لقیط

فارسی به انگلیسی

foundling

عربی به فارسی

حرامزاده , جازده

مترادف و متضاد

foundling (اسم)

بچه سر راهی، لقیط

فرهنگ فارسی

( صفت ) ۱- از زمین بر گرفته . ۲- بچ. افکنده که بردارند کودک سرراهی . ۳- انسان گم شده ای که متکفلی ندارد و خود نیز نمیتواند مستقلا زیست کند . ملتقط موظف است حفاظت و تربیت لقیط را عهده دار شود . ۴- حرامزداه : لقیط بود که فرزند خویش کرد لقیط که داند این ز که ماند و که داند اوز که زاد . ( سوزنی . لغ. ) یا لقیط دارالحرب . آنچه در جبه. جنگ یا بند از بنده و کالا و جز آن .
بلوی . صحابی است

فرهنگ معین

(لَ ) [ ع . ] (ص . ) ۱ - از زمین برگرفته . ۲ - بچة افکنده که بردارند، کودک سر راهی . ۳ - انسان گم شده ای که متکفلی ندارد و خود نیز نمی تواند مستقلاً زیست کند. ملتقط موظف است حفاظت و تربیت لقیط را عهده دار شود. ۴ - حرامزاده .

لغت نامه دهخدا

لقیط. [ ل َ ] ( ع ص ، اِ ) از زمین برگرفته. || نوزاده برزمین افکنده و جز آن. ( منتهی الارب ). بچه افکنده و جز آن که بردارند او را. ( منتخب اللغات ). بچه ای که در راه افتاده یافته باشند و آن را از زمین برداشته باشند. ( غیاث ). فرزند افکنده. و رجوع به حمیل شود. بکوی افکنده. کوی یافت. ج ، لقطاء.( مهذب الاسماء ). یافته شده در سر راه. صاحب کشاف اصطلاحات الفنون آرد: لقیط، فعیل به معنی مفعول و مشتق از لقط بر وزن نصر است و آن به معنی برداشتن چیزی است از زمین ، خواه آن چیز دیده شده یا دیده نشده باشد وگاه باشد که این عمل از روی قصد و اراده واقع شود کمافی المقیاس [ کذا ]. پس لقیط، شی برداشته شده از زمین باشد و شرعاً کودکی است مجهول النسب که او را بر زمین افکنده باشند از بینوائی یا خوف از هتک ناموس کذا جامع الرموز - انتهی. جرجانی گوید: هو بمعنی الملقوط، ای المأخوذ من الارض و فی الشرع اسم لمایطرح علی الارض من صغار بنی آدم خوفاً من العبلة او فراراً من تهمة الزناء. ( تعریفات ). حرامزاده. ( مهذب الاسماء ).
لقیط کردی فرزند خویش و میدانی
که شعر باشد فرزند شاعران حق و داد
لقیط بود که فرزند خویش کرد لقیط
که داند این ز که ماند و که داند او ز که زاد.

سوزنی.

|| ( اصطلاح فقه ) در اصطلاح فقه ، انسان گم شده ای که متکفلی ندارد و خود نیز نمیتواند مستقلاً زیست کند. ملتقطموظف است حفاظت و تربیت لقیط را عهده دار شود. || لقیط دارالحرب ؛ آنچه در جبهه جنگ یابند از بنده و کالا و جز آن. || چاه کهنه عادی که ناگاه برافتد و واقع شود. ( منتهی الارب ).

لقیط. [ ل َ ] ( اِخ ) ابن ارطاة السکوانی. قال ابن مندة عداده فی اهل الشام و قال ابن ابی حاتم روی حدیثه مسلمةبن علی عن نصربن علقمة عن اخیه محفوظ عن ابن عائد عن لقیطبن ارطاة قال : قتلت تسعة و تسعین من المشرکین مع رسول اﷲ ( ص ). قلت اخرجه الباوردی و الطبرانی و غیرهما من طریق هشام بن عمار عنه و مسلمة ضعیف و روی الطبرانی و غیره من طریق نصربن خزیمة عن ابیه عن نصربن علقمة بهذا الاسناد الی لقیط قال اتیت النبی ( ص ) و رجلای معوجتان لاتمشان الارض قدعالی النبی ( ص ) فمشیت علی الأرض. ( الاصابة ج 6 ص 7 ).

لقیط. [ ل َ ] (اِخ ) ابن ارطاة السکوانی . قال ابن مندة عداده فی اهل الشام و قال ابن ابی حاتم روی حدیثه مسلمةبن علی عن نصربن علقمة عن اخیه محفوظ عن ابن عائد عن لقیطبن ارطاة قال : قتلت تسعة و تسعین من المشرکین مع رسول اﷲ (ص ). قلت اخرجه الباوردی و الطبرانی و غیرهما من طریق هشام بن عمار عنه و مسلمة ضعیف و روی الطبرانی و غیره من طریق نصربن خزیمة عن ابیه عن نصربن علقمة بهذا الاسناد الی لقیط قال اتیت النبی (ص ) و رجلای معوجتان لاتمشان الارض قدعالی النبی (ص ) فمشیت علی الأرض . (الاصابة ج 6 ص 7).

لقیط. [ ل َ ] (اِخ ) ابن بکیر المحاربی کوفی ، مکنی به ابوهلال . از روات علم و مصنفین کتب و از شعراست و تا سال 190 هَ . ق . میزیسته واز کتب او کتاب السمر، کتاب الحراب و اللصوص و کتاب اخبارالجن است . (ابن الندیم ). زرکلی گوید: لقیطبن بکیربن النضربن سعیدمن بنی محارب من قیس عیلان ، راویة. من العلماء بالادب و الاخبار، من اهل الکوفه ، له کتب منهما «النساء» «و السمر» و «اللصوص » و له شعر جید. (الاعلام ج 3). یاقوت گوید: «قال ابن حبیب فی کتاب جمهرة النسب التی رواها عن ابن الکلبی و غیره و منهم یعنی بنی محارب بن خصفةبن قیس بن عیلان : عائدبن سعیدبن جندب بن جابربن زیدبن عبدبن الحرث بن بغیض بن شکم بن عبدبن عوف بن زیدبن بکربن عمیرةبن علی بن حرب بن محارب وفد علی رسول اﷲ (ص ). من ولد لقیط الراویة (و کان صدوقاً) ابن بکیر (و کان ایضاً عالماً صدوقاً) ابن النضربن سعیدبن عائدبن سعید و قد لقی هشام بن الکلبی لقیطاً. حدث المرزبانی فیما اسنده الی الخلیل النوشجانی قال : قال لی الجهمی کان لقیط المحاربی من رواة الکوفة و کان سیی ٔالخلق . قال الصولی و یکنی اباهلال و مات فی سنة 190 فی خلافة الرشید. و قال عبداﷲبن جعفر اخبرنی ابن مهدی والسکری قالا للقیط کتاب مصنف فی الاخبار مبوب فی کل فن من الفنون کتاب مفرد. فمنها و من احسنها کتابه فی النساء و هو عندی روایة عنهما عن العمری عنه . و له کتاب السمر. کتاب الخراب و اللصوص . کتاب اخبار الجن . و اخذا العلم عن لقیط جماعة من اعیانهم منهم ابن الاعرابی . و حدث المرزبانی فیما رفعه الی لقیطبن بکیر المحاربی قال : امر المهدی الناس سنة160 بصوم ثلاثة ایام لبطء المطر لیستسقی فلما کان فی الیوم الثالث من اللیل طرق الناس لیلتهم کلها ثلج ملأ الارض فقال لقیط:
یا امام الهدی سقینا بک الغیَ
َث و زالت عنا بک اللأواء
و هی ابیات طویلة...
و حدث فیما اسنده الی اسحاق الموصلی قال کان لقیطبن بکیر فی جرایة المهدی و کان الذی وصله به ابوعبداﷲوزیر المهدی و کان ابوعبداﷲ مائلاً الیه لعلمه بالشعر و الاخبار فلما مات المهدی لزم الکوفة: قال اسحاق فرأیته فی سنة 190 و هو ینشد قوماً شعراً له فی الزهد و هو قوله :
عزفت عن الغوایة و الملاهی
و اخلصت المتاب الی الهی
و غرتنی لیال کنت فیها
مطیعاً للشباب به اباهی
اجاری الغی فی میدان لهوی
و قلبی عن طریق الرشد لاهی
و الجمنی المشیب لجام تقوی
و رکن الشیب بادی العیب واهی
و من لم یکفه العذّال عزم
فلیس له علی عذل تناهی .
و قال و کان ذلک من آخر شعره و فی آخر زمانه ثم توفی فی هذه السنة و حدث مما رفعه الی ابن المدور قال ، سألت ابن الاعرابی عن لقیطبن بکیر و موته فقال مات فی آخر ایام الرشید و هو ازهدالناس و کان من دعائه : اللهم اغفر لی فان حسناتی لو کانت مثل حسنات جمیع خلقک لعلمت انی لااستحق الجنة الا بفضلک و لو کانت علی سیئاتهم جمیعاًمایئست من عفوک . (معجم الادباء ج 6 صص 218-220).

لقیط. [ ل َ ] (اِخ ) ابن ربیع. صحابی است . (منتهی الارب ). لقیطبن الربیع العبشمی . یقال : هو اسم ابی العاص صهر النبی (ص ) علی زینب مشهور بکنیة و سیأتی فی الکنی . (الاصابة ج 6 ص 7). رجوع به ابوالعاص لقیط... شود.

لقیط. [ ل َ ] (اِخ ) ابن زرارةبن عدس الدارمی تمیمی ، مکنی به ابونهشل . فارس و شاعر جاهلی . از اشراف قوم خود بوده است . اخبار بسیار دارد. و در جنگ «شعب جبله » نه سال پیش از تولد نبی اکرم کشته شده است . (الاعلام زرکلی ج 3). «هو لقیطبن زرارةبن عدس الحنظلی . من فرسان العرب فی الجاهلیة و اجوادهم و ساداتهم و شعرائهم ، قتله شریح بن الاحوص یوم شعب جبله من ایامهم . (البیان و التبیین ج 2 حاشیه ٔ ص 137). ابن قتیبه آرد: خطب لقیط بن زرارة الی قیس بن خالد ذی الجدّین الشیبانی . فقال له قیس : و من انت ؟ قال : لقیطبن زُرارة. قال : و ما حملک ان تخطب الی علانیة؟ فقال : لان-ّی عرفت انی ان عالنتک لم افضحک و ان ساررتک لم اخدعک فقال کف ُکریم ، لاتبیت ُ واﷲ عندی غربا و لا غریباً. فزوجه ابنته و ساق عنه . (عیون الاخبار ج 4 ص 17). صاحب عقدالفرید نیز همین داستان را با عبارت دیگر ذکر کرده است (ج 7 ص 91). جوالیقی گوید: لقیط را دختری بود و او را به نام دختر کسری دختنوس ، معرّب دُخت نوش نام گذارده بود.(المعرّب ص 142). صاحب عقدالفرید در ذکر یوم شعب جبله آرد: یوم شعب جبله اعظم ایام العرب ... کان قبل الاسلام باربعین سنة و هو عام وُلد النبی (ص ) و کانت بنوعبس یومئذ فی بنی عامر حلفاء لهم ، فاستعدی لقیط بنی ذبیان لعدواتهم لبنی عبس من اجل حرب داحس فاجابته غطفان کلها غیر بنی بدر و تجمعت لهم تمیم کلها غیر بنی سعد وخرجت معه بنواسد لحلف کان بینهم و بین غطفان حتی اتی لقیط الجون الکلبی و هو ملک هجر... قال ابوعبیدة: و اقبل لقیط و الملوک و من معهم ، فوجدوا بنی عامر قد دخلوا شعب جبلة فنزلوا علی فم الشعب فقال لهم رجل من بنی اسد خذوا علیهم فم الشعب حتی یعطشوا و یخرجوا، فواﷲ لیتساقطن علیکم تساقط البعر من اًست البعیر. قالوا حتی دخلوا الشعب علیهم و قد عقلوا الابل و عطشوهاثلاثة اخماس ، و ذلک اثنتاعشرة لیلة و لم تطعم شیئاً فلما دخلوا حلوا عقلها فاقبلت تهوی فسمع القوم دویها فی الشعب فظنوا ان ّ الشعب قد هدم علیهم ، الرجالة فی اثرها آخذین باذنابها فدقت کل ّ ما لقیت و فیها بعیر اعور یتلوه غلام اعسر آخذ بذنبه و هو یرتجز و یقول :
انا الغلام الاعسر
الخیر فی ّ و الشر
والشرّ منی اَکثر
فانهزموا لایلوون علی احد و قتل لقیطبن زرارة و اُسر حاجب بن زرارة اسره ذوالرقیبة و اُسر سنان بن ابی حارثة المری اسره عروةالرحال فجز ناصیته و اطلقه فلم تشنه و اُسر عمروبن عمروبن عدس ، اسره قیس بن المنتفق فجز ناصیته و خلاه طمعاً فی المکافاءة فلم یفعل و قتل معاویةبن الجون و منقذبن طریف الاسدی و مالک بن ربعی بن جندل بن نهشل ... (عقدالفرید ج 6 صص 8 - 12).

