کلمه جو
صفحه اصلی

هامون جازموریان

دانشنامه عمومی

مختصات: ۲۷°۲۹′۲۷″ شمالی ۵۸°۳۲′۴۶″ شرقی / ۲۷٫۴۹۰۸۳°شمالی ۵۸٫۵۴۶۱۱°شرقی / 27.49083; 58.54611
هامون جازْموریان، تالاب جازمخوریان یا جَزْموریان حوضه ای آبریز و دریاچه ای به همین نام در جنوب شرقی ایران در مرز استانهای سیستان و بلوچستان و کرمان واقع شده است. حوضهٔ آبریز جازموریان با وسعت ۶۹ هزار و۶۰۰ کیلومتر مربع، از لحاظ تقسیم بندی بخشی از حوضهٔ مسدود میانی ایران به شمار می آید. نیمهٔ باختری این حوضه به وسعت ۳۵۶۰۰ کیلومتر مربع در استان کرمان، و نیمهٔ خاوری آن به وسعت ۰۰۰‘۳۴ کیلومتر مربع در استان سیستان و بلوچستان جای دارد. دشتهای جیرفت، فاریاب و رودبار جنوب در استان کرمان، و دشتهای ایرانشهر، بمپور، سردگان، دلگان، سرتختی و اسپکه در استان سیستان و بلوچستان در محدودهٔ این حوضهٔ آبریز واقع اند. بعضی از این دشتها مانند دشت جیرفت و رودبار از مساعدترین نقاط فلات ایران برای کشت گیاهان گرمسیری به شمار می آیند.
تالاب جازموریان به عنوان یکی از تالاب های فصلی مشترک بین سیستان و بلوچستان و کرمان است که با مساحت سه هزار و ۳۰۰ کیلومتر مربع بر اثر فرونشست زمین با ساختی جوان در فاصله ۱۵۰ کیلومتری غرب ایرانشهر ایجاد شده است. تالاب جازموریان به علت پدیده تغییر اقلیم در سنوات اخیر و همچنین احداث سدهای متعدد بر حوضه آبریز آن همچون سد جیرفت استان کرمان بر روی هلیل رود و سد کارواندر در سیستان و بلوچستان، دچار خشکسالی شده و به عنوان یکی از کانون های گرد و غبار جنوب شرق ایران شناسایی شده است.
حوضهٔ آبریز جازموریان از شمال توسط کوه شاه، جبال بارز از حوضهٔ آبریز کویر لوت، و از جنوب توسط بلندی های بشاگرد از حوضهٔ آبریز دریای عمان و خلیج فارس جدا می شود. حدود ۱۶۰‘۳۴ کیلومتر مربع از اراضی این حوضه را مناطق کوهستانی، و حدود ۴۰۰‘۳۲ کیلومتر مربع آن را دشتها و کوهپایه ها، و حدود ۰۰۰‘۳ کیلومتر مربع باقی مانده را باتلاقها و شوره زارها تشکیل می دهد. به سبب فقدان پوشش گیاهی مناسب در اراضی حوضه، به هنگام بارندگی سیلابهای شدیدی به راه می افتد که باعث می گردد تا آب های حاصل از بارندگی کمتر در زمین نفوذ کند و از سوی دیگر فرسایش شدید خاک نیز زیانهای بسیاری به بار می آورد.


کلمات دیگر: