تائوئیسم

تائوئیسم، (به چینی: 道教) و (به انگلیسی: Taoism) یا فلسفه تائو، روش فکری منسوب به لائوتسه فیلسوف چینی که بر اداره مملکت بدون وجود دولت و بدون اعمال فرم ها و اشکال خاص حکومت مبتنی است که در قرن ۶ ق. م در چین با مجموعه ای از معتقدات و مناسک و اعمال مذهبی پیدا شد و بعدها با مسائلی فلسفی و عرفانی نقش بست.این اعتقاد اکنون ۲۵۰۰ ساله است و ریشه آن به کشور چین بازمی گردد.
صوفیسم و تائوئیسم، نوشتۀ توشیهیکو ایزوتسو، ترجمۀ محمدجواد گوهری، نشر روزنه.
آزادی همچون آری گفتن، اثر گِلینگ شانگ، ترجمۀ فرهاد کربلایی، نشر حکمت کلمه.
بنیانگذار این دین فردی به نام لائوتسه است. او یکی از بزرگ ترین فیلسوفان بعد از کنفوسیوس بود. وی از سیاست بیزار بود و شغلش کتابدار سلطنتی چو بود که به آن علاقه ای نداشت؛ بنابراین در صدد ترک چین برآمد. هنگامی که قصد عبور از مرز چین را داشت مرزبانی به او گفت: «حال که دستگاه حکومت را ترک و گوشه نشینی را انتخاب می کنی، برای من کتابی بنویس» او کتابی را در دو بخش که مجموعاً ۵۰۰۰ کلمه داشت نوشت و بعد از آن آواره شد. محل مرگ وی مشخص نیست اما گفته می شود که ۸۷ سال عمر کرد.نام کتاب او تائو ته جینگ به معنای راه و فضلیت بود. به نظر برخی از محققان اندیشه های اولیه تائویی قبل از لائوتسه بوده ولی او آن را زنده کرده است.
کتاب اصلی تائویسم تائو ته چینگ هزار و دویست جلد است که در طول پانزده قرن تنظیم شده است.
لائوتسه در نخستین جمله دائودجینگ تعریف دائو را امری محال می داند. از اینرو، دائو در پرده ای از اسرار نهانی و ازلی مستور است. واژه تائو در فارسی به معنای راه و فضیلت ترجمه شده است. راهی که پیروان این آیین باید در آن حرکت کنند. تائوئیست ها اعتقاد دارند که تفکر فقط در مباحث بکار می رود و بی ارزش است. تفکر قبل از هر سودی دارای زیان است. آن ها اعتقاد دارند که برای راه درست زندگی باید عقل را طرد کرد. به همین دلیل آن را حقیر دانسته و می گویند انسان باید به سادگی و گوشه گیری و غرق شدن در طبیعت بپردازد. آن ها می گویند دانش فضیلت نیست بلکه هر چه علم بیشتر شود برشمار اراذل افزوده می شود. دانش از خرد به دور است و میان یک خردمند و عارف دانشمند تفاوت زیادی وجود دارد. بدترین حکومت از نظر تائوئیست ها حکومت فلاسفه است. فیلسوفان در سایه پندارهای خود جریان طبیعی را به شکلی مسخ شده مطرح می کنند. آن ها می گویند: فیلسوفان کارشان سخن آوری و پندارسازی است و این ناتوانی آن ها را می رساند. آن ها می گویند: روشنفکر دولت و حکومت را به خطر می اندازد، زیرا در قالب و مقررات سخن می گوید. اما در مقابل افراد ساده دل که در امور شخصی خود لذت کار مقرون به آزادی را دریافته است، اگر به قدرت برسد برای جامعه خطر کمتری نسبت به روشنفکر و فیلسوف دارد. زیرا ساده دل می داند که قانون خطرناک است و قبل از هر فایده ای ضرر دارد. پس چنین فرمانده ساده دلی تا می تواند در زندگی مردم کمتر پیچیدگی ایجاد می کند؛ و آن ها را به حیات ساده که مطابق طبیعت است سوق می دهد.تائوئیست ها کتابت را امری اهریمنی و مایه پریشانی می دانند. آن ها اعتقاد دارند که نوآوری همیشه به ثروت ثروتمندان و زور زورمندان می افزاید؛ بنابراین به کتابت و صنعت توجه ای ندارند. داد و ستد را در حد روستاها قبول دارند.

تائوئیسم (Taoism)
(یا: دائویسم) مکتب فلسفی چینی، پایه گذاری آن منتسب به لائوتسه (قرن ۶پ م)، و کتاب مقدس آن تائو ته چینگ/دائو دِ جینگ. تائو/دائو (به معنی طریقت یا راه) بر اصل مکتوم عالم دلالت می کند و بر آنچه بیش از عمل صالح تأکید می شود تعامل هماهنگ با محیط است که خود رفتار درست را تضمین می کند. وجه سحرآمیز مکتب تائو در ای چینگ یا کتاب تغییرات، که کتابی فال گونه است، نمایش داده شده است. اعتقاد بر این است که نیروهای متخالف یین و یانگ با تنش پویای بین خود همۀ عالم و حیات را در حال تعادل نگاه می دارند. یین مادینه و آبناک است، نیروی نهفته در ماه و باران که در زمستان به اوج خود می رسد؛ و یانگ نرینه و سخت است، نیروی خورشید و خاک که در تابستان اوج می گیرد. وجه سحرآمیز و آیینیِ مکتب تائو از قرن ۲م نضج گرفت و از عوامل عمدۀ رشد مردمی آن بود. در تائو بر خلود جسمانی از طریق کوشش در رژیم غذایی و روزه تا کیمیاگری تأکید می شود. تا قرن ۳م رفته رفته پرستش خدایان ازجمله خدای اجاق، تسائوچون، آغاز شد. از قرن ۴م رقابت پیروان تائو با بوداییان مهایانا بالا گرفت و به سرکوب یکی به دست دیگری انجامید. سرکوب با همانندگردی دو جانبه پایان گرفت و آیین تائو صاحب جوامع رهبانی شبیه راهبان بودایی شد. متون تائو حافظ سنت تربیت جسمی و روحی و روش های استفاده از شفای ایمانی، تسخیر ارواح، و سلوک در طلب خلود است. دومین اثر مهم، طریقت ژوآنگزی، از شخصی به همین نام است که در حدود ۲۸۶ـ ۳۸۹پ م می زیست.