لقیط. [ ل َ ] (اِخ ) ابن صبرة. صحابی است . (منتهی الارب ). صاحب الاصابة آرد: لقیطبن صبرةبن عبداﷲبن المنتفق بن عامربن عقیل بن کعب بن ربیعةبن عامربن صعصعة العامری . روی عن النبی (ص ) روی عنه ابنه عاصم قرأت علی فاطمة بنت المنجا عن سلیمان بن ضمرة و انبأنا ابوهریرةبن الذهبی اجازة انبأنا ابونصربن الشیرازی کلاهما عن محمدبن عبدالواحد المدینی انبأنا اسماعیل بن علی الحمانی انبأنا ابومسلم الادیب انبأنا ابوبکربن المقری حدثنا مأمون بن هارون حدثنا حسین بن عیسی البسطامی حدثنا الفضل بن دکین حدثنا سفیان عن ابی هاشم و اسمه اسماعیل بن کثیر عن عاصم بن لقیطبن صبرة عن ابیه قال اتیت النبی (ص ) فقال اسبغ الوضوء و خلل الاصابع و بالغ فی الاستنشاق الا ان تکون صمائماً هذا حدیث صحیح اخرجه احمد عن شیخ عن سفیان فوافقناه فی شیخ شیخه بعلو و اخرجه الترمذی عن قتیبة و النسائی عن ابن اسحاق بن ابراهیم کلاهما عن وکیع و النسائی ایضاً عن محمدبن رافع عن یحیی بن آدم و عن محمدبن المثنی عن عبدالرحمان بن مهدی ثلاثتهم عن سفیان الثوری فوقع لنا عالیاً بدرجتین و اخرجه ابوداود و الترمذی و النسائی و ابن ماجه من روایة یحیی بن سلیم عن اسماعیل بن کثیر. طوله بعضهم و فیه کنت وافد بنی المنتفق وفیه قصة طویلة جرت له مع النبی (ص ) و مع عائشة و اخرجه بطوله ابن حبان فی صحیحه . (الاصابة ج 6 صص 7 - 8).

لقیط. [ ل َ ] (اِخ ) ابن عامر. ابورزین العقیلی . صحابی است . رجوع به ابی رزین و الاصابة ج 6 ص 8 شود.

