کلمه جو
صفحه اصلی

روزنامه نگاری در ایران

دانشنامه عمومی

روزنامه نگاری در ایران در ایران تاریخچه ای دیرینه دارد شروع این صنعت از دربار شاهان قدیم بوده است و متضمن اخبار مربوط به دربار و خصوصاً شخص پادشاه بوده است؛ بنابراین می توان روزنامه نگاری در ایران را به فصل روزنامه نگاری در باستان و روزنامه نگاری در عصر معاصر تقسیم کرد. کلمه روزنامه در زبان فارسی دارای ریشه ای قدیمی است و در برخی از کتاب های سده های نخست اسلامی این واژه با شکل روزنامجه دیده می شود. در دوران فتحعلی شاه، محمدشاه و اوان پادشاهی ناصرالدین شاه، اصطلاح «کاغذ اخبار» مورد استفاده مردم بوده است ولی به مرور زمان روزنامه به معنای قدیم بکار رفته و اصطلاح «کاغذ اخبار» متروک شده است.
محیط طباطبائی, محمد (1375). تاریخ تحلیلی مطبوعات ایران. اول. بعثت. pp. ۳۲۰.
براون, ادوارد (1386). تاریخ مطبوعات و ادبیات ایران در دوره مشروطیت. ترجمه شده توسط:محمد عباسی. تهران: نشر علم. pp. ۶۷۲ ص.
چاپ نشریات در دوران معاصر در ۱۹۰ سال پیش به وسیلهٔ میرزا صالح شیرازی کازرونی که خود دوره آموزش روزنامه نگاری را در انگلستان گذارنده بود آغاز می شود. گرچه تلاش های وی نسل پروری در پی نداشت و گسستگی مطبوعاتی موجب گردید تجربه اول دفن چندان طرفدار نداشته باشد. روزنامه های دوره اول با الگوبرداری از روزنامه های خارجی ایرانیزه شده شروع به فعالیت کردند. از نظر شکل روزنامه های نخست به نوعی ادامه صفحه آرایی نسخه های خطی و کتاب های چاپ سنگی بودند تا اینکه ایرانیان فرنگ رفته به ویژه آنهایی که در عثمانی تجربه کار روزنامه نگاری داشتند پس از بازگشت به خدمت «دستگاه انطباعات» درآمدند و تا حدودی محتوا و شکل روزنامه ها را دگرگون کردند. با پایان دوره ناصری پایه روزنامه نگاری دولتی لق شد اما روزنامه نگاری خصوصی حرفه ای به وجود نیامد.
اولین روزنامه چاپی ایران، در دورهً سلطنت «محمد شاه قاجار» به وسیله «میرزا صالح شیرازی کازرونی» در تهران تأسیس شد. اولین شماره این نشریهً ماهیانه که در دوشنبه بیست و پنجم ماه محرم ۱۲۵۳ قمری (اول ماه مهٔ ۱۸۳۷ م.) منتشر شد فاقد نام بخصوصی بود و به ترجمه از واژهٔ فرنگی Newspaper، کاغذ اخبار نامیده می شد. در حال حاضر از این روزنامه هیچ نسخه اصیلی دردست نیست و مطالبی که دربارهٔ آن نوشته شده، ذکر دقیقی از مدت و دفعات انتشار آن به میان نمی آورد.
ارومیه اولین شهرستانی است که در تاریخ روزنامه نگاری ایران صاحب روزنامه شد. این نشریه که دومین نشریهٔ ایران هم به شمار می رود، به زبان آشوری بود و با نام زاهاریرادی باهارا در سال ۱۲۶۵ هجری قمری (۱۸۴۹ میلادی) آغاز به انتشار کرد.


کلمات دیگر: