غائله آذربایجان. غائله آذربایجان که در منابع غربی بحران سال ۱۹۴۶ ایران (به انگلیسی: Iran crisis of 1946) نامیده شده، اشاره به وقایعی دارد که در خلال سال های ۱۳۲۶–۱۳۲۵ در ایران دارد که منجر به تشکیل و سقوط حکومت خلق آذربایجان و جمهوری مهاباد شد. این بحران یکی از اولین بحران های جنگ جهانی دوم بود.
نابودی جمهوری خودمختار آذربایجان
نابودی جمهوری مهاباد
در پایان جنگ جهانی دوم قرار بر این بود که پس از تسلیم آلمان اشغال ایران توسط روسیه و انگلیس پایان پذیرد ولی در عمل شوروی ارتش سرخ را از شمال ایران خارج نکرد و دست به تشکیل حکومت خلق آذربایجان و جمهوری مهاباد زد.
قوام السلطنه نخست وزیر وقت ایران به کمک آمریکایی ها عملاً دست به فریب استالین زد و با پیش کشیدن امتیاز نفت شمال که به قرارداد قوام-سادچیکف معروف بود و همچنین همزمانی با فشار و تهدید آمریکا، شوروی از خاک ایران عقب نشست و هر دو حکومت با ورود ارتش شاهنشاهی ایران به سرعت سقوط کردند. بعد از خروج نیروهای شوروی از ایران قوام از نخست وزیری استعفا نمود و روسها را از تمامی قولهایی که به ایشان داده بود بی نصیب گذاشت. این بحران از اولین رخدادهای جنگ سرد به شمار می رود.
نابودی جمهوری خودمختار آذربایجان
نابودی جمهوری مهاباد
در پایان جنگ جهانی دوم قرار بر این بود که پس از تسلیم آلمان اشغال ایران توسط روسیه و انگلیس پایان پذیرد ولی در عمل شوروی ارتش سرخ را از شمال ایران خارج نکرد و دست به تشکیل حکومت خلق آذربایجان و جمهوری مهاباد زد.
قوام السلطنه نخست وزیر وقت ایران به کمک آمریکایی ها عملاً دست به فریب استالین زد و با پیش کشیدن امتیاز نفت شمال که به قرارداد قوام-سادچیکف معروف بود و همچنین همزمانی با فشار و تهدید آمریکا، شوروی از خاک ایران عقب نشست و هر دو حکومت با ورود ارتش شاهنشاهی ایران به سرعت سقوط کردند. بعد از خروج نیروهای شوروی از ایران قوام از نخست وزیری استعفا نمود و روسها را از تمامی قولهایی که به ایشان داده بود بی نصیب گذاشت. این بحران از اولین رخدادهای جنگ سرد به شمار می رود.
wiki: غائله آذربایجان