لقیط. [ ل َ ] (اِخ ) ابن عامربن المنتفق . صحابی است . رجوع به عقدالفرید ج 1 صص 278 - 291 شود.

لقیط. [ ل َ ] (اِخ ) ابن عباد. صحابی است . (منتهی الارب ). ابن عباد السامی . قال ابن ماکولا له وفادة. (الاصابة ج 6 ص 9).

لقیط. [ ل َ ] (اِخ ) ابن عبدالقیس الفزاری حلیف بنی ظفر من الانصار. ذکره سیف بن عمر فی الفتوح ، و قال انه کان امیراً علی بعض الکرادیس یوم السیرموک . (الاصابة ج 6 ص 9).

لقیط. [ ل َ ] (اِخ ) ابن عدی . صحابی است . (منتهی الارب ). ابن عدی اللخمی جد سویدبن حبان . قال ابن یونس شهد فتح مصر و کان صاحب کمین عمروبن العاص ذکر ذلک سعیدبن عفیر، و ذکران مندة عن ابن یونس انه قال : له ذکر فی الصحابة و لایعرف له مستند و عداده فی اهل مصر. (الاصابة ج 6 ص 9).

لقیط. [ ل َ ] (اِخ ) ابن عصر البلوی هو النعمان بن عصر. رجوع به نعمان ... شود. (الاصابة ج 6 ص 9).

لقیط. [ ل َ ] (اِخ ) ابن مالک ، ملقب به ذوالتاج . رجوع به تاریخ اسلام تألیف فیاض ص 121 و ذوالتاج شود.

لقیط. [ ل َ ] (اِخ ) ابوالعاص . لقیطبن الربیعبن عبدالعزی بن عبدشمس بن عبدمناف القرشی العبشمی . صحابی است . رجوع به قاموس الاعلام ترکی شود.

لقیط. [ ل َ ] (اِخ ) ابومغیره . تابعی است .

لقیط. [ ل َ ] (اِخ ) البلوی . صحابی است . (منتهی الارب ). رجوع به لقیطبن عصر... شود.

لقیط. [ ل َ ] (اِخ ) الدوسی والدایاد. ذکره بعضهم و هو وهم . قال اسلم فی تاریخ واسطحدثنا جابربن الکردی و احمدبن سهل بن علی قالا حدثنا ابوسفیان الحمیری عن الضحاک بن حمیدة عن غیلان بن جامع عن ایادبن لقیط عن ابیه قال کان شعر رسول اﷲ(ص ) یبلغ کتفیه او منکبیه قال ابومحمدبن سفیان الحافظ الراوی عن اسلم کذا وقع و انما هو ایادبن لقیط عن ابی رشته . قلت و سیأتی بیان ذلک فی الکنی . (الاصابة ج 6 ص 13).

لقیط. [ ل َ ] (اِخ ) مکنی به ابوالمشا. تابعی و محدث است .

لقیط. [ ل َ ] (ع ص ، اِ) از زمین برگرفته . || نوزاده ٔ برزمین افکنده و جز آن . (منتهی الارب ). بچه ٔ افکنده و جز آن که بردارند او را. (منتخب اللغات ). بچه ای که در راه افتاده یافته باشند و آن را از زمین برداشته باشند. (غیاث ). فرزند افکنده . و رجوع به حمیل شود. بکوی افکنده . کوی یافت . ج ، لقطاء.(مهذب الاسماء). یافته شده ٔ در سر راه . صاحب کشاف اصطلاحات الفنون آرد: لقیط، فعیل به معنی مفعول و مشتق از لقط بر وزن نصر است و آن به معنی برداشتن چیزی است از زمین ، خواه آن چیز دیده شده یا دیده نشده باشد وگاه باشد که این عمل از روی قصد و اراده واقع شود کمافی المقیاس [ کذا ]. پس لقیط، شی ٔ برداشته شده از زمین باشد و شرعاً کودکی است مجهول النسب که او را بر زمین افکنده باشند از بینوائی یا خوف از هتک ناموس کذا جامع الرموز - انتهی . جرجانی گوید: هو بمعنی الملقوط، ای المأخوذ من الارض و فی الشرع اسم لمایطرح علی الارض من صغار بنی آدم خوفاً من العبلة او فراراً من تهمة الزناء. (تعریفات ). حرامزاده . (مهذب الاسماء).
لقیط کردی فرزند خویش و میدانی
که شعر باشد فرزند شاعران حق و داد
لقیط بود که فرزند خویش کرد لقیط
که داند این ز که ماند و که داند او ز که زاد.

