ابرخس

هیپارخوس (به یونانی: Hipparchus)(۱۹۰ سال قبل از میلاد - ۱۲۰ سال قبل از میلاد) ستاره شناس، جغرافی دان و ریاضی دان یونانی دوره هلنی است از او به عنوان بنیان گذار مثلثات نام برده می شود اما شهرت اصلی اش به دلیل کشف دیگری در مورد حرکت تقدیمی محور زمین است.
هیپارخوسِ نیکایی (به یونانی: Ίππαρχος ο Νικαεύς, / به لاتین: Hipparchus de Nicaeus) (زاده ۱۹۰ پ.ز. درگذشته ۱۲۰ پ. ز) یک اخترشناس، جغرافیدان و ریاضیدان یونانی بود. وی برای بنیادگذاری دانش مثلثات گرامی دانسته می شود گرچه شهرتش بیشتر در کاوش اتفاقی اش در پیشروی (حرکت تقدیمی) نقطه برابران است.هیپارخوس در نیقیه یا نیکایا (Nicaea/Νίκαια)، بیتینیا (Bithynia/Βιθυνία) (ایزنیک (Iznik/İznik) کنونی ترکیه) زاده شد و شاید در جزیره رودس(Rhodes/Ρόδος) درگذشته است. وی به عنوان یک ستاره شناس که کارش را از ۱۶۲ تا ۱۲۷ پ.ز. شناخته می شود. هیپارخوس به عنوان بزرگترین اخترشناس رصدی باستان و نزد گروهی بزرگترین اخترشناس باستان گرامی داشته می شود. وی نخستین کسی بود که الگوهای کمّی و دقیقی برای حرکات خورشید و ماه ارائه داد. او برای ساخت این الگو یقیناً از پایشها و رصدهایی که احتمالاً از روش های اندوخته شده ریاضیاتی فرا-کشوری بوده، بهره برداری کرده که از بابلیان و میانرودانیها یاری جسته است. او مثلثات و جدولهای مثلثاتی رسم شده را توسعه و گسترش داد و بسیاری از مسایل مثلثات کروی را حل کرد. افزون بر نظریه های خورشیدی، مَهی و مثلثات او، وی نخستین کسی بود که یک روش موثق برای پیش بینی خورشید گرفتگیها را توسعه داد.