شاهرخ میرزا

شاهرُخ میرزا یا شاهرخ افشار (۱۱۱۲ تا ۱۱۷۵) چهارمین پادشاه دودمان افشاریان ایران بود.
محمد هاشم آصف (رستم الحکما)، رستم التواریخ، به اهتمام عزیزالله علیزاده، تهران: انتشارات فردوس، چاپ دوم، ۱۳۸۲.
وی بزرگترین فرزند رضاقلی میرزا؛ ولیعهد نادرشاه و نوهٔ دختری شاه سلطان حسین صفوی بود. شاهرخ میرزا که از ۱۱۲۷ تا ۱۱۲۹ خورشیدی (۲ سال) بر ایران پادشاهی کرد، جانشین ابراهیم شاه بود. همچنین شاهرخ میرزا از ۱۱۲۹ تا ۱۱۷۴ خورشیدی (۱۲۱۰ ق) فقط حاکم مشهد بود.
پس از قتل نادرشاه در قوچان به سال ۱۱۲۶، عادل شاه برادرزادهٔ نادر به تخت پادشاهی نشست. وی تمام فرزندان و بازماندگان نادر - به استثنای شاهرخ - را کشت. علت در گذشتن از شاهرخ زیبایی بی نظیر او بود که دختر عادل شاه را شیدا و عاشق او کرده و تهدید به خودکشی در صورت قتل شاهرخ کرده بود. عادل شاه یکسال حکومت کرد تا اینکه برادرش ابراهیم شاه او را کنار زد. ابراهیم شاه نیز برکنار شد و شاهرخ جوان جای او را گرفت ولی او چندان خوش اقبال نبود چرا که پس از مدتی کوتاه به خاطر شورشی در مشهد دستگیر و نابینا شد ولی دوباره نجات یافت و با حالت کوری تا آغاز حکومت آغا محمدخان قاجار به حکومت محدود و ظاهری خود در مشهد ادامه داد. در سال هزار و صد وشصت وسه سپاه هجری قمری پنجاه هزار نفری افشاریه در جنگ کهیز از سپاهیان تحت امر علی مردان خان بختیاری که از سرداران نادرشاه بود شکست خوردند و اصفهان بدست بختیاری ها افتاد در سال بعد نیز نیروهای داوزده هزار نفری افشاریه در منطقه ی کامفیروز فارس از بختیاری ها به فرماندهی علی مردان خان شکست خوردند و فارس و بنادر خلیج فارس نیز به تصرف بختیاری ها در آمد و مناطق تحت تسلط افشاریان به خراسان محدود شد.وی سرانجام به خاطر شکنجه های آغا محمدخان که برای فاش کردن جواهرات نادری صورت گرفت، جان سپرد. از فرزندان او نادر میرزا و نصرالله میرزا بودند.
۱۷۴۸ – ۱۷۵۰

رجوع شود به:شاهرخ تیموری