سوزنی .

|| (اصطلاح فقه ) در اصطلاح فقه ، انسان گم شده ای که متکفلی ندارد و خود نیز نمیتواند مستقلاً زیست کند. ملتقطموظف است حفاظت و تربیت لقیط را عهده دار شود. || لقیط دارالحرب ؛ آنچه در جبهه ٔ جنگ یابند از بنده و کالا و جز آن . || چاه کهنه ٔ عادی که ناگاه برافتد و واقع شود. (منتهی الارب ).

لقیط. [ ل َ ](اِخ ) ابن تاشر. له ادراک ذکره ابن یونس و قال قدیم له ذکر فی الاخبار و شهد فتح مصر. (الاصابة ج 6 ص 12).

لقیط. [ل َ ] (اِخ ) ابن معبد الایادی . صاحب اغانی وی را لقیطبن معمر ذکر کرده . وی شاعری است جاهلی و به قصیدتی که در آن قوم خود را از غرور ایرانیان بیم داده است شناخته شود. رجوع به البیان و التبیین ج 1 ص 50 و حاشیه ٔ 51 و 60 شود. صاحب عقد الفرید گوید: کتب لقیط الایادی الی بنی شیبان فی یوم ذی قار شعراً یقول فی بعضه :
قوموا قیاماً علی امشاط اَرجلکم
ثم افزعوا قد ینال الامن من فزعا
و قلدوا امرکم ﷲ درّکم
رحب الذّراع بامر الحرب مضطلعا
لا مترفاً اِن رخاءالعیش ساعده
ولا اذا عض ّ مکروه به خشعا
مازال یحلب هذا الدّهر اشطره
یکون متبعاً طوراً و متبعا
حتی استمر علی شزر مریرته
مستحکم الرّای لا قحماً و لاضرعا.

(عقدالفرید ج 6 ص 117).

زرکلی در الاعلام وی را لقیطبن یعمر الایادی ذکر کرده گوید: شاعر جاهلی من اهل الحیرة کان یحسن الفارسیة و اتصل بکسری سابور ذی الاکتاف فکان من کتابه و المطلعین علی اسرار دولته و من مقدمی تراجمته ، و هو صاحب القصیدة المستهلة بقوله :
یا دار عمرة من محتلها الجرعا.
و هی من عیون الشعر، بعث بها الی قومه ینذرهم بان کسری بعث جیشاً لغزوهم فسقطت فی ید اوصلتها الی کسری فسخط علیه و قطع لسانه ثم قتله . له دیوان شعر. (الاعلام زرکلی ج 3).

لقیط. [ل َ ] (اِخ ) الفزاری . گفته ٔ اوست : «الغزو ادرّ للقاح و احدّ للسلاح ». رجوع به عیون الاخبار ج 1 ص 244 شود.

فرهنگ عمید

۱. (فقه ) بچه ای که کنار راه بگذارند و دیگری او را بردارد، بچۀ سرراهی.
۲. [قدیمی] آنچه از زمین برچینند یا بردارند.

پیشنهاد کاربران

در گویش زبان بختیاری واژه لقیط ( Laghit ) =به معنی حریص وچشم تنگ، گرسنه زیادهمانند فردیکه در یک جای قحطی زده گرسنه زیاد در حد مرگ مانده باشد .

کلمات دیگر: