کلمه جو
صفحه اصلی

ارمنیه

فرهنگ فارسی

ناحیه ای در آسیای غربی از شمال به گرجستان از مشرق به بحر خزر از جنوب به دره علیای دجله و از مغرب بدره فرات غربی یا قره سو محدود است . ارمنستان نجدی است کوهستانی و گود - ترین نقطه آن دریاچه [ وان ] می باشد . ارمنستان در دوره قبل از اسلام مدتها جزو ایران گاه جزو امپراتوری روم محسوب میشد . بعدها مستقل گردید و سپس به بخش بین عثمانی روسیه و ایران تقسیم شد . از ۱۹۱۸ تا ۱۹۲۱ م . مجددا استقلال یافت و سپس قسمتی از آن تسلط ترکان و قسمتی تحت تسلط روسها در آمد . جمعیت آن قریب ۳/٠٠٠/٠٠٠ تن است . قسمت شمالی جمهوری است شوروی جزو اتحاد جماهیر شوروی روسیه ( ۱۹۳۶ م . ) دارای ۱/۷۶۸/٠٠٠ سکنه . پایتخت آن اریوان است .

لغت نامه دهخدا

ارمنیه . [ اَ م َ نی ی َ ] (اِخ ) (شاهان ...) سُکمان که او را، بمناسبت نام مخدومش قطب الدین اسماعیل حکمران سلجوقی مرند آذربایجان ، قطبی میخواندند. در سال 493 هَ . ق ./ 1100 م . شهر اخلاط را در ارمنیه از بنی مروان گرفت و فرزندان و ممالیک ایشان مدت یکقرن (493 - 604 هَ . ق .) در این ناحیه حکومت میکردند تا ایوبیان در سال 604 هَ . ق ./ 1207 م . ایشان را از میان برداشتند. نام این پادشاهان و مدت سلطنت آنان از اینقرار است :
سال هجری

اسامی


493

سکمان القطبی


506

ظهیرالدین ابراهیم شاه ارمن


521

احمد


522

ناصرالدین سقمان ثانی


579

سیف الدین بگتمر


589

بدرالدین آق سنقر


594

محمد، المنصور


603 - 604

عزالدین بلبان


(طبقات سلاطین اسلام لین پول ص 152).



ارمنیه. [ اَ / اِ م َ نی ی َ ] ( اِخ ) ارمن. ارمنستان. ارمینیه. مملکتی است وسیع که در مشرق دریای فرات و جانب شمال دیار بکر و کردستان و آذربایجان و سمت مغرب شروان و سمت جنوب گرجستان واقع است و آن منقسم است بدو قسمت : صغری و کبری. تفلیس و توابع آنرا ارمنیه کبری و خلاط و مضافات را ارمنیه صغری نامند. مؤلف برهان گوید: شهری است معروف که آتشکده درخش در آنجاست. گویند بانی ارمنیه و شیراز و آتشکده درخش راس مجوسی بوده که الحال براس البغل مشهور است و درهم بغلی منسوب به اوست . -انتهی. و ظاهراً آتشکده آذرگشنسپ ( آذر جشنسف ، آذرجشن ، آذرخش ) را که در کنار دریاچه ارمیه نزدیک شیز بوده بصورت درخش و شیراز تحریف کرده اند. رجوع بارمنستان و الجماهر بیرونی صص 184 - 195 و فهرست التفهیم بیرونی و محاسن اصفهان مافروخی باهتمام سیدجلال طهرانی ص 83 و حبط ج 1 صص 71 - 74 - 78 - 82 - 86 - 169 - 219 - 295 - 340 - 341 و حبط ج 2 ص 169 - 234 - 408 - 412 - 416 و فهرست مجمل التواریخ ابوالحسن گلستانه و فهرست ذیل جامع التواریخ رشیدی تألیف حافظ ابرو شود. || ( ص نسبی ، اِ ) مؤنث ارمنی. زن ارمنی. || سهام ارمنیه. رجوع به سهم شود.

ارمنیه. [ اَ م َ نی ی َ ] ( اِخ ) ( شاهان... ) سُکمان که او را، بمناسبت نام مخدومش قطب الدین اسماعیل حکمران سلجوقی مرند آذربایجان ، قطبی میخواندند. در سال 493 هَ. ق./ 1100 م. شهر اخلاط را در ارمنیه از بنی مروان گرفت و فرزندان و ممالیک ایشان مدت یکقرن ( 493 - 604 هَ. ق. ) در این ناحیه حکومت میکردند تا ایوبیان در سال 604 هَ. ق./ 1207 م. ایشان را از میان برداشتند. نام این پادشاهان و مدت سلطنت آنان از اینقرار است :
سال هجری
اسامی
493
سکمان القطبی
506
ظهیرالدین ابراهیم شاه ارمن
521
احمد
522
ناصرالدین سقمان ثانی
579
سیف الدین بگتمر
589
بدرالدین آق سنقر
594
محمد، المنصور
603 - 604
عزالدین بلبان
( طبقات سلاطین اسلام لین پول ص 152 ).

ارمنیه . [ اَ / اِ م َ نی ی َ ] (اِخ ) ارمن . ارمنستان . ارمینیه . مملکتی است وسیع که در مشرق دریای فرات و جانب شمال دیار بکر و کردستان و آذربایجان و سمت مغرب شروان و سمت جنوب گرجستان واقع است و آن منقسم است بدو قسمت : صغری و کبری . تفلیس و توابع آنرا ارمنیه ٔ کبری و خلاط و مضافات را ارمنیه ٔ صغری نامند. مؤلف برهان گوید: شهری است معروف که آتشکده ٔ درخش در آنجاست . گویند بانی ارمنیه و شیراز و آتشکده ٔ درخش راس مجوسی بوده که الحال براس البغل مشهور است و درهم بغلی منسوب به اوست . -انتهی . و ظاهراً آتشکده ٔ آذرگشنسپ (آذر جشنسف ، آذرجشن ، آذرخش ) را که در کنار دریاچه ٔ ارمیه نزدیک شیز بوده بصورت درخش و شیراز تحریف کرده اند. رجوع بارمنستان و الجماهر بیرونی صص 184 - 195 و فهرست التفهیم بیرونی و محاسن اصفهان مافروخی باهتمام سیدجلال طهرانی ص 83 و حبط ج 1 صص 71 - 74 - 78 - 82 - 86 - 169 - 219 - 295 - 340 - 341 و حبط ج 2 ص 169 - 234 - 408 - 412 - 416 و فهرست مجمل التواریخ ابوالحسن گلستانه و فهرست ذیل جامع التواریخ رشیدی تألیف حافظ ابرو شود. || (ص نسبی ، اِ) مؤنث ارمنی . زن ارمنی . || سهام ارمنیه . رجوع به سهم شود.


دانشنامه عمومی

ارمنیه نامی است که در کتاب های تاریخی مسلمانان برای منطقه ای بین کورا و دریای خزر، در کنار آران و آذربایجان آمده است.
ارمنستان
مرز ارمنیه در منابع گوناگون به طور مختلف آمده است. برای نمونه المقدسی البشاری در کتاب «أحسن التقاسیم فی معرفة الأقالیم» این شهرها را جزو ارمنیه گفته است:" خلاط، ارچیش، برکری، خوی، سلماس، أرمیة، آذرشهر (داخرقان)، مراغه، اهر، مرند، سنجان، قالیقلا، قندریة، قلعة یونس، نورین"


کلمات دیگر: