پیشگیری پزشکی

پیشگیری ( به انگلیسی: prevention) در پزشکی به معنی آموزش بیماری ها به مردم (primorbid) جلوگیری از بروز بیماری ها(سطح اول)، کاهش پیامدهای شدیدتر بیماری ( سطح دوم) و جلوگیری از بروز نقص عضو حاصله ویا خسارات روحی حاصل از این پیامدها (سطح سوم) می باشد . به عبارتی بهتر، روشن تر و دقیق تر می توان اینگونه بیان کرد که پیشگیری دارای سه سطح اصلی ( پیشگیری اولیه، ثانویه و ثالثیه) و یک سطح جانبی( پیشگیری مقدماتی ویا نخستین) است. این سطوح پیشگیری تنها جهت جلوگیری از ابتلا بیماری های واگیر ویا بیماری های مزمن کاربرد ندارند بلکه مربوط به تمامی موارد مربوط به سلامت مردم ( طبق تعریف WHO ( سازمان بهداشت جهانی) از این واژه) اعم از مسائل اجتماعی، روحی و ... می باشد که ابتلا به بیماری ها یکی از این موارد است. پیشگیری پزشکی علاوه بر پزشکی در مطالعات و علم اپیدمیولوژی کاربرد فراوان دارد.
پیشگیری اولیه
پیشگیری ثانویه
پیشگیری ثالثیه
پیشگیری دارویی
پیشگیری از سرطان
پیشگیری از اچ آی وی/ایدز
پیشگیری دارویی
پیشگیری از بیماری های آمیزشی
در پیشگیری اولیه تلاش بر آن است که از ابتلا به یک بیماری در یک جامعهٔ مشخص جلوگیری شود که مهم ترین کار در رسیدن به این هدف آموزش بهداشت می باشد . پیشگیری دارویی و واکسیناسیون نیز در این سطح از پیشگیری قرار دارد.
در پیشگیری دومین یا ثانویه زمانی که فرد به بیماری مبتلا شده و پیشگیری اولیه پاسخ نداده است یا انجام نشده است انجام می شود و تلاش بر آن است تا از شدت یافتن یک بیماری، اپیدمی شدن آن، ویا به جای گذاشتن اثری بر روی بیمار جلوگیری شود. در واقع درمان اولیه (درمان دارویی که سطح دوم پیشگیری دارویی محسوب می شود) جهت جلوگیری از بروز ویا شدت یافتن عفونت حاصل از یک بیماری با عامل عفونی است.
در پیشگیری سومین یا ثالثیه زمانی که دوسطح پیشگیری قبل پاسخگو نبوده یا به طور صحیح و مؤثری انجام نشده است انجام می شود و تلاش بر آن است تا از عوارض یا بازماندن آثار غیرقابل جبران بر فرد می باشد که توانبخشی ها در این دسته از سطوح پیشگیری قرار میگیرد.