شیوه تولید

شیوه تولید (به انگلیسی: Manner of articulation) یکی از پارامترهای اصلی طبقه بندی آواها در آواشناسی تولیدی است که به نوع فرایند به کار رفته در تولید آوا می پردازد. تمایر میان واکه و همخوان معمولاً از طریق این پارامتر انجام می پذیرد. بر اساس این پارامتر، برحسب نوع بست اندام های تولیدی، همخوان ها تقسیم بندی می شوند. این اصطلاح در نظریه مختصه های ممیز جایگاه ویژه ای دارد و یکی از پنج بُعدی است که توسط آن آواهای گفتار تحلیل می شود.
آواشناسی تولیدی
جایگاه تولید
همخوان
واکه
اگر بست کام باشد، نتیجه یک همخوان انسدادی، انسایشی یا خیشومی خواهد بود (به ترتیب مانند همخوان های /dʒ/، /b/ و /m/ در زبان فارسی). اگر در بست کامل، فضای کمی برای خروج جریان هوا اختصاص داده شود، نتیجه یک همخوان سایشی خواهد بود (مانند همخوان /s/ در زبان فارسی). بست جزئی منجر به همخوان کناری (مانند همخوان /l/ در زبان فارسی) و بستی که بطور مکرر تماس ایجاد کند لرزشی (یا تکریری) (مانند همخوان /r/ در زبان فارسی) خواهد بود و اگر تماس به صورت لحظه ای و مختصر باشد، نتیجه همخوان زنشی (مانند واج گونه /ɾ/ در زبان فارسی) خواهد بود.
در واکه ها دو پارامتر در شیوه طبقه بندی آن ها دخیل اند: فاصله نرمکام و شکل لب ها. آواهایی که در شیوه تولید به واکه شباهت دارند، ولی به عنوان همخوان دارای نقش هستند، نیم واکه (یا روان) نامیده می شوند (مانند همخوان /j/ در زبان فارسی).
برخی از زبانشناسان از این اصطلاح جهت طبقه بندی گونه های زبان بهره می برند. کاربرد این اصطلاح در این حوزه، به روابط میان مشارکان درفعالیت زبانی، خصوصاً درجه رسمیت گفتار، ارجاع دارد. برچسب جایگزینی که به جای اصطلاح شیوه تولید در این حوزه پیشنهاد شده، سبک گفتمان است.