انعقاد خون

انعقاد خون یا دَلَمه شدن خون (به انگلیسی: Coagulation) فرایندی است که موجب لخته شدن خون می شود. این فرایند از دو مسیر داخلی وخارجی موجب تبدیل فیبرینوژن به فیبرین، فعال شدن فاکتورهای انعقادی و تجمع پلاکت ها می شود. انعقاد خون هر چند با لخته شدن خون موجب توقف خون ریزی می شود و نقص این فرایند در بیماری هایی مانند هموفیلی کشنده است ولی انعقاد نابجای خون در ایجاد آنفارکتوس قلبی (سکته قلبی) و ایسکمی مغزی و آمبولی نیز دخیل است.
ترومبوز
مسیر داخلی انعقاد(Intrinstic pathway)در اثر صدمات بافتی و صدمه به سلول های اندوتلیال عروقی، بافت کلاژن زیر این عروق در معرض دسترسی پلاکت ها و فاکتورهای انعقادی قرار می گیرد که موجب فعالیت آن ها می گردد. در ابتدای این مسیر فاکتور XI توسط فاکتور XIIa برانگیخته می شود، فاکتورهای XI وXII به عنوان فاکتورهای تماسی معروفند.
سپس فاکتور IX توسط فاکتور XIa در حضور یون کلسیم به فاکتور IXa تبدیل می شود. در ادامه این مسیر کمپلکسی از فاکتورهای VIII و IX در ارتباط با ca++ و فسفولیپید پلاکتی سرانجام باعث فعال شدن فاکتور x می گردد.
زمان نسبی ترومبوپلاستین aPTT تست انتخابی برای ارزیابی این مسیر و فاکتورهای I, II, V, VIII, IX, X, XI و XII می باشد. در فعال شدن فاکتور XII مشارکت یون کلسیم ضرورت ندارد.

اِنعقاد خون (blood clotting)
اِنعقاد خون
اِنعقاد خون
مجموعۀ پیچیده ای از رویدادها، با نام آبشار انعقاد خون. نتیجۀ چندین واکنش آنزیمی در خون است و پس از جراحت، مانع از خون ریزی بیش از حد می شود. حاصل این واکنش ها تشکیل شبکه ای تورماننداز رشته های پروتئینی، با نام فیبرین، در محل عروق خونی بریده شده است که یاخته های خون در آن گیر می کنند. پس از آسیب عروق خونی، آنزیم ترومبوکینازاز دیوارۀ عروق و پلاکت های جریان خون، که در تماس با عروق صدمه دیده قرار گرفته اند، رها می شود. این امر باعث تبدیل فرم غیرفعّال آنزیم پروترومبینبه ترومبینِفعّال می شود. ترومبین نیز تبدیل فیبرینوژنمحلول در خون به فیبرینِ غیرمحلول را تسهیل می کند. این پروتئینِ رشته ای شبکۀ تور مانندی در محل زخم ایجاد می کند که گویچه های قرمز در آن گیر می افتند و درنتیجه، زخم بسته می شود. این لختۀ ژله مانند در تماس با هوا سخت می شود و پوستۀ زخم را تشکیل می دهد. کلسیم، ویتامین کا، و برخی از آنزیم ها، با نام فاکتور، برای انعقاد مؤثر خون لازم اند. هموفیلییکی از چندین نوع بیماری است که براثر اختلال در روند انعقاد خون پدید می آید.