موذن

مؤذن که در عربی أذین نیز گفته می شود، شخصی است که مردم را به نماز دعوت می کند. مؤذن معمولاً در جایی بلند می ایستد. در صدر اسلام، مؤذن بر بام مسجد می رفت امّا پس از مدّتی در مساجد مناره یا گلدسته به وجود آمد و مؤذّن از آن جا اذان می گفت. در مساجد قدیمی ترکیه، سکّویی مقابل منبر مسجد وجود داشت که مؤذن روی آن سکّو قرار گرفته، از آن جا اذان می گفت. مسلمانان معتقدند که مؤذّن باید شخصی باشد که عربی فصیح بداند، وقت شناس باشد و صدای بلند داشته باشد. در زمان های قدیم، معمولاً مؤذن ها را از میان نابینایان انتخاب می کردند زیرا ممکن بود گلدسته ها به حریم خصوصی خانه شهروندان اشراف داشته باشند.
تاریخ عبادات اسلامی، محمود کدخدایان، مشهد: شعله، ۱۳۸۵
نامه های عین القضات، عین القضات میانجی همدانی، دانشگاه تهران: ۱۳۶۱
نخستین مؤذن اسلام بلال حبشی بود. معروف است که بلال نمی توانست عربی را صحیح تلفّظ کند. او حرف شین را سین تلفّظ می کرد. مثلاً به جای «اشهد ان لا اله الّا الله» «اسهد ان لا اله الّا الله» می گفت. همچنین بلال «حی علی الصّلوة» را «هی علی السلوة» تلفّظ می کرد. وقتی گروهی از صحابه به محمّد اعتراض کردند که چرا مؤذّن دیگری برنمی گزیند، گفت: «سین بلال عند الله شین» یعنی سین بلال در نزد خدا شین است.
امروزه علمای سلفی و برخی دیگر از علمای اهل سنت و شیعه اصرار دارند که اذان حتماً باید توسط انسان خوانده شود و پخش یک نوار از قبل ضبط شده را صحیح نمی دانند، هرچند همین علما تقویت الکتریکی صدای مؤذن به وسیله تکنولوژی جدید را بدون اشکال می دانند.
ویکی پدیای انگلیسی

مُؤَذِّن
کسی که با خواندن اذان مردم را به نماز دعوت کند. اذان ذکر عبادی اسلامی و از مقدّمات و مستحبّات مؤکّد پیش از نماز است. سفارش شده که اذان توسط مؤذّن با صوت جلی و خوش خوانده شود. در صدر اسلام، مؤذّن بر بام مسجد می رفت، اما پس از آن که در مساجد مناره یا گلدسته به وجود آمد، مؤذّن از آن جا اذان می گفت. نیایش پروردگار با نغمه ها و سرودهای مذهبی در ایران باستان از گذشته های دور رواج داشته و پس از ظهور دین زردشت به اوج خود رسیده بود. با ظهور اسلام و آوردن آن به ایران این سنّت دیرین به شکلی دیگر رواج یافت؛ یعنی موسیقی به ویژه موسیقی سازی تا حدی کنار رفت و موسیقی آوازی به طور محسوس سر برآورد. نخستین مؤذن صدر اسلام بلال حبشی بود. زان پس نیز این سنت دیرین ترک نشد و مناجات و راز و نیاز و نیایش پروردگار بر فراز گلدسته های مساجد توسط شب زنده دارانِ خوش آواز همچنان متداول و معمول بود. در عهد صفویه مناجات خوانی و اذان گویی رواج بسیار گرفت و در دورۀ قاجاریه، به ویژه در شب های ماه مبارک رمضان، بر فراز گلدسته های مساجد و بام منازل مناجات و اذان خوانده می شد. پادشاهان و امرای مسلمان ایرانی در دستگاه خود کسانی را با پرداخت مقرری برای گفتن اذان و مناجات در اختیار داشتند. در دوران سلطنت ناصرالدین شاه قاجار بر فراز شمس العماره، خوانندگان معروف خوش آواز مناجات و اذان می خواندند. اذان در شبانه روز چندبار گفته می شد و مساجد بزرگ اذان گوهای خوش آواز داشتند که مناجات شب های ماه مبارک رمضان نیز برعهدۀ آنان بود و اغلب این خوانندگان خود از استادان موسیقی بودند. از مؤذن های معروف می توان سید حسین عندلیب اصفهانی، قربان خان قزوینی، علی خان نایب السلطنه، حاجی مؤذن تفرشی، سید حبیب الله چاله حصاری، جناب دماوندی، اقبال السلطان آذر، تاج اصفهانی، شیخ عبدالکریم اردبیلی، رحیم مؤذن زاده اردبیلی و دیگران را نام برد. مسلمانان معتقدند که مؤذّن باید شخصی باشد که عربی فصیح بداند، وقت شناس و دارای صدایی رسا و خوش باشد. در گذشته، معمولاً مؤذن ها را از میان نابینایان انتخاب می کردند زیرا ممکن بود گلدسته ها به حریم خصوصی خانه های مردم اشراف داشته باشد. امروزه برخی از علمای اهل سنت و شیعه اصرار دارند که اذان توسط انسان خوانده شود و پخش نوار ضبط شده را کافی نمی دانند، اگرچه آن ها تقویت الکتریکی صدای مؤذّن را بدون اشکال می دانند.

