مرند شهر

مَرَند، شهر
مَرَند، شهر
واقع در استان آذربایجان شرقی، مرکز اداری شهرستان مرند. با ارتفاع ۱,۳۳۵ متر، در دشتی در ۵۷۷کیلومتری شمال غربی تهران و ۶۰کیلومتری شمال غربی تبریز، سر راه و کنار خط آهن تبریز به جلفا و نیز سر راه تبریز به ماکو و خوی، قرار دارد. اقلیم این شهر معتدلِ مایل به سرد و نیمه خشک و جمعیت آن ۱۱۴,۸۴۱ نفر است (۱۳۸۵). مرند در دورۀ کلده و آشور مسکن اقوام مهمی بوده است. بطلمیوس، جغرافیدان نامی یونانی (قرن ۲پ م) از آن به اسم ماندگارنا یاد می کند. مورخان بر این باورند که مرند در زبان ارمنی به معنای دفینه است. به نوشتۀ ویلیامز جکسون، مرند در روزگان ساسانیان، اسپورگان نام داشته است. این شهر در سال های ۱۸ تا ۲۲ق کاملاً به تصرف اعراب درآمد و از آن به بعد نام مرند در اسناد و مدارک تاریخی ثبت شد. در۱۶۰ق گروهی از یمنی ها در آن جا ساکن شدند و در ۲۰۰ق به شهر بزرگ و زیبایی تبدیل شد، به صورتی که اطراف شهر به دو فرسنگ می رسید و پیرامون آن را باغ های فراوانی فراگرفته بود و هنگام قیام بابک خرم دین جزو قلمرو او قرار گرفت و تیموریان آن را غارت کردند. در جنگ چالدران به تصرف عثمانی ها درآمد. شاه عباس اول صفوی آن را از عثمانی ها پس گرفت و مدتی در آن ساکن شد. احداث راه آهن تبریزـ جلفا بر رونق آن افزود و این شهر را به یکی از راه های ارتباط ایران و اروپا تبدیل کرد. هنگام انقلاب مشروطه در سلطۀ شجاع نظام، از مخالفان انقلاب، قرار داشت و پس از کشته شدن او به انقلابیون پیوست. محراب مسجد جامع (۷۳۱ق) از آثار قدیمی این شهر است و در زمان سلطان ابوسعید بهادرخان مغول ساخته شد. مسجد بازار نیز از دیگر آثار قدیمی آن است و قلعه یا آتشکده ای که در شرق شهر موجود است از آتشکده های معروف روزگار خود بوده است.