مترادف گرانی : ثقل، سنگینی، وزین، غلا، دشواری، سختی صعوبت، گرانبهایی
متضاد گرانی : ارزانی
گرانی
مترادف گرانی : ثقل، سنگینی، وزین، غلا، دشواری، سختی صعوبت، گرانبهایی
متضاد گرانی : ارزانی
فارسی به انگلیسی
costliness, dearness, gravity
مترادف و متضاد
ثقل، سنگینی، وزین ≠ ارزانی
غلا
دشواری، سختیصعوبت
گرانبهایی
۱. ثقل، سنگینی، وزین
۲. غلا
۳. دشواری، سختیصعوبت
۴. گرانبهایی، ≠ ارزانی
فرهنگ فارسی
از بلوکات گروس که در غرب پیر تاج و شمال سیلتان و شرق سیاه منصور واقع شده . عده ده های این بلوک ۵۴ و جمعیت آن ۱۱۱۲۳ تن است .
۱ - پر قیمت بودن گرانبهایی مقابل ارزانی ۲ - سختی دشواری . ۳ - سنگینی ثقل مقابل سبکی : مثال نخستین گرانی و فروشدن که سنگ را از خویشتن بود . توضیح فرهنگستان این کلمه را بجای ثقل پذیرفته . یا گرانی دست و پا . سنگینی دست و پا خدرو استرخائ : و گرانی اندر پای چپ . یا گرانی شعر . سنگینی آن ناخوشایندی وی : و تفاوت نظم باعدم تناسب اجزا سبب گرانی شعر و موجب نبوت ذوق است . یا گرانی گوش . سنگینی گوش ثقل سامعه . ۴ - فراوانی انبوهی . ۵ - حاملگی آبستنی : گران بود و اندر شکم بچه داشت همی از گرانی بسختی گذاشت . ۶ - ناگواری کراهت گرانجانی : تو نازک طبعی و طاقت نداری گرانیهای مشتی دلق پوشان . ( حافظ ) یا گرانی طعام . ( غذا ) . ناگواری دیر هضمی . ۷ - سرسنگینی : دل هارون بر برامکه بگشت و جعفر و یحیی را گران گرفت و یحیی هر روز از هارون گرانی میدیدی . ۸ - تکبر افاده : حیف بردن زکاردانی نیست با گرانان به از گرانی نیست . ( سعدی ) ۹ - کندی بطئ : و گرانی ایشان اندر رجوع همی افزاید بحد ایستادن بر جای رسد
۱ - پر قیمت بودن گرانبهایی مقابل ارزانی ۲ - سختی دشواری . ۳ - سنگینی ثقل مقابل سبکی : مثال نخستین گرانی و فروشدن که سنگ را از خویشتن بود . توضیح فرهنگستان این کلمه را بجای ثقل پذیرفته . یا گرانی دست و پا . سنگینی دست و پا خدرو استرخائ : و گرانی اندر پای چپ . یا گرانی شعر . سنگینی آن ناخوشایندی وی : و تفاوت نظم باعدم تناسب اجزا سبب گرانی شعر و موجب نبوت ذوق است . یا گرانی گوش . سنگینی گوش ثقل سامعه . ۴ - فراوانی انبوهی . ۵ - حاملگی آبستنی : گران بود و اندر شکم بچه داشت همی از گرانی بسختی گذاشت . ۶ - ناگواری کراهت گرانجانی : تو نازک طبعی و طاقت نداری گرانیهای مشتی دلق پوشان . ( حافظ ) یا گرانی طعام . ( غذا ) . ناگواری دیر هضمی . ۷ - سرسنگینی : دل هارون بر برامکه بگشت و جعفر و یحیی را گران گرفت و یحیی هر روز از هارون گرانی میدیدی . ۸ - تکبر افاده : حیف بردن زکاردانی نیست با گرانان به از گرانی نیست . ( سعدی ) ۹ - کندی بطئ : و گرانی ایشان اندر رجوع همی افزاید بحد ایستادن بر جای رسد
ربایش گرانشی در سطح هر سیاره یا جِرم آسمانی دیگر * مصوب فرهنگستان اول
فرهنگ معین
(گِ ) (حامص . ) ۱ - بالا بودن نرخ و بها. ۲ - دیدار شخصی که ناگوار و ناپسند باشد.
