عباس افندی

عبّاس افندی (تهران ۱۲۶۰ـ عکا ۱۳۴۰ق)
عبّاس افندی
(مشهور به: عبدالبهاء، غُصْن اعظم) رهبر فرقۀ بهایی. پسر ارشد و جانشین میرزا حسینعلی نوری معروف به بهاءالله است. پدرش در کتاب اقدس و کتاب عهدی به جانشینی عباس افندی اشاره کرده بود، اما پس از مرگ بهاءالله میان او و سه برادر ناتنی اش اختلاف شدید درگرفت. اما آخرالامر عباس افندی به جانشینی بهاءالله انتخاب شد و از ۱۳۱۰ق تا ۱۳۴۰ ق/ ۱۳۰۰ ش رهبری این فرقه را برعهده داشت. پیروان عباس افندی را ثابتین و پیروان سه برادر دیگرش را ناقضین می خوانند. از ۱۳۲۹ ق به کشورهای بسیاری ازجمله فرانسه و امریکا سفر کرد و به تبلیغ آیین خود پرداخت، نیز مبلّغانی به کشورهای مختلف فرستاد. از او نوشته هایی به جا مانده ازجمله: مکاتیب، مفارضات، تذکرةالوفا و مقاله سیاح. او را وابسته به روسیه، انگلستان و امریکا می دانند. وی در فلسطین در دو شهر عکا و حیفا اقامت داشت. پس از او فرزند دخترش «شوقی افندی» جانشین وی شد.

[ویکی فقه] عباس افندی (۱۲۶۰ـ۱۳۴۰) ملقب به عبدالبهاء (بنده خدای بهائیت)، پسر ارشد میرزا حسینعلی است و نزد بهائیان جانشین وی محسوب می گردد.
بحران جانشینی بهاءالله تا حدود زیادی یادآور بحران جانشینی سید کاظم رشتی و سید علی محمد باب است. کانون اصلی بحران، مناقشه رهبری میان عباس افندی و برادرش، محمدعلی بود. منشأ این مناقشات صدور «لوح عهدی» از سوی میرزا حسینعلی بود، که در آن جانشین خود را عباس افندی (و به تعبیر او: غُصن اعظم) و بعد از او محمد علی افندی (غصن اکبر) معین کرده بود. او در این لوح، ضمن تأکید بر این که به «اِنزال آیات» اشتغال داشته، پیروانش را به دوری از کینه و نزاع و سخنان ناروا فراخوانده و توصیه کرده بود که زبان را به گفتار زشت نیالایند؛ و گویا به یاد منازعات گوناگون گذشته خود و برادرش، عبارت قرآنی «عَفَااللهُ عَمّاسلَف» (خدا آنچه را که پیش از این روی داد می بخشد) را افزوده بود.

منازعه پسران حسینعلی نوری
هرچند عباس افندی سرانجام بر برادرش غلبه یافت، در بادی امر، کلیه منتسبین به بهاءالله، به استثنای هفت نفر، بر مشارٌالیه شوریده و با محمدعلی همراه شدند. دور نمی نماید که این گرایش به محمدعلی، ناشی از نقشی بوده است که او در نشر و توزیع آثار پدرش داشت؛ وی در سال ۱۳۰۸، از جانب میرزا حسینعلی، به هند رفت و آثار او را به چاپ رساند. پیروان آیین بهائی، از این حیث، مرهون وی اند.
سردمدار منکران عبدالبهاء، میرزا آقاجان کاشانی نخستین مؤمن و کاتب بهاءالله بود. او و چند تن از نزدیکان و فرزندان میرزا حسینعلی با نوشتن نامه ها و کتاب هایی به فارسی و عربی و فرستادن پیام برای بهائیان، در مقام انکار جانشینی عبدالبهاء برآمدند و وی را خارج از «دین بهاء» خواندند.
بار دیگر، منازعات آغاز شد و هر یک از دو طرف در نوشته هایشان از تعبیرات زشت و نسبت هایی چون سرقت اوراق و الواح، و حتی احکام، در حق یکدیگر دریغ نکردند.
منابع بهائی نقل می کنند که محمدعلی و طرفداران او در ایجاد تضییقات حکومتی برای عبدالبهاء، زندانی شدن و حتی توطئه قتل او دست داشته اند. این منازعات، مانند موارد قبل، برای عده ای سؤال برانگیز بود و، به تعبیر برخی منابع بهائی، بر حیثیت امر بهائی لطمه وارد ساخت.
عبدالحسین آیتی، بعد از آن که آیین بهائی را رها کرد، در کتاب کشف الحیل چکیده ای از مطالب کتاب «موادی برای مطالعه درباره آیین یابی» ادوارد براون را درباره منازعات دو برادر نقل کرده است.

روش عبدالبهاء درخروج ازبحران
عبدالبهاء در مقام رهبری بهائیان و با تأکید بر این که هیچ ادعایی جز پیروی از پدرش و نشر «تعالیم» او ندارد، با توجه به اوضاع اجتماعی و دینی و به منظور جلب رضایت مقامات عثمانی، رسماً و با التزام تمام، در مراسم دینی اسلامی، از جمله نماز جمعه، شرکت می کرد و به بهائیان نیز سفارش کرده بود که در آن دیار به کلّی از سخن گفتن درباره آیین جدید بپرهیزند.
او همچنین برای حکومت های مختلف به تناسب اوضاع سیاسی دعا می کرد؛ الکساندر سوم امپراتور روس، که به پیروان آیین بهائی اجازه ساختن معبد (مشرق الاذکار) در عشق آباد را داده بود، بنا به دستور عبدالبهاء، بهائیان باید پیوسته تأیید و تسدید او را از خداوند مسئلت می کردند. حکومت عثمانی نیز، خصوصاً با توجه به بی اعتنایی ناصر الدین شاه نسبت به نامه میرزا حسینعلی و احتمالاً برای رفع یا تخفیف سخت گیری های موجود، با عبارت «الدولة العلیّة العثمانیة و الخلافة المحمدیة» مشمول دعای او بود.

حمایت ازعبدالبهاء درمقابل عثمانی
...