خطای باصره

خطای باصره (optical illusion)
پدیده ای که در آن حس بینایی در تشخیص اندازه، شکل، یا رنگ اشکال یا اشیاء دچار اشتباه می شود. متداول ترین خطای باصره تصاویر پرسپکتیو است که اشیاء در آن سه بعدی به نظر می رسند. این خطا بر این حقیقت استوار است که اشیاء دور نسبت به اشیاء نزدیک کوچک تر به نظر می رسند، چنانچه اگر شیئی را کوچک تر از آن ترسیم کنیم که چشم انتظار دارد، آن شی ء دور به نظر می آید. نوع دیگری از خطای باصره به تأثیر کنتراست یا تضاد در زمینه ای بستگی دارد که دارای رنگ و درخششی متفاوت است. مثلاً مربع سفیدی که در مرکز مربع تیره و بزرگ تری قرار دارد کوچک تر از همان مربع سفیدی به نظر می رسد که درون زمینه ای متضاد با خود قرار ندارد. بیشتر خطاهای باصره به گرایش چشم در دنبال کردن مسیر خطوط بستگی دارد. اگر طرحی از خطوط منظم را بر روی تصویری کلی بیندازیم، تصویر برهم ریخته به نظر می رسد. خطای باصره همچنین براثر انعکاس نور، یا شکست نور به وجود می آید. مثلاً ماه در افق، در مقایسه با زمانی که در آسمان بالا می رود، بزرگ تر دیده می شود و علت آن شکست پرتوهای نور در جو زمین است.