( مصدر ) ۱ - کم کردن طول یا ارتفاع چیزی . ۲ - کاستن . ۳ - قطع کردن .
بچه کردن سگ
بچه کردن سگ
کوته کردن
فرهنگ فارسی
لغت نامه دهخدا
کوته کردن. [ ت َه ْ ک َ دَ ] ( مص مرکب ) کوتاه کردن. ( فرهنگ فارسی معین ). رجوع به کوتاه کردن شود.
- کوته کردن دست از چیزی ؛ از تصرف در آن خودداری کردن. احتراز کردن از مداخله در آن. دوری و اجتناب کردن از آن. دست کشیدن از آن :
ز چیز کسان دست کوته کنی
دژآگاه را بر خود آگه کنی.
دست از هر ابلهی و سراوشانی.
دست کوته نکند تا نکند بنیادم.
تا سر نکنی در سر سودا که تو داری.
دگر دست کوته کن از ظلم و آز.
ور خود بزنی به تیغ تیزم.
به بنده چه داده ست کیهان خدیو
که از کار کوته کند دست دیو.
همه موبدان بر خرد ره کنید.
روان را سوی روشنی ره کنم.
باغ را کوته دو دست ازدامن فروردجان.
گر از حدیث تو کوته کنم زبان امید
که هیچ حاصل از این گفتگو نمی آید.
- کوته کردن قصه و سخن و حدیث و... ؛موجز کردن آن. مختصر کردن آن. به ایجاز و اختصار بیان کردن آن :
ای خاقانی دراز شدقصه
جان خواهد یار، قصه کوته کن.
دم مزن واﷲ اعلم بالصواب.
پند را در جان و در دل ره کنید.
چو روزگار به پیرانه سر ز رعنایی.
کوته کنم که قصه ما کار دفتر است.
- کوته کردن دست از چیزی ؛ از تصرف در آن خودداری کردن. احتراز کردن از مداخله در آن. دوری و اجتناب کردن از آن. دست کشیدن از آن :
ز چیز کسان دست کوته کنی
دژآگاه را بر خود آگه کنی.
ابوشکور.
ای حجت خراسان کوته کن دست از هر ابلهی و سراوشانی.
ناصرخسرو ( دیوان ص 478 ).
می نماید که جفای فلک از دامن دل دست کوته نکند تا نکند بنیادم.
سعدی.
سعدی تو نیارامی و کوته نکنی دست تا سر نکنی در سر سودا که تو داری.
سعدی.
که دستی به جود و کرم کن درازدگر دست کوته کن از ظلم و آز.
سعدی.
کوته نکنم ز دامنت دست ور خود بزنی به تیغ تیزم.
سعدی ( گلستان ).
- کوته کردن دست کسی از چیزی ؛ او را از مداخله و تصرف در آن بازداشتن.دور کردن و برحذر داشتن وی از پرداختن به آن : به بنده چه داده ست کیهان خدیو
که از کار کوته کند دست دیو.
فردوسی.
بدان را، ز بد دست کوته کنیدهمه موبدان بر خرد ره کنید.
فردوسی.
بدان را ز بد دست کوته کنم روان را سوی روشنی ره کنم.
فردوسی
کرد شاها مهرگان از دست گشت روزگارباغ را کوته دو دست ازدامن فروردجان.
ضمیری.
- کوته کردن زبان از حدیث و گفتار ؛ در باب آن به ایجاز و اختصار سخن گفتن. در آن باب سخن نگفتن : گر از حدیث تو کوته کنم زبان امید
که هیچ حاصل از این گفتگو نمی آید.
سعدی.
و رجوع به کوتاه ، کوته و کوتاه کردن شود.- کوته کردن قصه و سخن و حدیث و... ؛موجز کردن آن. مختصر کردن آن. به ایجاز و اختصار بیان کردن آن :
ای خاقانی دراز شدقصه
جان خواهد یار، قصه کوته کن.
خاقانی.
شرح این کوته کن و رخ زین بتاب دم مزن واﷲ اعلم بالصواب.
مولوی.
گفت حجتهای خودکوته کنیدپند را در جان و در دل ره کنید.
مولوی.
سخن دراز مکن سعدیا و کوته کن چو روزگار به پیرانه سر ز رعنایی.
سعدی.
در نامه نیز چند بگنجد حدیث عشق کوته کنم که قصه ما کار دفتر است.
کوته کردن . [ ت َ / ت ِ ک َ دَ ] (مص مرکب ) بچه کردن سگ . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). رجوع به کوته (با های غیرملفوظ) شود.
کوته کردن . [ ت َه ْ ک َ دَ ] (مص مرکب ) کوتاه کردن . (فرهنگ فارسی معین ). رجوع به کوتاه کردن شود.
- کوته کردن دست از چیزی ؛ از تصرف در آن خودداری کردن . احتراز کردن از مداخله ٔ در آن . دوری و اجتناب کردن از آن . دست کشیدن از آن :
ز چیز کسان دست کوته کنی
دژآگاه را بر خود آگه کنی .
ای حجت خراسان کوته کن
دست از هر ابلهی و سراوشانی .
می نماید که جفای فلک از دامن دل
دست کوته نکند تا نکند بنیادم .
سعدی تو نیارامی و کوته نکنی دست
تا سر نکنی در سر سودا که تو داری .
که دستی به جود و کرم کن دراز
دگر دست کوته کن از ظلم و آز.
کوته نکنم ز دامنت دست
ور خود بزنی به تیغ تیزم .
- کوته کردن دست کسی از چیزی ؛ او را از مداخله و تصرف در آن بازداشتن .دور کردن و برحذر داشتن وی از پرداختن به آن :
به بنده چه داده ست کیهان خدیو
که از کار کوته کند دست دیو.
بدان را، ز بد دست کوته کنید
همه موبدان بر خرد ره کنید.
بدان را ز بد دست کوته کنم
روان را سوی روشنی ره کنم .
کرد شاها مهرگان از دست گشت روزگار
باغ را کوته دو دست ازدامن فروردجان .
- کوته کردن زبان از حدیث و گفتار ؛ در باب آن به ایجاز و اختصار سخن گفتن . در آن باب سخن نگفتن :
گر از حدیث تو کوته کنم زبان امید
که هیچ حاصل از این گفتگو نمی آید.
و رجوع به کوتاه ، کوته و کوتاه کردن شود.
- کوته کردن قصه و سخن و حدیث و... ؛موجز کردن آن . مختصر کردن آن . به ایجاز و اختصار بیان کردن آن :
ای خاقانی دراز شدقصه
جان خواهد یار، قصه کوته کن .
شرح این کوته کن و رخ زین بتاب
دم مزن واﷲ اعلم بالصواب .
گفت حجتهای خودکوته کنید
پند را در جان و در دل ره کنید.
سخن دراز مکن سعدیا و کوته کن
چو روزگار به پیرانه سر ز رعنایی .
در نامه نیز چند بگنجد حدیث عشق
کوته کنم که قصه ٔ ما کار دفتر است .
- کوته کردن گمان کسی از بدی ؛ خاطر او را ازآن آسوده ساختن . تصور او را از بدی زدودن :
مرا از بد و نیک آگه کنید
ز بدها گمانیم کوته کنید.
- کوته کردن نظر از چیزی ؛ چشم از آن برداشتن . دیده از آن برگرفتن . ننگریستن به سوی آن . نظر نکردن به آن :
سعدی نظر از رویت کوته نکند هرگز
ور روی بگردانی در دامنت آویزد.
و رجوع به کوتاه کردن شود.
- کوته کردن دست از چیزی ؛ از تصرف در آن خودداری کردن . احتراز کردن از مداخله ٔ در آن . دوری و اجتناب کردن از آن . دست کشیدن از آن :
ز چیز کسان دست کوته کنی
دژآگاه را بر خود آگه کنی .
ابوشکور.
ای حجت خراسان کوته کن
دست از هر ابلهی و سراوشانی .
ناصرخسرو (دیوان ص 478).
می نماید که جفای فلک از دامن دل
دست کوته نکند تا نکند بنیادم .
سعدی .
سعدی تو نیارامی و کوته نکنی دست
تا سر نکنی در سر سودا که تو داری .
سعدی .
که دستی به جود و کرم کن دراز
دگر دست کوته کن از ظلم و آز.
سعدی .
کوته نکنم ز دامنت دست
ور خود بزنی به تیغ تیزم .
سعدی (گلستان ).
- کوته کردن دست کسی از چیزی ؛ او را از مداخله و تصرف در آن بازداشتن .دور کردن و برحذر داشتن وی از پرداختن به آن :
به بنده چه داده ست کیهان خدیو
که از کار کوته کند دست دیو.
فردوسی .
بدان را، ز بد دست کوته کنید
همه موبدان بر خرد ره کنید.
فردوسی .
بدان را ز بد دست کوته کنم
روان را سوی روشنی ره کنم .
فردوسی
کرد شاها مهرگان از دست گشت روزگار
باغ را کوته دو دست ازدامن فروردجان .
ضمیری .
- کوته کردن زبان از حدیث و گفتار ؛ در باب آن به ایجاز و اختصار سخن گفتن . در آن باب سخن نگفتن :
گر از حدیث تو کوته کنم زبان امید
که هیچ حاصل از این گفتگو نمی آید.
سعدی .
و رجوع به کوتاه ، کوته و کوتاه کردن شود.
- کوته کردن قصه و سخن و حدیث و... ؛موجز کردن آن . مختصر کردن آن . به ایجاز و اختصار بیان کردن آن :
ای خاقانی دراز شدقصه
جان خواهد یار، قصه کوته کن .
خاقانی .
شرح این کوته کن و رخ زین بتاب
دم مزن واﷲ اعلم بالصواب .
مولوی .
گفت حجتهای خودکوته کنید
پند را در جان و در دل ره کنید.
مولوی .
سخن دراز مکن سعدیا و کوته کن
چو روزگار به پیرانه سر ز رعنایی .
سعدی .
در نامه نیز چند بگنجد حدیث عشق
کوته کنم که قصه ٔ ما کار دفتر است .
سعدی (کلیات چ فروغی ص 540).
- کوته کردن گمان کسی از بدی ؛ خاطر او را ازآن آسوده ساختن . تصور او را از بدی زدودن :
مرا از بد و نیک آگه کنید
ز بدها گمانیم کوته کنید.
فردوسی .
- کوته کردن نظر از چیزی ؛ چشم از آن برداشتن . دیده از آن برگرفتن . ننگریستن به سوی آن . نظر نکردن به آن :
سعدی نظر از رویت کوته نکند هرگز
ور روی بگردانی در دامنت آویزد.
سعدی .
و رجوع به کوتاه کردن شود.
کلمات دیگر: