اعراب مرسوم بود، پس از اینکه اسلام خشونت را میان مسلمانان ممنوع کرده بود، اعراب به روزنه جدیدی برای بروز این خشونت سنتی نیاز داشتند و این دلیل نظامی گری آنهاست.
زرین کوب معتقد است که ارسال اعراب به سرزمین های خارج از عربستان باعث محدود شدن نزاع های داخلی در درون جامعه اعراب می شد.
برخی مورخین ظهور و گسترش اسلام را اجزای یک فرایند دیده که خود ناشی از تغییرات آب و هوایی و افول منابع آب در عربستان است. دیدگاهی که ویلیام مونتگمری وات معتقد است شواهد کافی برای آن وجود ندارد.
به گفته دوکر و سپیلوگل فرضیه دیگر این است که طبقه حاکم مکه می خواستند که شبکه تجاری خود را گسترش بدهند.
به گفته پیتر ویلیام آوری هدف اولیه مسلمانان برقراری امنیت در مسیرهای تجاری و ارتباطی در عربستان بود. در حین انجام این کار، جنگ بر سر منابع آب، چراگاه ها و شترها به جنگی بین المللی گسترش پیدا کرد. ویلیام آوری همچنین ماهیت حمله به ایران را پان عربیسم می داند.
ریچارد فرای معتقد است که انگیزه اولیه حمله اعراب به عراق فتح یا حکومت کردن نبوده بلکه کسب غنایم بوده است؛ و انگیزه گسترش دین اسلام در مقاطع بعدی ظاهر می شود. چشم انداز کسب غنایم باعث شد که برخی از اعراب عراق و عربستان به مسلمانان بپیوندند.
رستم فرخزاد † ماه بدان هذیل بن عمران هرمز جادویه انوشگان † اندرزاغر بهمن جادویه † پیروزان † جابان مهران بهرام چوبین هرمزان (اسیر) مردانشاه (پاذوسپان نیمروز) † بهرام اسفندیار   گلینوش † مهران رازی † نخیرگان آزادبه فرخزاد هرمز   سیاوخش † شهریار بن کنارا † بوسبهرا (کبج) شهریار دربندی † فرخ ونداد † گریگور † مهران همدانی † شهروراز جادویه  † کارن † موشق سوم † ورازتیروتز † موته  † نرسی تیرویه فرخزاد هرمز (تنها در ری کنارک   روزبه  † شیرزاد مردانشاه دماوندی   جوان شیر برزین شاه ماهوی  اپرویز  شهرک † یزدانفر
عمر بن خطاب خالد بن ولید مثنی بن حارث شیبانی ابو عبید † سعد بن ابی وقاص زهره بن الحویه هاشم بن عتبه قعقاع بن عمرو ابوموسی اشعری عمار یاسر نعمان بن مقرن حذیفه بن یمن مغیره بن شعبه اسامه بن ابی العاص عاصم بن عمرو احنف بن قیس عبدالله بن عامر کناره (پس از ۶۵۱) بوسبهرا (کوتاه)
حملهٔ اعراب به ایران یا فتح ایران به دست مسلمانان به مجموعه حملاتی به امپراتوری ساسانی در قرن هفتم میلادی اشاره دارد که از سال ۶۳۳ میلادی در زمان خلافت ابوبکر شروع شد، در زمان عمر به اوج خود رسید و در زمان عثمان منتهی به سقوط کامل دولت ساسانی در سال ۶۵۱ میلادی (مطابق با سال ۳۰ هجری قمری) و کشته شدن یزدگرد سوم، آخرین پادشاه ساسانیان، گردید. این حملات همچنین باعث افزودن ایران به قلمرو خلافت اسلامی شد. فتح ایران سرآغاز فرایند تدریجی گرویدن ایرانیان به اسلام بود که چندین قرن طول کشید. از میان حمله هایی که اقوام دور و نزدیک در طول تاریخ به خاک ایران کرده اند، حملهٔ اعراب بیشترین تأثیر را بر ایران گذاشت.


کلمات دیگر: