جدول تناوبی

گروه جدول تناوبی
دوره جدول تناوبی
گروه شیمیایی
کشف عناصر شیمیایی
آیوپاک
روش اصولی نامگذاری عناصر
جدول تناوبی عنصرهای شیمیایی، نمایش جدولی عنصرهای شیمیایی بر پایهٔ عدد اتمی، آرایش الکترونی و ویژگی های شیمیایی آن ها است. ترتیب جایگیری عنصرها در این جدول از عدد اتمی (شمار پروتون های) کمتر به سوی عدد اتمی بالاتر است. شکل استاندارد این جدول ۱۸ × ۷ است؛ عنصرهای اصلی در بالا و دو ردیف کوچکتر از عنصرها در پایین جای دارد. می توان این جدول را به چهار مستطیل شکست، این چهار بلوک مستطیلی عبارتند از: بلوک اس در سمت چپ، بلوک پی در راست، بلوک دی (فلزات واسطه) در وسط و بلوک اف (فلزات واسطهٔ داخلی) در پایین. ردیف های این جدول، دوره و ستون های آن، گروه های جدول تناوبی نام دارند. همچنین گاهی برخی از این گروه ها نام های ویژه ای دارند. برای نمونه گروه هالوژن ها و گازهای نجیب از آن جمله اند. هدف از ساخت جدول تناوبی، چه به شکل مستطیلی و چه به شکل های دیگر، بررسی بهتر ویژگی های شیمیایی عنصرها بوده است. این جدول، کاربرد زیادی در دانش شیمی و پردازش رفتار عنصرها دارد.
جدول تناوبی با نام دیمیتری مندلیف شناخته شده است، با اینکه پیشروان دیگری پیش از او وجود داشته اند. او این جدول را در سال ۱۸۶۹ منتشر کرد. این، نخستین جدولی بود که به این گستردگی مرتب شده بود. مندلیف این جدول را تهیه کرد تا ویژگی های دوره ای آنچه که بعدها «عنصر» نام گرفت را بهتر نشان دهد. وی توانسته بود برخی ویژگی های عنصرهایی که هنوز کشف نشده بود را پیش بینی کند و جای آن ها را خالی گذاشته بود. کم کم با پیشرفت دانش، عنصرهای تازه ای شناسایی شد و جای خالی عنصرها در جدول پُر شد. با شناسایی عنصرهای نو و گسترش شبیه سازی های نظری دربارهٔ رفتار شیمیایی مواد، جدول آن روز مندلیف بسیار گسترده تر شده است.
همهٔ عنصرهای شیمیایی از عدد اتمی ۱ (هیدروژن) تا ۱۱۸ (اوگانسون) شناسایی یا ساخته شده اند. دانشمندان هنوز به دنبال ساخت عنصرهای پس از اوگانسون هستند و البته این پرسش را پیش رو دارند که عنصرهای تازه تر چگونه جدول را اصلاح خواهند کرد. همچنین ایزوتوپ های پرتوزای بسیاری هم در آزمایشگاه ساخته شده است.