اکبر رادی (زادهٔ ۱۰ مهر ۱۳۱۸ در رشت - درگذشتهٔ ۵ دی ۱۳۸۶ در تهران) نمایشنامه نویس و داستان نویس معاصر ایرانی بود. رادی یکی از مهم ترین نمایشنامه نویسان تاریخ زبان فارسی به شمار می رود.
از دست رفته (۱۳۳۷)
روزنه آبی (۱۳۳۸)
افول (۱۳۴۳)
مرگ در پاییز (شامل سه تک پرده: محاق، مسافران، مرگ در پاییز)(۱۳۴۵)
از پشت شیشه ها (۱۳۴۵) - ترجمه گرجی گیورگی لوبژانیدزه در تفلیس چاپ شده.
ارثیهٔ ایرانی (۱۳۴۷)
صیادان (۱۳۴۸)
لبخند باشکوه آقای گیل (۱۳۵۲)
در مه بخوان (۱۳۵۴)
هاملت با سالاد فصل (۱۳۵۶)
منجی در صبح نمناک (۱۳۵۸)
پلکان (۱۳۶۱)
تانگوی تخم مرغ داغ (ورسیون دیگر ارثیه ایرانی)(۱۳۶۲)
آهسته با گل سرخ' (۱۳۶۵)
شب روی سنگفرش خیس (۱۳۷۰)
آمیز قلمدون (۱۳۷۱)
باغ شب نمای ما (۱۳۷۵)
ملودی شهر بارانی (۱۳۷۹)
خانمچه و مهتابی (۱۳۸۲)
دو تک پرده ایِ شب به خیر جناب کنت و کاکتوس (۱۳۸۳)
روی صحنهٔ آبی: دورهٔ آثار رادی در چهار جلد (۱۳۸۳)
پایین گذر سقاخانه (۱۳۸۴)
آهنگ های شکلاتی (۱۳۸۶)
اکبر رادی در ۱۰ مهر ۱۳۱۸ در شهر رشت زاده شد. فرزند سوم بین شش برادر و خواهر بود. پدرش حسن و مادرش ام ّالبنین نام داشت. چهار سالِ اول ابتدایی را در دبستان عنصری رشت گذراند. در سال ۱۳۲۹، به علت ورشکستگی پدر، که یک کارخانهٔ کوچک قندریزی داشت، به همراه خانواده به تهران مهاجرت کرد. دو کلاس آخر ابتدایی را در دبستان صائب تهران گذراند و دورهٔ متوسطه را در دبیرستان فرانسوی رازی به سال ۱۳۳۸ به پایان رساند. وی در همین سال وارد دانشگاه تهران شد و به تحصیل در رشتهٔ علوم اجتماعی پرداخت. بعد از اخذ مدرک کارشناسی، تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد را در همان دانشگاه آغاز کرد، اما پس از مدتی آن را نیمه کاره گذاشت و بعد از طی دورهٔ تربیت معلم در سال ۱۳۴۱، به کارِ معلمی روی آورد.رادی شغل معلمی را از کلاس سوم دبستان مدرسهٔ بامشاد و سپس ششم دبستان مدرسهٔ شهرام در جنوب شهر تهران آغاز کرد و طی ۳۲ سال، به تدریس ادبیات در دبیرستان، ادبیات نمایشی انستیتو مربیان امور هنری، نمایشنامه نویسی مقطع کارشناسی دانشگاه تهران و نمایشنامه نویسی پیشرفتهٔ کارشناسی ارشد دانشگاه هنر تهران پرداخت. وی در سال ۱۳۷۳ بازنشسته شد. او در سال ۱۳۴۴ با یکی از هم درسانش به نام حمیده عنقا ازدواج کرد که حاصل این ازدواج دو پسر به نام های آریا و آرش است.
رادی در پنجم دی ماهِ ۱۳۸۶ درگذشت. او پیش از مرگ یادداشتی به بهرام بیضایی نوشت با نام «تو آن درخت روشنی» که در ویژه نامه ای دربارهٔ بیضایی در همان زمستان چاپ شد. روز مرگ رادی که مصادف با تولّد بیضایی بود، بیضایی یادداشتی در سوگ وی نوشت و مرگ او را به بستگان و همسر او تسلیت گفت. در این یادداشت رادی را به «سرچشمه ای» مانند می کند و شکوهِ نوشته هایش را به «غرّش رودی . . . که از زیر سرانگشتان وی جاری بود». بیضایی همچنین نمایش افرا (۱۳۸۶) را به رادی تقدیم کرده است.
اکبر رادی به گفته خودش با تماشای تئاتر خانه عروسک هنریک ایبسن در دهه ۳۰ به عرصهٔ تئاتر و نمایشنامه نویسی علاقه مند شد. در سال ۱۳۳۸ نخستین نمایشنامهٔ خود را باعنوان «روزنه آبی» نگاشت، اما دو سال طول کشید تا توانست آن را منتشر کند. این نمایشنامه موردِ توجه احمد شاملو قرار گرفت. پیشتر قرار بود جلال آل احمد چاپ این نمایشنامه را به عهده بگیرد، اما چون قائل به تغییراتی در متن اثر بود، رادی با آن موافقت نکرد. یکی از نمایشنامه های آسیب شناسانه و تأثیرگذار در شاکلۀ بعضی از آثار رادی نمایشنامۀ «سفر طولانی روز به شب» اثر یوجین اونیل بود. رادی در سال ۱۳۴۳ نمایشنامهٔ افول را با سرمایهٔ گروه ادبی طرفه منتشر کرد که رویداد مهمی در عرصه تئاتر ایران محسوب شد. خسرو هریتاش (از کارگردانان موج نوی سینمای ایران) به ساخت فیلمی براساس نمایشنامه های رادی علاقه مند شد و حتی فیلمنامه ای هم برمبنای نمایشنامهٔ افول نوشت، ولی ازسوی وزارت فرهنگ و هنر پروانهٔ ساخت نگرفت. رادی در سال ۴۷ یکی از مهم ترین نمایشنامه های دهه چهل ایران یعنی «ارثیۀ ایرانی» را نوشت. اهمیت این اثر تا جایی بود که پانزده سال بعد در دهه شصت نسخۀ دیگری از همین اثر را با عنوان «تانگوی تخم مرغ داغ» به رشتۀ تحریر درآورد. محمود کیانوش در سال ۵۶ کتابی در نقد و تحلیل نمایشنامه های رادی چاپ و منتشر کرد. فرامرز طالبی در سال ۸۲ کتاب مفصلی با عنوان «شناختنامه اکبر رادی» جمع آوری کرد و در سال ۹۰ مجموعه مقالات همایش رادی شناسی که توسط بنیاد اکبر رادی برگزار شده بود به کوشش همسرش در کتابی با عنوان رادی شناسی منتشر شد.
از دست رفته (۱۳۳۷)
روزنه آبی (۱۳۳۸)
افول (۱۳۴۳)
مرگ در پاییز (شامل سه تک پرده: محاق، مسافران، مرگ در پاییز)(۱۳۴۵)
از پشت شیشه ها (۱۳۴۵) - ترجمه گرجی گیورگی لوبژانیدزه در تفلیس چاپ شده.
ارثیهٔ ایرانی (۱۳۴۷)
صیادان (۱۳۴۸)
لبخند باشکوه آقای گیل (۱۳۵۲)
در مه بخوان (۱۳۵۴)
هاملت با سالاد فصل (۱۳۵۶)
منجی در صبح نمناک (۱۳۵۸)
پلکان (۱۳۶۱)
تانگوی تخم مرغ داغ (ورسیون دیگر ارثیه ایرانی)(۱۳۶۲)
آهسته با گل سرخ' (۱۳۶۵)
شب روی سنگفرش خیس (۱۳۷۰)
آمیز قلمدون (۱۳۷۱)
باغ شب نمای ما (۱۳۷۵)
ملودی شهر بارانی (۱۳۷۹)
خانمچه و مهتابی (۱۳۸۲)
دو تک پرده ایِ شب به خیر جناب کنت و کاکتوس (۱۳۸۳)
روی صحنهٔ آبی: دورهٔ آثار رادی در چهار جلد (۱۳۸۳)
پایین گذر سقاخانه (۱۳۸۴)
آهنگ های شکلاتی (۱۳۸۶)
اکبر رادی در ۱۰ مهر ۱۳۱۸ در شهر رشت زاده شد. فرزند سوم بین شش برادر و خواهر بود. پدرش حسن و مادرش ام ّالبنین نام داشت. چهار سالِ اول ابتدایی را در دبستان عنصری رشت گذراند. در سال ۱۳۲۹، به علت ورشکستگی پدر، که یک کارخانهٔ کوچک قندریزی داشت، به همراه خانواده به تهران مهاجرت کرد. دو کلاس آخر ابتدایی را در دبستان صائب تهران گذراند و دورهٔ متوسطه را در دبیرستان فرانسوی رازی به سال ۱۳۳۸ به پایان رساند. وی در همین سال وارد دانشگاه تهران شد و به تحصیل در رشتهٔ علوم اجتماعی پرداخت. بعد از اخذ مدرک کارشناسی، تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد را در همان دانشگاه آغاز کرد، اما پس از مدتی آن را نیمه کاره گذاشت و بعد از طی دورهٔ تربیت معلم در سال ۱۳۴۱، به کارِ معلمی روی آورد.رادی شغل معلمی را از کلاس سوم دبستان مدرسهٔ بامشاد و سپس ششم دبستان مدرسهٔ شهرام در جنوب شهر تهران آغاز کرد و طی ۳۲ سال، به تدریس ادبیات در دبیرستان، ادبیات نمایشی انستیتو مربیان امور هنری، نمایشنامه نویسی مقطع کارشناسی دانشگاه تهران و نمایشنامه نویسی پیشرفتهٔ کارشناسی ارشد دانشگاه هنر تهران پرداخت. وی در سال ۱۳۷۳ بازنشسته شد. او در سال ۱۳۴۴ با یکی از هم درسانش به نام حمیده عنقا ازدواج کرد که حاصل این ازدواج دو پسر به نام های آریا و آرش است.
رادی در پنجم دی ماهِ ۱۳۸۶ درگذشت. او پیش از مرگ یادداشتی به بهرام بیضایی نوشت با نام «تو آن درخت روشنی» که در ویژه نامه ای دربارهٔ بیضایی در همان زمستان چاپ شد. روز مرگ رادی که مصادف با تولّد بیضایی بود، بیضایی یادداشتی در سوگ وی نوشت و مرگ او را به بستگان و همسر او تسلیت گفت. در این یادداشت رادی را به «سرچشمه ای» مانند می کند و شکوهِ نوشته هایش را به «غرّش رودی . . . که از زیر سرانگشتان وی جاری بود». بیضایی همچنین نمایش افرا (۱۳۸۶) را به رادی تقدیم کرده است.
اکبر رادی به گفته خودش با تماشای تئاتر خانه عروسک هنریک ایبسن در دهه ۳۰ به عرصهٔ تئاتر و نمایشنامه نویسی علاقه مند شد. در سال ۱۳۳۸ نخستین نمایشنامهٔ خود را باعنوان «روزنه آبی» نگاشت، اما دو سال طول کشید تا توانست آن را منتشر کند. این نمایشنامه موردِ توجه احمد شاملو قرار گرفت. پیشتر قرار بود جلال آل احمد چاپ این نمایشنامه را به عهده بگیرد، اما چون قائل به تغییراتی در متن اثر بود، رادی با آن موافقت نکرد. یکی از نمایشنامه های آسیب شناسانه و تأثیرگذار در شاکلۀ بعضی از آثار رادی نمایشنامۀ «سفر طولانی روز به شب» اثر یوجین اونیل بود. رادی در سال ۱۳۴۳ نمایشنامهٔ افول را با سرمایهٔ گروه ادبی طرفه منتشر کرد که رویداد مهمی در عرصه تئاتر ایران محسوب شد. خسرو هریتاش (از کارگردانان موج نوی سینمای ایران) به ساخت فیلمی براساس نمایشنامه های رادی علاقه مند شد و حتی فیلمنامه ای هم برمبنای نمایشنامهٔ افول نوشت، ولی ازسوی وزارت فرهنگ و هنر پروانهٔ ساخت نگرفت. رادی در سال ۴۷ یکی از مهم ترین نمایشنامه های دهه چهل ایران یعنی «ارثیۀ ایرانی» را نوشت. اهمیت این اثر تا جایی بود که پانزده سال بعد در دهه شصت نسخۀ دیگری از همین اثر را با عنوان «تانگوی تخم مرغ داغ» به رشتۀ تحریر درآورد. محمود کیانوش در سال ۵۶ کتابی در نقد و تحلیل نمایشنامه های رادی چاپ و منتشر کرد. فرامرز طالبی در سال ۸۲ کتاب مفصلی با عنوان «شناختنامه اکبر رادی» جمع آوری کرد و در سال ۹۰ مجموعه مقالات همایش رادی شناسی که توسط بنیاد اکبر رادی برگزار شده بود به کوشش همسرش در کتابی با عنوان رادی شناسی منتشر شد.
wiki: اکبر رادی