کلمه جو
صفحه اصلی

بسته نگار

فرهنگ فارسی

۱- گوشه ایست در دستگاه ( ماهور ) ۲- گوشه ایست از ( راست پنجگاه ) ۳- گوشه ایست در دستگاه ( چهار گاه ) ۴- گوشه ایست در دستگاه ( شور ) ۵- گوشه ایست در ( سه گاه )

لغت نامه دهخدا

بسته نگار. [ب َ ت َ / ت ِ ن ِ ] ( اِ مرکب ) نوعی از سرود وراگنی ( ؟ ) ( غیاث ). نقشی است از موسیقی. ( آنندراج ) :
ازین ره حور بر صوتش نثار است
که نقش چینیش بسته نگار است.
طغرا ( از آنندراج ).
از شور سماع ، سامعه در حصار صماخ ، سرگرم سماع ووجد، و حدی خوانی سرودسرایان دلکش ، رقص افکن دلهای لیلی وشان بسته نگار وادی حجاز و نجد. ( دره نادره چ شهیدی 1341 هَ. ش. ص 273 ). و رجوع به بسته شود.

دانشنامه عمومی

افتخاری، رابعه (۱۳۶۹). «آشنایی با نوارهای تازه موسیقی». کلک (مجله) (۱۱ و ۱۲): ۳۶۷–۳۶۹. بایگانی شده از اصلی در ۲۹ مارس ۲۰۱۹. دریافت شده در ۱۳ ژانویه ۲۰۱۹ – به واسطه نورمگز.
پورجوادی، امیرحسین (۱۳۷۴). «رساله موسیقی محمد بن محمود بن محمد نیشابوری». معارف (۳۴ و ۳۵): صص٫ ۳۲–۷۰. بایگانی شده از اصلی در ۲۹ مارس ۲۰۱۹. دریافت شده در ۲ ژانویه ۲۰۱۷ – به واسطه نورمگز.
خالقی، روح الله (۱۳۷۸). «گوشه هایی از تاریخچه نغمه پردازی در موسیقی ایران (۱۳۴۴ – ۱۲۸۵)». مقام موسیقایی (۶): ۹۸–۱۰۵. بایگانی شده از اصلی در ۲۹ مارس ۲۰۱۹. دریافت شده در ۲ ژانویه ۲۰۱۹ – به واسطه نورمگز.
دانش پژوه، محمدتقی (۱۳۵۴). «موسیقی نامه ها». هنر و مردم (۱۵۶): ۵۹–۶۸. بایگانی شده از اصلی در ۲۹ مارس ۲۰۱۹. دریافت شده در ۱۲ ژانویه ۲۰۱۹ – به واسطه نورمگز.
شیرازی، فرصت الدوله (۱۳۴۵). بحورالالحان. انتشارات ارژنگ.
طلایی، داریوش (۱۳۷۸). «سه تار و ردیف». کتاب ماه هنر (۱۵): ۳–۸. بایگانی شده از اصلی در ۲۹ مارس ۲۰۱۹. دریافت شده در ۱۱ ژانویه ۲۰۱۹ – به واسطه نورمگز.
طلایی، داریوش (۱۳۷۸). «موسیقی: ردیف و سیستم مقام ها». هنر (۴۲): ۱۲۱–۱۴۵. بایگانی شده از اصلی در ۲۹ مارس ۲۰۱۹. دریافت شده در ۱۲ ژانویه ۲۰۱۹ – به واسطه نورمگز.
عنصرالمعالی (با مقدمه سعید نفیسی) (۱۳۱۲). قابوس نامه. مطبعه مجلس.
قاسمی نیا، سعید (۱۳۹۶). «اصطلاحات بدیع موسیقایی در شعر طغرای مشهدی، یکی از ویژگیهای سبکی او». سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب) (۳۶): ۲۲۱–۲۳۹. بایگانی شده از اصلی در ۲۹ مارس ۲۰۱۹. دریافت شده در ۱۲ ژانویه ۲۰۱۹ – به واسطه نورمگز.
کیانی، مجید (۱۳۷۴). «موسیقی ایران در حال و آینده». هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی (۱): ۷۷–۸۳. بایگانی شده از اصلی در ۲۹ مارس ۲۰۱۹. دریافت شده در ۲۱ فوریه ۲۰۱۹ – به واسطه نورمگز.
ملاح، حسینعلی (۱۳۹۳). «بسته نگار». دانشنامهٔ جهان اسلام. بایگانی شده از اصلی در ۲۹ مارس ۲۰۱۹. دریافت شده در ۱۲ ژانویه ۲۰۱۹.
نتل، برونو؛ شناسا، داریوش (۱۳۷۹). ترجمهٔ فرهود صفرزاده. «چهار ردیف امروزین ماهور». مقام موسیقایی (۷): ۵۸–۶۹. بایگانی شده از اصلی در ۲۹ مارس ۲۰۱۹. دریافت شده در ۱۲ ژانویه ۲۰۱۹ – به واسطه نورمگز.
«همنوایی». مؤسسه فرهنگی-هنری ماهور. دریافت شده در ۱۷ فوریه ۲۰۱۹.
بسته نگار نام یک گوشه در ردیف موسیقی ایرانی و همچنین نام یکی از مقام های خانوادهٔ سه گاه در موسیقی ترکی و عربی است.
اگرچه عنصرالمعالی در قابوس نامه (قرن پنجم هجری) به یک پرده (مقام) با نام «بسته» اشاره کرده است، اما قدیمی ترین اشاره به نام «بسته نگار» در آثار صفی الدین ارموی است (قرن هفتم هجری) که در آن ها از بسته نگار به عنوان یک مقام فرعی نام برده شده است. در آثار موسیقی دان های بعدی (از جمله عبدالقادر مراغه ای)، بسته نگار به عنوان یکی از شعبه های بیست و چهارگانه نام برده شده است ولی چند قرن بعد فرصت الدوله شیرازی بسته نگار را مترادف رهاوی (یکی از مقام های اصلی) دانسته است.
در موسیقی معاصر، بسته نگار سرنوشت دوگانه ای پیدا کرده است؛ از یک سو در موسیقی عربی و ترکی به عنوان یک مقام فرعی (از خانوادهٔ مقام های سه گاه) محفوظ مانده است، و از سوی دیگر در موسیقی ایرانی به عنوان یک گوشه در دستگاه های مختلف نام برده می شود و ساختار مُدال مشخصی هم ندارد. در موسیقی ایرانی گوشهٔ بسته نگار به ویژه در آوازهای بیات ترک و افشاری به کار می رود اگر چه در بخش های دیگر ردیف (نظیر دستگاه های سه گاه و چهارگاه) نیز وجود دارد. به عقیدهٔ داریوش طلایی بسته نگار گوشه ای است که اهمیت مُدال ندارد و بیشتر به خاطر الگوی ملودیک خاصش شناخته می شود، از همین رو در دستگاه های مختلف قابل اجراست. محمدرضا آزاده فر بسته نگار را نمونه ای از یک موتیف در ردیف دانسته که در دستگاه های مختلف قابل اجراست. ژان دورینگ هم این گوشه را فاقد یک مد مشخص می داند. از نمونه قطعه های موسیقی در گوشهٔ بسته نگار می توان به درآمد بسته نگار در آلبوم نوبانگ کهن از گروه هم آوایان به سرپرستی حسین علیزاده اشاره کرد.

بسته نگار (ابهام زدایی). بسته نگار می تواند به موارد زیر اشاره کند:
بسته نگار نام یک گوشه در موسیقی ردیفی و نام یک مقام در موسیقی ترکی و عربی
بسته نگار (آلبوم) نام آلبومی از محمدرضا لطفی
محمد بسته نگار فعال ملی-مذهبی ایرانی


کلمات دیگر: