بخش کردن

تقسیم , حصة , خصص , قطعة , وزیر

( مصدر ) ۱ - بهره بهره کردن بحصه ها قسمت کردن . ۲ - تقسیم کردن تقسیم

بخش کردن. [ ب َ ک َ دَ ] ( مص مرکب ) تقسیم کردن. ( ناظم الاطباء ). تقسیم. اقتسام. قسم. قسمة. ( ترجمان القرآن جرجانی ). اقتسام. ( تاج المصادر بیهقی ). تقسیم. قسم. توزیع. ( دهار ). توزیع کردن. بخش کردن. ( یادداشت مؤلف ):الاستقسام ، بخش کردن خواستن. ( المصادر زوزنی ) : ساعات و اوقات را بخش کرده بود زمانی بنماز و خواندن ، زمانی بنشاط و خوردن ، زمانی کار پادشاهی بازنگریدن. ( تاریخ سیستان ). و هر مال و کراع و ملک کی آن را خداوندی پدید نبودی بر درویشان و مستحقان و مصالح ثغور قسمت و بخش کرد. ( فارسنامه ابن البلخی ص 91 ). پس کیومرث این مدت را بدین گونه بدوانزده بخش کرد. ( نوروزنامه ). [ معاویه ] شهرها جمله بر امیران بخش کردو عمرو عاص را مصر داد. ( مجمل التواریخ و القصص ).
اگر گنجی کنی بر عامیان بخش
رسد هر کدخدایی را برنجی.یکی را ازبندگان خاص کیسه ای درم داد تا بر زاهدان بخش کند. ( گلستان ).
بخش کن روز خویش و شب را نیز
مگذران بر فسوس عمر عزیز.- امثال :
جو دو خر را بخش نداند کرد ؛ بسیار ناکافی و بیکاره است. ( امثال و حکم دهخدا ج 2 ص 591 ).
در جنگ حلوا بخش نمی کنند ؛ ضرب و شتم در نزاع و خلاف ، طبیعی باشد. ( از امثال و حکم دهخدا ج 2 ص 782 ).
|| پاره پاره کردن : و او را بزخمهای پیاپی وضربهای بی محابا بخش کردند و جان او را که حشاشه مکرمت بود بر باد دادند. ( ترجمه تاریخ یمینی ). || بخشیدن. عطیه کردن. عطا کردن :
همه بخش کرد آنچه بد بر سپاه
سراپرده و خیمه تخت و کلاه.چو بر گل گران بدره ها بخش کرد
همه رنگ رخسارشان رخش کرد.بقنطار زر بخش کردن ز گنج
نباشد چو قیراطی از دسترنج. || مقدر کردن. تقدیر کردن. نصیب دادن :
از آن بخش کایزد بکرده ست پیش
نه کم گردد از رنج روزی نه بیش.جهاندار بخشی که کرده ست پیش
از آن بخش کمتر نگردد نه بیش.