ورنی

wiki: سوماک است، که بدون مراجعه به نقشه توسط دختران و زنان عشایر ارسباران بافته می شود. در واقع ورنی نوعی گلیم یک رو یا گلیم فرش نما بدون پرز است و به سبک پود پیچی یعنی گذراندن پود اصلی از تار و پیچش نخ خامه به دور نخ های تار شکل گرفته و نقش می پذیرد. تفاوتی که در بافت گلیم و ورنی وجود دارد این است که در گلیم، بافت به صورت گره های منقطع انجام می شود و نقوش آن توسط پود شکل می گیرد و تار به وسیلهٔ پود کاملاً پوشیده می شود، در حالیکه در بافت ورنی ایجاد طرح و نقوش بر سطح آن توسط پودگذاری اضافی حاصل می شود و تار و پود هر دو پوشیده است. پود اضافی، که پود اصلی خوانده می شود، مانند پود گلیم به صورت ساده از بین تارها عبور نمی کند، بلکه به دور تار حرکت پیچشی و غیره منقطع دارد.
متداول ترین مصارف ورنی شامل خورجین، مفرش (رختخواب پیچ یا فرمش) و زیراندازهایی است که غالباً در اندازه های ۱.۳×۱ متر و ۱.۵×۱ متر روی دارهای عمودی بافته می شود.
طرح کلی ورنی از سه جز حاشیه، متن، و ترنج (göl به معنی حوض) تشکیل شده است. ویژگی دکوری اصلی عنصر-S است، که گاهی در فرمی شبیه S یا 5 نمایش داده می شود. این عنصر در فرهنگ کوچ نشینان مفهوم اژدها را القا می کند. بافندگان ورنی از نقش هایی چون گوزن، آهو، گرگ، سگ گله، بوقلمون، مرغ و خروس، شغال، روباره، پرندگان محلی و ... به گونه ای بسیار زیبا و به صورت هندسی استفاده می کنند.
محل اصلی تولید ورنی منطقه قره باغ، مخصوصاً شهر شاماخی، بوده که بر اثر روابط، علقه های فرهنگی و عشیره ای همچنین ترددهایی که در دو کناره رود ارس انجام پذیرفته، به تدریج تولید ورنی ابتدا در منطقه ارسباران و سپس در بین ایلات و عشایر دشت مغان رایج شده است.. هم اکنون بیش از 20 هزار نفر از جمعیت منطقه به تولید ورنی اشتغال داشته و امرار معاش خود را از تولید آن تأمین می کنند.