کلمه جو
صفحه اصلی

مغز انسان

دانشنامه عمومی

مغز انسان مرکز دستگاه عصبی است. دستگاه عصبی مرکزی در درون حفاظی استخوانی به نام جمجمه و ستون فقرات قرار گرفته و شامل مغز و نخاع می باشد. سیستم اعصاب مرکزی در زبان عام به دو قسمت با نام های مادهٔ سفید و مادهٔ خاکستری تقسیم می شود. مغز شامل قسمت های متنوعی است که هر کدام در عین ارتباط تنگاتنگ با یکدیگر دارای کارها و وظائف گوناگونی هستند.مغز انسان شامل دو قسمت عصبی و محیطی می باشد. قسمت عصبی مرکز فعالیت های ارادی و غیرارادی می باشد و قسمت محیطی. شامل رشته عصب هایی است که قسمت های مختلف بدن را به بخش عصبی متصل می کند*مغز انسان از دید ساختار، همانند مغز دیگر پستان داران است ولی کورتکس آن در مقایسه با دیگر پستانداران دارای گسترش و پیشرفت بسیار بیشتری است. جانوران بزرگی مانند نهنگ ها و فیلها در اندازه گیری مطلق دارای مغزی بزرگ تر هستند، اما زمانی که اندازه گیری با استفاده از ضریب مغزی و پس از جبران اندازه و جثهٔ بدن انجام گیرد، این مغز انسان است که تقریباً دو برابر مغز دلفین پوزه بطری، و سه برابر مغز یک شامپانزه خواهد بود. بخش عمده ای از گسترش و پیچیدگی مغز انسان مربوط به بخشی از مغز به نام قشر مغزی یا کورتکس، به ویژه لوب پیشانی، که با توابع اجرایی از جمله خودلگامی یا اتوکنترل، برنامه ریزی، استدلال، و تفکر انتزاعی در ارتباط است، می باشد. بخشی از قشر مخ ویژه بینایی نیز تا میزان زیادی در انسان بزرگتر است.
قشر مغز دارای ۱۵–۳۳ بیلیون یاختهٔ عصبی یا نورون است که هر کدام با سیناپس به چندین هزار یاخته عصبی دیگر متصل است. این یاخته ها بوسیلهٔ رشته های پروتوپلاسم بلندی که آسه یا آکسون نام دارد با دیگر یاخته ها ارتباط برقرار می کنند. آکسون ها دنباله ای از ضربان های سیگنالی را که پتانسیل عمل نام دارند تا دورترین نقاط مغز یا یاخته های دریافت کنندهٔ ویژهٔ هدف در بدن حمل می کنند.به کمک دستگاه های MRI پیشرفته می توان آکسون ها و چگالی آن ها در مغز را با دقت بالایی مشخص کرد.
مغز انسان حدود ۱۵۰۰ گرم وزن دارد و حجم آن نیز حدود ۱۱۳۰ سانتیمتر مکعب در زنان و ۱۲۶۰ سانتیمتر مکعب در مردان است.هرچند از نظر ضریب هوشی یا آی کیو و سایر اندازه گیری های عملکردی و شناختی هیچ گونه و به هیچ وجه تفاوت نورولوژیک بین دو جنس مذکر و مؤنث تاکنون نشان داده نشده است. بافت مغز بیشتر از جنس چربی است.
سه پرده با نام مننژ، مغز و نیز نخاع را محافظت می کنند. پردهٔ داخلی چسبیده به مغز و نخاع که کار تغذیهٔ بافت عصبی را انجام می دهد، پردهٔ میانی یا عنکبوتیه که به پردهٔ خارجی چسبیده و از پردهٔ داخلی کمی فاصله دارد و در پایان پردهٔ خارجی که از بافت پیوندی تشکیل شده و به استخوان ها چسبیده است. در فاصله بین عنکبوتیه و پردهٔ داخلی مایعی شفاف حاصل از از ترشحات رگ های خونی بنام مایع مغزی-نخاعی یا لیکور قرار دارد و کار آن محافظت از بافت عصبی است.مغز انسان مانند تمامی جانداران از یاخته های عصبی یا نورون و یاخته گلیال یا نوروگلیا و نیز رگ های خونی بسیاری تشکیل شده است. سلول های گلیال انواع گوناگونی داشته و انجام تعدادی از عملکردهای مهم ازجمله پشتیبانی ساختاری، پشتیبانی متابولیک یا سوخت وساز یاخته، عایق و همچنین هدایت را به عهده دارند. نورون ها، اما، معمولاً مهم ترین یاخته های در مغز انگاشته می شوند.تعداد نورون ها، با توجه به آرایه های توموگرافی، روشی به مراتب دقیق تر از روش میکروسکوپی پیشین، حدود دویست میلیارد نورون در مغز انسان همراه یکصدوبیست وپنج تریلیون سیناپس در کورتکس یا قشر مغزی را نشان داده است.ویژگی یگانه یاختهٔ عصبی در ایجاد و انتقال پیام به دورترین نقاط بدن است.


کلمات دیگر: