مفردات

( صفت اسم ) جمع مفرده ( مفرد ) : ۱ - اشیائ مفرد مقابل مرکبات : [ ما مفردات را نخست در وهم آوریم پس ترکیبش کنیم . ] ( مصنفات بابا افضل ۲ ) ۴۳۶:۲ - ادویه مفرده مقابل ادویه مرکبه مرکبات : [ تا از مفردات اجزائ آن مرکبی بفرط امتزاج ... حاصل آمد . ] ( مرزبان نامه . تهران ۱۳۱۷ص ۳ ) ۵ - الفاظی را گویند که از ترکیب حرف با دیگر بوجود آید مانند : با بب بج بد بر معمولا باید هر مبتدی با مشق و فرا گرفتن آنها آموختن هنر خطاطی را آغاز کند ( یگانگی . حکیم عمر خیام ۳۱۶ح )
جمع مفرد که به معنی تنهاست جمع مفرده .

مفردات. [ م ُ رَ ] ( ع ص ، اِ ) جمع مفرد که به معنی تنهاست. ( غیاث ) ( آنندراج ). ج ِ مفرده.( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ). و رجوع به مفرد و مفرده شود. || چیزهایی تنها و یگانه و ساده وبی آمیغ. ( ناظم الاطباء ) : ما مفردات را نخست در وهم آوریم پس ترکیبش کنیم. ( مصنفات باباافضل ج 2ص 436 ). || دواها که در آن ترکیب صناعی نباشد. مفردات یا نباتی است و آن میوه ها و تخمها و گلها و برگها و شاخه ها و ریشه ها و پوستها و عصاره ها و شیره های نباتی و صمغها باشد و یا حیوانی است ، مانند ذراریح و اعضای حیوانات و احشای آنها و زهره شان و یا معدنی است و آن خود یا حجری است ، مانند گل ارمنی و یا از چیزهایی است که از زمین جوشد، مانند قیر و نفت و امثال آن. بسائط. عقاقیر. ادویه مفرده. ( از یادداشت به خط مرحوم دهخدا ) : از مفردات اجزاء آن مرکبی به فرط امتزاج... حاصل آمد. ( مرزبان نامه ).
- کتاب المفردات ؛ به کتابهایی اطلاق شود که در آن از داروهای معدنی و نباتی و حیوانی غیرمرکب بحث کنند، مقابل قرابادین که مخصوص ادویه ٔمرکبه است. کتاب البسائط. ( از یادداشت به خط مرحوم دهخدا ).
- مفردات طب ؛ داروهای ساده و بی آمیغ. ( ناظم الاطباء ).
|| حروف تهجی که علی حده نویسند. ( غیاث ) ( آنندراج ). || ( اصطلاح خطاطی ) الفاظی را گویند که ازترکیب حرفی با حرف دیگر به وجود آید، مانند: با، بب ، بج ، بد و بر که معمولاً مبتدیان با مشق و تمرین آنها آموختن هنر خوش نویسی را آغاز کنند. || اسامی اعداد از یک تا ده. ( از غیاث ) ( از آنندراج ).