کلمه جو
صفحه اصلی

ابن عزرا

فرهنگ فارسی

منجم و طبیب و ریاضی دان

لغت نامه دهخدا

ابن عزرا. [ اِ ن ُ ع ِ ] ( اِخ ) ابراهیم بن مایر. از ربانیین یهود اندلس. منجم و طبیب و ریاضی. مولد او به طلیطله در 513 هَ.ق. در ادب و شعر عرب نیزاو را مهارت و براعت است. همه عمر بسیاحت بلاد گذاشت. در قرطبه ، کتاب موجودات حیه را تألیف کرد و در آن وجود خالق را بوسیله نظر در عجائب صنعت او تعالی اثبات کردن خواست. و در فرانسه و ایتالیا شرحی بر اجزای مختلفه تورات نوشت با حُرّیت بیان و گستاخی و جسارتی خاص. و نیز شرحی بر تلمود کرد و کتب نجومی خویش نیز بدانجا نگاشت. و عده بسیاری از ممالک آسیا خاصه فلسطین را بگشت و به انگلطره شد و سپس به لوک بازگشت و در رودس به سال 570درگذشت. و یکی از کواکب را نام ابن عزرا داده اند.

دانشنامه آزاد فارسی

اِبن عَزرا (۱۰۹۲ـ۱۱۶۷م)
(ابراهیم بن مئیر/ مایر) اختربین، عالم احکام نجوم، مفسّر تورات، ادیب و شاعر یهودی اندلسی (اسپانیایی)، مترجم آثار از عربی به عبری. در نوجوانی با خانواده اش به قرطبه مهاجرت کرد. حدود نیم قرن در اسپانیا زیست و سپس در ۱۱۴۰م/۵۳۵ق احتمالاً براثر تنگدستی، مهاجرت از این کشور را آغاز کرد. پسرش اسحاق نیز هم زمان با او اسپانیا را ترک کرد، به بغداد رفت و در آن جا به دنبال دوستی با هبةالله بن مَلْکا مشهور به ابوالبرکات بغدادی، مسلمان شد. مدتی بعد ابن عزرا نیز به بغداد سفر کرد تا بتواند فرزندش را بار دیگر به دین یهود بازگرداند که موفق نشد. درپی این ضربۀ روحی شدید، باقی عمر را در سفر و غربت گذراند. ابن عزرا به دنبال سیاحتی در خاورمیانه و سفری احتمالی به شمال افریقا، در حدود ۱۱۴۰م در رُم ساکن شد و درآن جا تفسیرهای فراوانی بر تورات نگاشت ولی در محافل یهودی چندان بدو توجه نکردند. آثاری در مورد دستور زبان عبری پدید آورد که در ۱۵۴۶ در ونیز به چاپ رسید. در ۱۱۴۷م از ایتالیا عازم فرانسه شد و در آن جا مورد استقبال گرم یهودیان قرار گرفت. مهم ترین تفسیرهایش بر عهد عتیق در فرانسه نگاشته شد. در ۱۱۵۸م سفری به لندن داشت و چند سال بعد به فرانسه برگشت. در طی سفرهایش دانش سرزمین های اسلامی و آموزش های عقلی و علمی عرب زبانان را بین یهودیان و مسیحیان رواج داد. ازجمله مهم ترین کارهای او ترجمۀ عبری شرح ابوریحان بیرونی بر زیج خوارزمی (۱۱۶۰م) بود که فقط همین ترجمۀ عبری از آن برجا مانده است. ابن عزرا علاوه بر چندین ترجمه، تألیفاتی نیز در زمینۀ ریاضیات (ازجمله سه مقاله در مورد اعداد و مقاله های بسیاری در مورد جایگشت و ترکیب)، گاه شماری (علم تقویم)، اسطرلاب، احکام نجوم و رساله ای در موضوع فلسفۀ دین داشت. عقاید فلسفی او نو افلاطونی و متأثر از سلیمان بن جبیرول بود. گفته اند که مدتی در هند اقامت داشته و در تدوین آثار علمی خود از مراجع هندی بهره گرفته است.


کلمات دیگر: