یقطین

[ویکی الکتاب] معنی یَقْطِینٍ: نوعی از کدو است که برگهای پهن و مدور دارد
ریشه کلمه:
یقطن (۱ بار)
یقطین (۱ بار)

«یَقْطِین» از مادّه «قُطْن» به طوری که بسیاری از ارباب لغت و مفسران گفته اند: هر گیاهی است که ساقه ندارد، و دارای برگ های پهن است; مانند بوته خربزه و کدو و خیار و امثال آن. ولی بسیاری از مفسران و روات حدیث، در اینجا تصریح کرده اند که منظور خصوص «کدوبُن» است باید توجّه داشت که «شجره» در لغت عرب، هم به نباتاتی گفته می شود که دارای ساقه و شاخه است و هم بدون ساقه و شاخه، و به تعبیر دیگر اعم از درخت و گیاه است، حتی در اینجا حدیثی از پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه وآله)نقل کرده اند که: شخصی به آن حضرت عرض کرد: اِنَّکَ تُحِبُّ الْقَرْعَ؟: «شما کدو را دوست می دارید»، فرمود: أَجَلْ! هِیَ شَجَرَةُ اَخِی یُونُسَ: «آری آن گیاه برادرم یونس است».
. مراد از یقطین در آیه چنانکه گفته‏اند کدو است درخت و بوته کدو در زمین پهن شده و دارای برگهای گرد و بزرگ است در اقرب الموارد گوید: یقطین گیاهی است که ساق ندارد مثل بوته حنظل و خیار ولی در عرف در کدوی گرد مانند خربوزه به کار رود طبرسی فرماید: آن کدو است و به قولی هر گیاه بی ساق. آیه در باره یونس «علیه السلام» است چون از شکم ماهی به زمین افتاد در سایه برگهای کدو استراحت کرد وگرنه آفتاب او را می‏سوزاند که در شکم ماهی پوست بدنش کاملاً نازک شده بود، لفظ «أَنْبَتْنا» نشان می‏دهد روئیدن آن به طور خارق العاده بوده است. یعنی: او را از شکم ماهی بیرون انداختیم که مریض بود و درخت کدوئی بر وی رویاندیم. این لفظ فقط یکبار در قرآن مجید به کار رفته است.