صلیب شکسته

چلیپای شکسته یا گردونهٔ خورشید یا سواستیکا (به سانسکریت: स्वस्तिक) یک چلیپا با شاخه های ۹۰ درجه به سمت راست یا چپ است؛ که معمولاً با جهت افقی یا گوشه هایی با زاویه ۴۵ درجه می باشد. در شکل هندی نقطه هایی در هر ربع آن قرار می دهند.
صلیب آریایی
سواستیکا از واژه سانسکریت "swastika" مشتق شده و به معنای خوب برای بودن است. در فرهنگ هند و اروپایی، این نشان بر روی اشیا یا مردم ایجاد می شد تا برایشان شانس خوب بیاورد. این نشان برای هزاران سال متداول بوده است، خصوصاً به عنوان یک نماد هند در کتاب های مقدس، به معنای بخت، برهما یا سامسارا (تولد دوباره). امروزه این نشان معمولاً در آثار هنری هندی و معماری کنونی و باستانی هندو و نیز در خرابه های شهر تاریخی تروآ دیده می شود.
چلیپای شکسته در بسیاری از هنرها و طراحی های تاریخ بشری پدیدار می باشد، نشان بسیاری از چیزها، همچون خوش اقبالی، خورشید در آئین مهرپرستی، برهما یا هندوها بود. در روزگار باستان، صلیب شکسته در بین سومری ها، سلت ها و یونانی ها استفاده می شد.
در غرب، چلیپای شکسته با نام سواستیکا به عنوان نماد نازیسم شناخته می شود (به خاطر آنکه به عنوان نشان حزب ملی کارگران سوسیالیست آلمان به کار می رفت). پس از جنگ جهانی دوم، این نماد وجهه بدنامی در غرب پیدا کرده است.

صلیب شکسته (swastika)
(یا: سواستیکا) علامتی نمادین یا زینتی که بازوهای آن در انتها با زاویۀ قائمه و همه در جهت یا خلاف جهت گردش عقربه های ساعت شکسته اند. منشأ آن نامعلوم است، ولی به عنوان نشانۀ مذهبی و نشانۀ باستانی خوش اقبالی به فراوانی هم در برّ قدیم و هم در برّ جدید یافت شده است. شهرت اصلی صلیب شکسته برای آن است که در ۱۹۳۳ نشانِ حزب ناسیونال سوسیالیست آلمان شد و با به قدرت رسیدن نازی ها در آلمان آن را بر پرچم آلمان نقش کردند، اما در ۱۹۴۵ پس از شکست آلمان از متفقین برافراشتن صلیب شکسته، که نماد مسلک نازی ها بود، ممنوع شد. بوداییان و جَین ها سواستیکا را به عنوان نشانۀ مذهبی به کار می بردند و در نقشه هایشان معمولاً نشانۀ معبد بودایی است. سواستیکا روی سفالینه های عیلامی هزارۀ چهارم پ م و سفالینه های هزاره های دوم و اول ق م تروا، یونان، قبرس، هند، تبت، چین و ژاپن دیده می شود. در میان سرخ پوستان امریکا نیز به کار می رفته و در کتیبه های مسیحی قرن ۲م به بعد هم پیدا شده است.