کلمه جو
صفحه اصلی

ارکستر سمفونیک تهران

دانشنامه عمومی

ارکستر سمفونیک تهران بزرگترین و قدیمی ترین ارکستر سمفونیک ایران است. این ارکستر در سال ۱۳۱۲ به وسیله غلامحسین مین باشیان و با نام ارکستر بلدیه آغاز به فعالیت نمود. فعالیت ارکستر سمفونیک تهران طی سال های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۳ با وقفه روبرو شد تا این که در اسفندماه ۱۳۹۳ مجدداً با رهبری علی رهبری آغاز به کار کرد.پس از استعفای علی رهبری در اردیبهشت سال ۱۳۹۵ و عدم دعوت دوباره ایشان، ارکستر سمفونیک تهران توسط شورای هنری با حضور شهرداد روحانی به عنوان رهبر، اداره می شود.در مرداد ۱۳۹۵، علی اکبر صفی پور، مدیرعامل بنیاد رودکی اعلام کرد که شهرداد روحانی به عنوان رهبر ثابت ارکستر سمفونیک تهران انتخاب شده است.
پرویز محمود
روبیک گریگوریان
ابراهیم نظری
مرتضی حنانه (۱۳۳۳–۱۳۳۱)
حشمت سنجری (۱۳۳۶–۱۳۳۴)
هایمو توبیر (۱۳۳۹–۱۳۳۶)
حشمت سنجری (۱۳۵۱–۱۳۳۹)
فرهاد مشکات (۱۳۵۷–۱۳۵۱)
نادر مرتضی پور (۱۳۶۱–۱۳۶۳)
فریدون ناصری (۱۳۸۳–۱۳۶۹)
نصیر حیدریان (۱۳۷۶ مهمان)
ایرج صهبایی (۱۳۸۲–۱۳۸۱)
علی رهبری (۱۳۸۴–۱۳۸۳)
نادر مشایخی (۱۳۸۶–۱۳۸۴)
منوچهر صهبایی (۱۳۸۶–۱۳۸۸)
شهرداد روحانی (۱۳۸۹ مهمان)
ماتیاس کروگر (۱۳۸۹ مهمان)
نازنین آقاخانی (۱۳۸۹ مهمان)
درک گلیسون (۱۳۸۹ مهمان)
نادر مرتضی پور (۱۳۹۰)
تعطیلی ارکستر به مدت سه سال (۱۳۹۰–۱۳۹۳)
علی رهبری (۱۳۹۳)
شهرداد روحانی (۱۳۹۵)
نخستین بار در ۱۳ آذر ۱۳۱۲ به رهبری غلامحسین مین باشیان و با نام ارکستر سمفونی بلدیه (شهرداری) فعالیت خود را آغاز نمود. این ارکستر که ۴۰ نوازنده داشت، نخستین کنسرت خود را در مهرماه ۱۳۱۳ در سالن سینما هما به مناسبت جشن هزاره فردوسی برگزار کرد. با اضافه شدن ۱۰ نوازنده اهل چکسلواک، ارکستر به اجرای برنامه ادامه داد. این وضعیت تا سال ۱۳۲۰ ادامه داشت، در آن سال به دلیل تبعات جنگ جهانی دوم، مین باشیان برکنار شد و نوازنده های خارجی نیز به کشورشان بازگشتند. این ارکستر در ۱۳۲۴ به وسیله پرویز محمود تجدید سازمان و به شکل کنونی اش درآمد. پرویز محمود در آن زمان رئیس هنرستان عالی موسیقی (کنسرواتوار تهران) بود و چند تن از همکاران و دوستانش مانند غلامحسین غریب گرگانی (نوازنده کلارینت) و روبیک گریگوریان (نوازنده ویلن و رهبر آواز گروهی) در این کار با او همکاری داشتند.در سال ۱۳۲۹ پرویز محمود به آمریکا مهاجرت کرد و در نتیجه گریگوریان به عنوان سرپرست هنرستان انتخاب شد اما این سرپرستی بیش از یک سال به طول نینجامید و وی نیز همیشه به آمریکا مهاجرت کرد و ارکستر سمفونیک تهران ثبات خود را از دست داد. افرادی چون روبن صفاریان، مرتضی حنانه و سرژ خوتسیف هر یک به شکل کوتاه مدت رهبری ارکستر را تقبل کردند، که در این میان طولانی ترین آن ها رهبری حنانه است که به زحمت به یک سال می رسید.
این ارکستر تا اوایل دهه ۵۰ از کمکهای دولتی به صورت محدود برخوردار بود و از این زمان دارای بودجهٔ مستقل و قابل توجه شد. با این وجود، در سال های اخیر کم بودن این بودجه باعث دستمزد پایین نوازندگان و در نتیجه افت کیفیت اجرا شده است. اما با احیای ارکستر سمفونیک تهران به دست علی رهبری دوباره این ارکستر اوج گرفت.
پس از انقلاب سنجری دوباره رهبری ارکستر را به عهده گرفت و ده سال در این سمت به کارش ادامه داد. اگر چه ارکستر به دلایلی چون شرایط جامعه پس از انقلاب و درگیر بودن با جنگ، در طول این سال ها فعالیت و برنامه چندانی نداشت، اما سنجری در حفظ و تداوم کار آن کوشید. علی رغم آن که شمار زیادی از نوازندگان ارکستر پس از انقلاب به خارج از کشور مهاجرت کرده بودند ارکستر را حفظ کرد و برنامه هایی با نوازندگان باقی مانده و چند نوازنده جایگزین ادامه داد. وی سرانجام در پاییز ۱۳۶۸ پس از اجرای کنسرتی به مناسبت چهلمین روز درگذشت مرتضی حنانه با ارکستر سمفونیک تهران برای همیشه خداحافظی کرد.در سال ۱۳۶۹ فریدون ناصری (نوازنده سازهای کوبه ای) رهبر ارکستر شد. پس از کناره گیری و سپس درگذشت وی، ثبات رهبری در ارکستر سمفونیک کاهش قابل ملاحظه ای نشان داد، چنان که پس از او نادر مشایخی، ایرج صهبایی و علی رهبری هر یک به مدت حدود یک سال رهبری ارکستر را در دست داشتند. رهبری این ارکستر در حال حاضر بر عهده شهرداد روحانی است.


کلمات دیگر: