حاطب اللیل

حاطب اللیل. [ طِ بُل ْ ل َ ] ( ع ص مرکب ) آنکه به شب از صحرا هیمه گرد کند. گردکننده هیمه به شب. هیزم گردکننده به شب. آنکه به شب هیمه گرد کند در بیابان. || کنایه است از آنکه هده و بیهده گوید و فرق میان جید و ردی نکند. آنکه هرچه بر زبانش آید گوید و امتیاز نکند میان گفتار خوب و بد. آنکه سخن رطب و یابس درهم گوید. پراکنده گوی. که هرچه بر زبان آید بگوید. ( مهذب الاسماء ). المکثار کحاطب اللیل. مثل است از اکثم بن صیفی. پرگوی چون خارکن بشب باشد. و این تشبیه از آنست که بسا باشد او را در این حال مار یا عقرب گزد. رجوع به امثال و حکم شود.

۱. کسی که در شب در بیابان هیمه جمع کند، گرد کنندۀ هیزم در شب.
۲. [مجاز] شخص پرگو و یاوه گو که هرچه به زبانش آید از خوب و بد بگوید و به عاقبت آن نیندیشد. &delta، چنان که خارکن را در شب در حال گرد آوردن هیزم ممکن است گزنده ای مانند مار یا عقرب بگزد.