لغت نامه دهخدا
گرانی. [ گ ِ ] ( حامص )مقابل ارزانی در نرخ. گرانی بها: این روزها گرانی بیداد می کند. || سختی. دشواری :
چون چنین است مرا بی تو بقایی نبود
به بود گر بروم زود و گرانی ببرم.
بامها را فرسب خرد کنی
از گرانیت گر شوی بر بام.
همی از گرانی بسختی گذاشت.
زمین از گرانی بدرّد همی.
سبکی به ز گرانی ز همه روی شمار.
هست در میزان حکمت بی گرانی بوقبیس
هست با میزان خشم تو جهنم بی قبس.
از گرانی هست چون سیصدهزار.
- گرانی بردن ؛ رفعمزاحمت کردن :
چون چنین است مرا بی تو بقایی نبود
به بود گر بروم زود و گرانی ببرم.
مر سفیهان را رباید هر هوی
زآنکه نبودشان گرانی قوی.
گران بود اندر شکم بچه داشت
همی از گرانی بسختی گذاشت.
جوانی گسست و چیره زبانی
طبعم گرفت نیز گرانی.
بزنهار رفتن گرانی بود.
بپرهیزی از دردسر وز گرانی.
چون چنین است مرا بی تو بقایی نبود
به بود گر بروم زود و گرانی ببرم.
سیفی نیشابوری.
رجوع به گران شود. || ( حامص )مقابل سبکی در وزن. ( آنندراج ). سنگینی. وزین. وزن دار: برخفج ؛ گرانی بود که در خواب بر مردم افتد. ( فرهنگ اسدی نخجوانی ) : بامها را فرسب خرد کنی
از گرانیت گر شوی بر بام.
رودکی.
گران بود اندر شکم بچه داشت همی از گرانی بسختی گذاشت.
فردوسی.
تو گفتی که گردون ببرد همی زمین از گرانی بدرّد همی.
فردوسی.
یار لاغر نه سبک باشد و فربه نه گران سبکی به ز گرانی ز همه روی شمار.
فرخی.
مجردیم و بی بنه و بکتغدی و سباش را آنچه افتاد از گرانی بنه افتاد. ( تاریخ بیهقی ). زبر آن گرمی و گرانی شکم مادر و زیر او انواع تاریکی و تنگی.( کلیله و دمنه ).هست در میزان حکمت بی گرانی بوقبیس
هست با میزان خشم تو جهنم بی قبس.
سوزنی.
یک جفا از خویش و از یار تباراز گرانی هست چون سیصدهزار.
مولوی.
|| مزاحمت. زحمت.- گرانی بردن ؛ رفعمزاحمت کردن :
چون چنین است مرا بی تو بقایی نبود
به بود گر بروم زود و گرانی ببرم.
سیفی نیشابوری.
|| فراوانی و استواری : مر سفیهان را رباید هر هوی
زآنکه نبودشان گرانی قوی.
مولوی.
|| مجازاً حاملگی. آبستنی : گران بود اندر شکم بچه داشت
همی از گرانی بسختی گذاشت.
فردوسی.
|| گرانی در طعام. ناگواردی. دیرهضمی. || مجازاً چیز ناگوار و مکروه. ( از آنندراج ). || اذیت. آزار. سرسنگینی. تکلف. مشقت : دل هارون بر برامکه بگشت و جعفر و یحیی را گران گرفت و یحیی هر روز از هارون گرانی میدیدی. ( ترجمه تاریخ طبری بلعمی ).جوانی گسست و چیره زبانی
طبعم گرفت نیز گرانی.
رودکی ( از معیار الاشعار خواجه نصیرالدین طوسی ).
کز این پس مرا زندگانی بودبزنهار رفتن گرانی بود.
فردوسی.
اگرچه رهی را تو کمتر نوازی بپرهیزی از دردسر وز گرانی.
منوچهری.
بردل تو ضجرت و گرانی رسیده باشد.( منتخب قابوسنامه ص 31 ).گرانی . [ گ ِ ] (حامص )مقابل ارزانی در نرخ . گرانی بها: این روزها گرانی بیداد می کند. || سختی . دشواری :
چون چنین است مرا بی تو بقایی نبود
به بود گر بروم زود و گرانی ببرم .
رجوع به گران شود. || (حامص )مقابل سبکی در وزن . (آنندراج ). سنگینی . وزین . وزن دار: برخفج ؛ گرانی بود که در خواب بر مردم افتد. (فرهنگ اسدی نخجوانی ) :
بامها را فرسب خرد کنی
از گرانیت گر شوی بر بام .
گران بود اندر شکم بچه داشت
همی از گرانی بسختی گذاشت .
تو گفتی که گردون ببرد همی
زمین از گرانی بدرّد همی .
یار لاغر نه سبک باشد و فربه نه گران
سبکی به ز گرانی ز همه روی شمار.
مجردیم و بی بنه و بکتغدی و سباش را آنچه افتاد از گرانی بنه افتاد. (تاریخ بیهقی ). زبر آن گرمی و گرانی شکم مادر و زیر او انواع تاریکی و تنگی .(کلیله و دمنه ).
هست در میزان حکمت بی گرانی بوقبیس
هست با میزان خشم تو جهنم بی قبس .
یک جفا از خویش و از یار تبار
از گرانی هست چون سیصدهزار.
|| مزاحمت . زحمت .
- گرانی بردن ؛ رفعمزاحمت کردن :
چون چنین است مرا بی تو بقایی نبود
به بود گر بروم زود و گرانی ببرم .
|| فراوانی و استواری :
مر سفیهان را رباید هر هوی
زآنکه نبودشان گرانی قوی .
|| مجازاً حاملگی . آبستنی :
گران بود اندر شکم بچه داشت
همی از گرانی بسختی گذاشت .
|| گرانی در طعام . ناگواردی . دیرهضمی . || مجازاً چیز ناگوار و مکروه . (از آنندراج ). || اذیت . آزار. سرسنگینی . تکلف . مشقت : دل هارون بر برامکه بگشت و جعفر و یحیی را گران گرفت و یحیی هر روز از هارون گرانی میدیدی . (ترجمه ٔ تاریخ طبری بلعمی ).
جوانی گسست و چیره زبانی
طبعم گرفت نیز گرانی .
کز این پس مرا زندگانی بود
بزنهار رفتن گرانی بود.
اگرچه رهی را تو کمتر نوازی
بپرهیزی از دردسر وز گرانی .
بردل تو ضجرت و گرانی رسیده باشد.(منتخب قابوسنامه ص 31).
چون پند نپذرفت زخود دور کنش زود
تا جان عزیزت برهانی ز گرانیش .
و این [ یعنی موشح ] بیشتر به قصیده ها اندر آید و بدین جایگاه قصیده آوردن گرانی بود ولکن بیتی چند چاره نباشد. (رادویانی ). و این قصیده دراز است و لیکن از درازی و گرانی صیانت کردم . (موقری ، از رادویانی ). و آنچه از گشاده شدن ریش سینه افتد نخست اندر سینه گرانی و تمددی پدید آید وپس از دو روز دردها تولد کند. (ذخیره ٔ خوارزمشاهی ).اکنون مشتی خاک بر سرمن انداز تا گرانی ببرم . (کلیله و دمنه ). بمهمانیت آوردم گرانی
مبادت دردسر زین میهمانی .
تا ز بسیاری آن زر نشکهند
بی گرانی پیش آن مهمان نهند.
تو نازک طبعی و طاقت نیاری
گرانیهای مشتی دلق پوشان .
|| تکبر. خودخواهی :
حیف بردن ز کاردانی نیست
با گرانان به از گرانی نیست .
|| کندی . بطوء : و گرانی ایشان اندر رجوع همی افزاید بحد ایستادن برجای رسد.(التفهیم ابوریحان ).
چون چنین است مرا بی تو بقایی نبود
به بود گر بروم زود و گرانی ببرم .
سیفی نیشابوری .
رجوع به گران شود. || (حامص )مقابل سبکی در وزن . (آنندراج ). سنگینی . وزین . وزن دار: برخفج ؛ گرانی بود که در خواب بر مردم افتد. (فرهنگ اسدی نخجوانی ) :
بامها را فرسب خرد کنی
از گرانیت گر شوی بر بام .
رودکی .
گران بود اندر شکم بچه داشت
همی از گرانی بسختی گذاشت .
فردوسی .
تو گفتی که گردون ببرد همی
زمین از گرانی بدرّد همی .
فردوسی .
یار لاغر نه سبک باشد و فربه نه گران
سبکی به ز گرانی ز همه روی شمار.
فرخی .
مجردیم و بی بنه و بکتغدی و سباش را آنچه افتاد از گرانی بنه افتاد. (تاریخ بیهقی ). زبر آن گرمی و گرانی شکم مادر و زیر او انواع تاریکی و تنگی .(کلیله و دمنه ).
هست در میزان حکمت بی گرانی بوقبیس
هست با میزان خشم تو جهنم بی قبس .
سوزنی .
یک جفا از خویش و از یار تبار
از گرانی هست چون سیصدهزار.
مولوی .
|| مزاحمت . زحمت .
- گرانی بردن ؛ رفعمزاحمت کردن :
چون چنین است مرا بی تو بقایی نبود
به بود گر بروم زود و گرانی ببرم .
سیفی نیشابوری .
|| فراوانی و استواری :
مر سفیهان را رباید هر هوی
زآنکه نبودشان گرانی قوی .
مولوی .
|| مجازاً حاملگی . آبستنی :
گران بود اندر شکم بچه داشت
همی از گرانی بسختی گذاشت .
فردوسی .
|| گرانی در طعام . ناگواردی . دیرهضمی . || مجازاً چیز ناگوار و مکروه . (از آنندراج ). || اذیت . آزار. سرسنگینی . تکلف . مشقت : دل هارون بر برامکه بگشت و جعفر و یحیی را گران گرفت و یحیی هر روز از هارون گرانی میدیدی . (ترجمه ٔ تاریخ طبری بلعمی ).
جوانی گسست و چیره زبانی
طبعم گرفت نیز گرانی .
رودکی (از معیار الاشعار خواجه نصیرالدین طوسی ).
کز این پس مرا زندگانی بود
بزنهار رفتن گرانی بود.
فردوسی .
اگرچه رهی را تو کمتر نوازی
بپرهیزی از دردسر وز گرانی .
منوچهری .
بردل تو ضجرت و گرانی رسیده باشد.(منتخب قابوسنامه ص 31).
چون پند نپذرفت زخود دور کنش زود
تا جان عزیزت برهانی ز گرانیش .
ناصرخسرو.
و این [ یعنی موشح ] بیشتر به قصیده ها اندر آید و بدین جایگاه قصیده آوردن گرانی بود ولکن بیتی چند چاره نباشد. (رادویانی ). و این قصیده دراز است و لیکن از درازی و گرانی صیانت کردم . (موقری ، از رادویانی ). و آنچه از گشاده شدن ریش سینه افتد نخست اندر سینه گرانی و تمددی پدید آید وپس از دو روز دردها تولد کند. (ذخیره ٔ خوارزمشاهی ).اکنون مشتی خاک بر سرمن انداز تا گرانی ببرم . (کلیله و دمنه ). بمهمانیت آوردم گرانی
مبادت دردسر زین میهمانی .
نظامی .
تا ز بسیاری آن زر نشکهند
بی گرانی پیش آن مهمان نهند.
مولوی (مثنوی چ نیکلسون دفتر 6 ص 475).
تو نازک طبعی و طاقت نیاری
گرانیهای مشتی دلق پوشان .
حافظ.
|| تکبر. خودخواهی :
حیف بردن ز کاردانی نیست
با گرانان به از گرانی نیست .
سعدی (هزلیات ).
|| کندی . بطوء : و گرانی ایشان اندر رجوع همی افزاید بحد ایستادن برجای رسد.(التفهیم ابوریحان ).
گرانی . [ گ ِرْ را ] (اِخ ) از بلوکات گروس ، حد شمالی گرانی ، شرقی پیرتاج ، جنوبی سیلتان و غربی سیاه منصور، مرکز حسن آباد، عده ٔ قری 54، مساحت 8/8 فرسخ و جمعیت آن 11123 تن است . (از جغرافیای سیاسی کیهان ص 450).
فرهنگ عمید
۱. [مقابلِ ارزانی] گران بودن: ابر آبستن دُرّی ست گران / وز گرانیش گهر ارزان است (انوری: ۸۰ ).
۲. [مقابلِ سبکی] سنگینی: یار لاغر نه سبک باشد و فربه نه گران / سبکی به ز گرانی به همه روی و شمار (فرخی: ۹۸ ).
۳. (اسم ) (فیزیک ) [مجاز] ثقل، نیروی جاذبه.
۴. (حاصل مصدر، اسم ) [قدیمی، مجاز] دردسر، مزاحمت.
۵. [قدیمی، مجاز] تکبر، خودخواهی.
۶. [قدیمی، مجاز] فراوانی.
۷. [قدیمی، مجاز] دیرهضمی.
۸. [قدیمی، مجاز] حاملگی، آبستنی: گران بود و اندر شکم بچه داشت / همی از گرانی به سختی گذاشت (فردوسی: ۱/۲۲۸ ).
۹. [قدیمی، مجاز] سستی، رخوت.
۱۰. [قدیمی، مجاز] آهستگی.
۱۱. [قدیمی، مجاز] سرسنگینی. ۱
۱۲. [قدیمی، مجاز] خشونت: تو نازک طبعی و طاقت نیاری / گرانی های مشتی دلق پوشان (حافظ: ۷۷۴ ).
۲. [مقابلِ سبکی] سنگینی: یار لاغر نه سبک باشد و فربه نه گران / سبکی به ز گرانی به همه روی و شمار (فرخی: ۹۸ ).
۳. (اسم ) (فیزیک ) [مجاز] ثقل، نیروی جاذبه.
۴. (حاصل مصدر، اسم ) [قدیمی، مجاز] دردسر، مزاحمت.
۵. [قدیمی، مجاز] تکبر، خودخواهی.
۶. [قدیمی، مجاز] فراوانی.
۷. [قدیمی، مجاز] دیرهضمی.
۸. [قدیمی، مجاز] حاملگی، آبستنی: گران بود و اندر شکم بچه داشت / همی از گرانی به سختی گذاشت (فردوسی: ۱/۲۲۸ ).
۹. [قدیمی، مجاز] سستی، رخوت.
۱۰. [قدیمی، مجاز] آهستگی.
۱۱. [قدیمی، مجاز] سرسنگینی. ۱
۱۲. [قدیمی، مجاز] خشونت: تو نازک طبعی و طاقت نیاری / گرانی های مشتی دلق پوشان (حافظ: ۷۷۴ ).
فرهنگستان زبان و ادب
{gravity} [ژئوفیزیک، علوم جَوّ] ربایش گرانشی در سطح هر سیاره یا جِرم آسمانی دیگر
* مصوب فرهنگستان اول
جدول کلمات
تورم
پیشنهاد کاربران
گِرانی. ( فیزیک ) رُبایشِ گِرانِشی. مترادفِ این واژه در زبان انگلیسی Gravity می باشد.
سنگینی
کلمات دیگر: