ذکوان . [ ] (اِخ ) ابن عبدالقیس بن خلدَةَبن مخلدةبن عامربن زُریق خزرجی انصاری . مکنی به ابی السّبع. صحابی است و او درک غزوه ٔ بدر و احد کرد و به هر دو غزوة به شب پاسبانی رسول صلوات اﷲ علیه می کرد وی از اهل مدینة است . او قبل از هجرت به مکّه شد و بشرف مسلمانی فائز گشت و سپس با رسول اکرم صلوات اﷲ علیه به مدینه هجرت کرد و درک غزوه ٔ بدر کرد و در غزوه ٔ احد بدست ابوالحکم بن الاخنس شهادت یافت . صاحب حبیب السیر آرد: از جمله ٔ شهدای انصار (به غزوه ٔ احد) یکی ذکوان بن عبد قیس است و او داخل اهل بدر است و مرتبه ٔ وی در خدمت حضرت رسالت علیه السلام بجائی رسید که نوبتی فرمود هر کس دوست دارد مردی بیند که بر سبزه ٔ بهشت میخرامد به ذکوان نظر کند. و در روضةالصفا مسطور است که چون اهل اسلام متوجه احد گشتند ذکوان دختران و نسوان خود را وداع کرد. ایشان گفتند یا اباالسبع دولت دیدار کی دست خواهد داد جواب که بروز قیامت . و در آن روز [ روز احد ] چندان مجاهدت کرد که بشرف شهادت رسید و در آخر جنگ حضرت مقدس نبوی صلوات اﷲ و سلامه علیه فرمود که هیچکس از حال ذکوان خبری دارد. جناب ولایت مآب مرتضوی سلام اﷲ علیه گفت یا رسول اﷲ من دیدم که سواری در عقب او میرفت و می گفت مرا نجات مباد اگر تو نجات یابی آنگاه شمشیر بر دوش او فرود آورد و من آن سوار را تعاقب کردم و از پشت زین بزمین افکندم . چون نگاه کردم ابوالحکم بن اخنس بن شریق بود - انتهی . و رجوع به امتاع الاسماع ص 33 و 98 شود.
ذکوان . [ ] (اِخ ) ابن یامین التضیری صحابی است .
ذکوان . [ ] (اِخ ) مکنی به ابی عمرو. مولی عائشه رضی اﷲ عنها. او حاجب ام ّالمؤمنین عائشه و تابعی است و بعضی او را صحابی گفته اند.
ذکوان . [ ذَک ْ ] (اِخ ) السمّان ، مکنّی به ابوصالح ، مولی جویریه ، تابعی است .
ذکوان . [ ذَک ْ ] (اِخ ) نام پدر قبیله ای از قبائل عرب .
