دیرکتوار

دیرِکْتوار (Directory)
(یا: هیئت مدیره) عنوانی برای دولت انقلابی فرانسه، تشکیل شده براساس قانون اساسی سال سوم، از نوامبر ۱۷۹۵ تا نوامبر ۱۷۹۹. این دولت انقلابی دارای دو مجلس قانون گذاری بود؛ مجلس نمایندگان با ۵۰۰ عضو که سن اعضای آن ۳۰ سال به بالا بود و وظیفۀ طرح لوایح را داشت، و مجلس سالخوردگان با ۲۵۰ عضو که حداقل سن اعضای آن ۴۰ سال تعیین شده بود. این مجلس از اختیارات لازم برای موافقت یا مخالفت با قوانین پیشنهادی مجلس سفلی برخوردار بود و حق انتخاب پنج دیرکتوار را داشت. هر دیرکتوار باید حداقل ۴۰ سال سن می داشت و پیش از انتخاب شدن به این سِمت، می بایست در پست وزارت یا معاون وزیر خدمت کرده باشد. هر سال به صورت دوره ای یک دیرکتوار انتخاب می شد. دیرکتوارها مسئولیت انتخاب وزرا، سفرا، ژنرال های ارتش، مأموران مالیاتی و دیگر مقامات دولتی را برعهده داشتند. آن ها هیچ بودجه و پولی برای اجرای طرح ها و برنامه های خود در اختیار نداشتند. حکومت دیرکتوار در عرصۀ قدرت و اختیارات اجرایی ضعیف بود و در واکنش به خودکامگی پیوریتنی (زاهدمآبانه) به وجود آمد که در دوران حکومت وحشت (۱۷۹۳ـ۱۷۹۴)، برقرار بود. حکومت آنان سرانجام به دیکتاتوری منضبط ناپلئون بناپارت منجر شد. شاید بتوان گفت، دیرکتوار فاسدترین رژیمی بود که فرانسه تا آن زمان تجربه کرده بود. هدف و دلمشغولی اصلی زمامداران در این دوره، جلوگیری از روی کارآمدن دوبارۀ بوربون ها یا هر رژیم دیگری بود که موجودیت اعضای دیرکتوار را به مخاطره اندازد. اعضای دیرکتوار با تقسیم ثروت ملی به حکومت خود ادامه می دادند. در دورۀ حکومت دیرکتوار، توجه به لباس، ظواهر و تفریحات رواج یافت و اخلاقّیات سقوط کرد.