صمصام الدوله

صَمصام الدّوله (لاهور ۱۱۱۱ ـ ۱۱۷۱ ق)
(ملقب به: «شاهنوازخان خوافی اورنگ آبادی») مورخ و از رجال ایرانی تبار هند. صمصام الدوله فرزند میرحسین علی بود و خاندان او از ساداتی بودند که در زمان اکبرشاه از خراسان به هند مهاجرت کردند و در دربار پادشاهان گورکانی هند مشغول خدمت شدند. وی از جانب آصف جاه و فرزندش ، ناصر جنگ ، به منصب دیوانی برار، حیدرآباد، اورنگ آباد، دکن و نیز صوبه داری حیدرآباد و وکالت صلابت جنگ رسید (۱۱۵۰ ـ ۱۱۶۷ ق) و ملقب به «صمصام الدوله» شد. صمصام الدوله در شورش دکن از ناصر جنگ پشتیبانی کرد ولی پس از مدتی حیدر جنگ، برادر ناصر جنگ، او و فرزندانش را اسیر کرد و پنج سال به زندان افکند و سرانجام به توطئه فرانسویان ، وی و پسر خردسالش را حیدر جنگ به قتل رساند. صمصام الدوله مردی دانشمند، ادیب و از منشیان بزرگ بود. او در علم رجال و انساب و ادب فارسی مهارت داشت . از آثارش می توان به مآثر الامرا، در زندگی نامۀ رجال تیموریان هند، از اکبرشاه تا روزگار مؤلف، (کلکته ، ۱۳۰۹ ق)؛ بهارستان سخن ، در زندگی نامۀ شعرا؛ و فرائد الفوائد در کلام اشاره کرد.