مؤذن یا أذین نیز گفته می شود، شخصی است که مردم را به نماز دعوت می کند. مؤذن معمولاً در جایی بلند می ایستد، در صدر اسلام، مؤذن بر بامسجد می رفت امّا پس از مدّتی در مساجد مناره یا گلدسته به وجود آمد و مؤذّن از آن جا اذان می گفت.بلال اولین مؤذن بود. مسلمانان معتقدند که مؤذّن باید شخصی باشد که عربی فصیح بداند، وقت شناس باشد، و صدای بلند داشته باشد. در زمان های قدیم، معمولاً مؤذن ها را از میان نابینایان انتخاب می کردند زیرا ممکن بود گلدسته ها به حریم خصوصی خانه شهروندان اشراف داشته باشند.
• «و اما حق اذان گو این است که بدانی او خدایت را به یاد تو می آورد و تو را به حظ و نصیبی که داری، دعوت می کند و او بهترین یاور و کمک تو درانجام واجبی است که خداوند به عهده تو نهاده است. پس او را بر این کار سپاس گوی، همچنان که نیکو کاری را نسبت به خدا سپاس می گویی و باید بدانی که او نعمتی خدادادی است و باید با نعمت خدا خوشرفتاری کنی و در هر حال شکرگزار نعمت های الهی باش.» -> امام باقر
• «خداوند برای مؤذن تا آنجا که چشم کار می کند و می بیند و تا وقتی صدایش بلند است، غفران و آمرزش قرار داده و هر تر و خشکی که صذای او را می شنود، اورا تصدیق می کند. هر س در مسجدی که مؤذن در آن اذان گفته، نماز بخواند، مؤذن در نماز او سهم دارد و هر کس که با اذان او توجه کرده، نماز بخواند، او نیز در قبالش حسنه می گیرد.» -> امام صادق
• «سه چیز است که اگر مردم آثار آن را می دانستند، به جهت حریص بودن به خیر و برکتی که در آنها هست، به قرعه متوسل می شدند: اذان نماز، شتاب به نماز جماعت و نماز در صف اول.» -> حضرت محمد، کنزالعمّال، ح ۴۳۲۳۵

[ویکی شیعه] مُؤَذِّن، کسی که در اوقات نماز مسلمانان، اذان می گوید. معمولاً موذن بر مکانی بلند که به آن مأذنه گفته می شود می ایستد و اذان سر می دهد تا مسلمانان را از فرا رسیدن وقت نماز آگاه کند. اذان گفتن، در شریعت اسلامی، عملی بسیار بافضیلت است و در منابع اسلامی ثواب بسیاری برای آن برشمرده شده است. غالبا مؤذنان افرادی خوش صدا و با هر ملیتی که باشند، با تجوید و قواعد تلفظ زبان عربی آشنایند.
کلمه عربی «مؤذّن» اسم فاعل ثلاثی مزید از ماده «ا-ذ-ن» در لغت به معنای کسی است که مطلبی را آشکارا اعلام کند. در قرآن کریم کلمه «مؤذّن» به همین معنا(=لغوی) به کار رفته است: «وَ نادی‏ أَصْحابُ الْجَنَّةِ أَصْحابَ النَّارِ أَنْ قَدْ وَجَدْنا ما وَعَدَنا رَبُّنا حَقًّا فَهَلْ وَجَدْتُمْ ما وَعَدَ رَبُّکُمْ حَقًّا قالُوا نَعَمْ فَأَذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَیْنَهُمْ أَنْ لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَی الظَّالِمِینَ»(اعراف ۴۴) از سیبویه، ادیب و لغت شناس مشهور زبان عربی نقل کرده اند که اذان به معنای اعلام مطلبی با صدای بلند است. در اصطلاح اسلامی، مؤذّن کسی است که در اول وقت مخصوص نمازهای یومیه، اذان می گوید و مردم را از فرارسیدن وقت نماز آگاه می کند.
بلال حبشی، ابومحذوره و عمرو بن ام مکتوم را از مؤذنان پیامبر اسلام (ص) شمرده اند. بنابر روایات شیعه، وقتی پیامبر به معراج رفت، نخستین بار جبرئیل اذان گفت و چون پیامبر از معراج بازگشت، به علی(ع) فرمان داد تا به بلال اذان بیاموزد و بلال نخستین مؤذن اسلام است. در منابع اسماعیلیه نیز همین ماجرا با اندک اختلافی نقل شده است.

[ویکی الکتاب] معنی مُؤَذِّنٌ: ندا دهنده
ریشه کلمه:
اذن (۱۰۲ بار)