کلمه جو
صفحه اصلی

موریس هولباخ

دانشنامه عمومی

موریس هولباخ (به فرانسه ؛ ۱۶ مارس ۱۹۴۵–۱۱ مارس ۱۸۷۷) فیلسوف و جامعه شناس فرانسوی که بخاطر تکمیل مفهوم حافظه جمعی نام آور شد.مارسل موس • کارل مارکس • امیل دورکیم • آنری برگسون
او که در رِمِس به دنیا آمده بود در اکول نرمال سوپریور فرانسه درس خواند. در آنجا با هنری برگسون که سخت بر او تأثیر گذارد فلسفه خواند. در ۱۹۰۱ دانشنامه فلسفه گرفت. پیش از سفر به آلمان در سال ۱۹۰۴ در چند دانشکده درس داد. در آلمان در دانشگاه گوتینگن درس خواند و به فهرست نویسی کارهای لایبنیتس پرداخت. نامزد هم ویراستاری کار لایبنیتس شد که هیچگاه به بار ننشست. بسال ۱۹۰۵ به فرانسه بازگشت و پس از دیدار امیل دورکهایم به جامعه شناسی کشیده شد. دیری نگذشت که به هیئت تحریریه لانی سوسیولوژیک (L'Année Sociologique) پیوست و با ویراستاری بخش های اقتصاد و آمار همکار فرانسوا سیمان (François Simiand) شد. در سال ۱۹۰۹ به فرانسه بازگشت تا در برلین به مطالعه مارکسیسم و اقتصاد پردازد.هولباخ در سراسر جنگ جهانی اول در وزارت جنگ کشورش کار می کرد. کمی پس از پایان جنگ استاد جامعه شناسی و آموزش و پرورش در دانشگاه استراسبورگ شد. بیش از یک دهه در این سمت ماند و یکسال مرخصی گرفته در دانشگاه شیکاگو استاد مهمان شد تا اینکه در ۱۹۳۵ به دانشگاه سوربن فراخوانده شد. در سوربن درس جامعه شناسی می گفت و همکاری تنگاتنگی با مارسل موس داشت و سردبیر آنال دِ سوسیولوژی شد که بجای لانی سوسیولوژیک درمی آمد. در سال ۱۹۴۴ یکی از بزرگترین افتخارات فرانسه، کرسی درس کول دو فرانس در روانشناسی اجتماعی به او داده شد. این جامعه گرا (سوسیالیست) دیرین پس از اشغال پاریس توسط نازی ها گرفتار گشتاپو و به بوخنوالد تبعید شد و در سال ۱۹۴۵همان جا به بیماری شکم روش (اسهال) از دنیا رفت.بخشی از کتابهایش را بیوه اش به کتابخانه مرکز پژوهشهای جامعه شناسی (Centre d'études sociologiques) داد که اینک کتابخانه علوم انسانی و اجتماعی پاریس-دکارت سی ان آر اس (Human and Social Sciences Library Paris Descartes-CNRS.) نام دارد.
مهم ترین کمک وی به علم جامعه شناسی در کتابش حافظه جمعی (La Mémoire collective)، ۱۹۵۰ آمده که در آن این نظریه را جا انداخت که جامعه می تواند حافظه ای جمعی داشته باشد و این حافظه بستگی به چارچوب اجتماعی دارد که گروه در آن جای گرفته است. از این رو نه تنها با حافظه فردی بلکه با حافظه گروهی سر و کار داریم که بیرون و فراتر از فرد می زید. در نتیجه درک افراد از گذشته بستگی تنگاتنگی با آگاه گروهی دارد.کتاب مهمی هم در خودکشی دارد بنام علل خودکشی (Les Causes du suicide) که در سال ۱۹۳۰ درآمد. در این کتاب به دقت از پی امیل دورکهایم رفته نظریه های او در این باره را شرح و بسط داده است.
Christian Baudelot, Marie Jaisson, Maurice Halbwachs, sociologue retrouvé, Collection Figures normaliennes, Éditions Rue d'Ulm, 2007, 168 pages - شابک ‎۹۷۸-۲-۷۲۸۸-۰۳۸۷-۳.


کلمات دیگر: