میرزا حسن خان اسفندیاری ملقب به محتشم السلطنه (زاده ۱۲۴۶ خورشیدی - درگذشته ۱۳۲۳ خورشیدی) سیاست مدار ایرانی و رئیس مجلس شورای ملی، وزیر و سفیر کبیر ایران بوده است. او همچنین پدر همسر اول مریم فیروز محسوب می شود.بنابر بسیاری از منابع و از جمله کتاب تاریخ خانواده اسفندیاری تالیف اسدالله اسفندیاری چاپ ۱۳۲۹ ، محتشم السلطنه یکی از اعضای خاندان اسفندیاری (نور) و از خاندان های معروف ایران و نور استان مازندران در دوره قاجار و پهلوی است که نسب ایشان به شاخه ای از اسپهبدان طبرستان موسوم به پادوسبانیان می رسد. پادوسبانیان سلسله ای ساسانی تبار بودند که از حدود سال ۴۰ هجری تا دوران شاه عباس کبیر صفوی بر بخش هایی از طبرستان (بعداً مازندران) حکمرانی میکردند. علی اسفندیاری (نیما یوشیج) و محتشم السلطنه از مشهورترین اعضای این خاندان هستند. در عصر قاجار و پهلوی، وزرا و نمایندگان مجلس و چهره های سیاسی و علمی و هنرمندان متعددی از میان افراد این خانواده برخاستند.
پدرش میرزا محمد صدیق الملک از کارمندان وزارت امور خارجه بود. محتشم السلطنه در سال ۱۲۸۳ قمری در شهر تهران متولد شد و پس از اتمام تحصیلات مقدماتی در تهران به مدرسه دارالفنون رفت. ابتدا به تبعیت از پدر به عضویت وزارت امور خارجه درآمد و پس از مدتی به عنوان نایب سفارت به برلین اعزام شد. در این مأموریت به زبان های فرانسه، آلمانی و انگلیسی تسلط پیدا کرد.
وی در حین این مأموریت موفق شد با اتو فون بیسمارک صدراعظم آلمان مذاکراتی به عمل آورد. سال ها بعد، در زمانی که اسفندیاری به عنوان رئیس هیئت نمایندگی ایران برای شرکت در تاجگذاری جورج ششم پادشاه انگلستان عازم آن کشور بود، در برلین با آدولف هیتلر ملاقات و گفتگو کرد و حتی در این ملاقات شوخ طبعی نیز نمود. هیتلر از او پرسید: «آیا شما سابقاً در آلمان مأموریت داشته اید؟» و او پاسخ داد: «بله، البته قبل از تولد شما».
اسفندیاری از سنین جوانی در دستگاه دولتی مشغول به کار بوده است. او پس از مأموریت در زمان بیسمارک به ایران بازگشت و به ریاست اداره دول غیرهمجوار وزارت خارجه منصوب شد. در سال ۱۲۷۳ خورشیدی به او لقب جناب و نشان درجه اول شیر و خورشید داده شد. یک سال قبل از قتل ناصرالدین شاه به لقب محتشم السلطنه مفتخر گردید و با سمت ژنرال قنسول ایران به شبه قاره هند عزیمت کرد. در هنگام سفر سوم مظفرالدین شاه جزو ملتزمان رکاب بود و در دوره محمدعلی شاه سمت مترجم حضوری وی را داشت. در کابینه امین السلطان اتابک معاون وزارت خارجه شد و در کابینه مستوفی الممالک وزارت دادگستری را ازآن خود نمود.
پدرش میرزا محمد صدیق الملک از کارمندان وزارت امور خارجه بود. محتشم السلطنه در سال ۱۲۸۳ قمری در شهر تهران متولد شد و پس از اتمام تحصیلات مقدماتی در تهران به مدرسه دارالفنون رفت. ابتدا به تبعیت از پدر به عضویت وزارت امور خارجه درآمد و پس از مدتی به عنوان نایب سفارت به برلین اعزام شد. در این مأموریت به زبان های فرانسه، آلمانی و انگلیسی تسلط پیدا کرد.
وی در حین این مأموریت موفق شد با اتو فون بیسمارک صدراعظم آلمان مذاکراتی به عمل آورد. سال ها بعد، در زمانی که اسفندیاری به عنوان رئیس هیئت نمایندگی ایران برای شرکت در تاجگذاری جورج ششم پادشاه انگلستان عازم آن کشور بود، در برلین با آدولف هیتلر ملاقات و گفتگو کرد و حتی در این ملاقات شوخ طبعی نیز نمود. هیتلر از او پرسید: «آیا شما سابقاً در آلمان مأموریت داشته اید؟» و او پاسخ داد: «بله، البته قبل از تولد شما».
اسفندیاری از سنین جوانی در دستگاه دولتی مشغول به کار بوده است. او پس از مأموریت در زمان بیسمارک به ایران بازگشت و به ریاست اداره دول غیرهمجوار وزارت خارجه منصوب شد. در سال ۱۲۷۳ خورشیدی به او لقب جناب و نشان درجه اول شیر و خورشید داده شد. یک سال قبل از قتل ناصرالدین شاه به لقب محتشم السلطنه مفتخر گردید و با سمت ژنرال قنسول ایران به شبه قاره هند عزیمت کرد. در هنگام سفر سوم مظفرالدین شاه جزو ملتزمان رکاب بود و در دوره محمدعلی شاه سمت مترجم حضوری وی را داشت. در کابینه امین السلطان اتابک معاون وزارت خارجه شد و در کابینه مستوفی الممالک وزارت دادگستری را ازآن خود نمود.
wiki: حسن اسفندیاری