پدافند یا پاد آفند (پاد به معنی خلاف) در مفهوم کلی٬ مجموعه اقداماتی است که به منظور دفع٬ خنثی سازی٬ کاهش تأثیر اقدامات آفندی دشمن و جلوگیری از دستیابی دشمن به اهداف خودی انجام می گیرد.
پدافند به دو گروه پدافند عامل و پدافند غیرعامل تقسیم بندی می شود.
پدافند عامل عبارت است از مقابله و رویارویی مستقیم با دشمن و استفاده از جنگ افزارهای مناسب و در دسترس برای دفع حمله و خنثی کردن اقدامات و عملیات آفندی دشمن. بطور مثال استفاده از سیستم های ضدهوایی و هواپیماهای رهگیر جزو پدافند عامل محسوب می شود.
پدافند غیرعامل نیز اقداماتی است که موجب کاهش ضرر و زیان در مقابل عملیات های خصمانه هواپیماهای دشمن و تهدیدات خارجی با هزینه کمتر و بکارگیری ترفند و شیوه های غیر مسلحانه نظیر: استتار و اختفا و ایجاد سرپناه برای تاسیسات مهم و استراتژیک انجام می شود و در این نوع پدافند از هیچگونه سلاحی استفاده نمی شود.پدافند غیرعامل به پدافندی گفته می شود که با استفاده از کلیه امکانات بدون استفاده از سلاح وجنگ افزار کشور را در برابر انواع عملیات های دشمن در امان بدارد.