کلمه جو
صفحه اصلی

خلد برین

فرهنگ فارسی

بهشت بالایین

لغت نامه دهخدا

خلد برین. [ خ ُ دِ ب َ ] ( ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) بهشت بالایین. ( ناظم الاطباء ) :
همه دیانت و دین ورز و نیک رائی کن
که سوی خلد برین باشدت گذرنامه.
شهید بلخی.
قصر شاهیست بهر باب به از خلد برین
سخنی نیست درین باب که خلدیست برین.
مسعودسعدسلمان ( از شرفنامه منیری ).
آراست جهاندار دگرباره جهان را
چون خلد برین کرد زمین را و زمان را.
سنائی.
هر کجا طوبی بود آنجا بود خلد برین
نزدما پیغمبر آورده ست این پیغام را.
سوزنی.
روضه خلد برین خلوت درویشانست
مایه محتشمی خدمت درویشانست.
حافظ.
حافظا خلد برین خانه موروثی نیست
اندر این منزل ویرانه نشیمن چکنم ؟
حافظ.

خلد برین. [ خ ُ دِ ب َ ] ( اِخ ) رجوع به صیادلر در این لغت نامه شود.

خلد برین . [ خ ُ دِ ب َ ] (اِخ ) رجوع به صیادلر در این لغت نامه شود.


خلد برین . [ خ ُ دِ ب َ ] (ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) بهشت بالایین . (ناظم الاطباء) :
همه دیانت و دین ورز و نیک رائی کن
که سوی خلد برین باشدت گذرنامه .

شهید بلخی .


قصر شاهیست بهر باب به از خلد برین
سخنی نیست درین باب که خلدیست برین .

مسعودسعدسلمان (از شرفنامه ٔ منیری ).


آراست جهاندار دگرباره جهان را
چون خلد برین کرد زمین را و زمان را.

سنائی .


هر کجا طوبی بود آنجا بود خلد برین
نزدما پیغمبر آورده ست این پیغام را.

سوزنی .


روضه ٔ خلد برین خلوت درویشانست
مایه ٔ محتشمی خدمت درویشانست .

حافظ.


حافظا خلد برین خانه ٔ موروثی نیست
اندر این منزل ویرانه نشیمن چکنم ؟

حافظ.



دانشنامه عمومی

خٌلد بَرین منظومه شعر در قالب مثنوی از وحشی بافقی یکی از شاعران سدهٔ دهم ایران است که در سال ۹۳۹ هجری قمری در شهر بافق از توابع یزد چشم به جهان گشود.در بحر سریع و به تقلید از مخزن الاسرار نظامی گنجوی است.
ابیات آغازین:

دانشنامه آزاد فارسی

خُلدِ بَرین
منظومه ای مختصر به فارسی، از وحشی بافقی. این مثنوی به پیروی از مخزن الاسرار نظامی و همانند آن در پند و اندرز و تمثیل است. در شش روضه و ۵۹۲ بیت است. خلد برین همراه دیوان وحشی بافقی چاپ شده است (تهران، ۱۳۳۹ش).

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] خلد برین، کتابی در تاریخ عمومی به فارسی از آغاز تا سدۀ یازدهم، تألیف میرزا محمدیوسف واله اصفهانی، مورخ، ادیب و دیوانی دورۀ صفویه است.
والۀ اصفهانی این کتاب را در ایام سلطنت شاه سلیمان اول صفوی در ۱۰۷۸ نوشت. اسم قبلی کتاب او ابتدا قصد داشت کتاب را حدائق الخلد بنامد اما منصرف گردید و نام خلد برین را برگزید. چینش خلد برین خلد برین در هشت روضه و یک خاتمه تألیف شده است. نام روضه های آن عبارت است از: در تاریخ پیامبران و پادشاهان پیش از اسلام؛ در تاریخ پیامبر اسلام صلی اللّه علیه وآله وسلم و امامان شیعه؛ در تاریخ خاندان اموی و عباسی؛ در تاریخ دودمان های هم روزگار خلفای عباسی؛ در تاریخ چنگیزخان مغول و خاندان او؛ در تاریخ تیمور و جانشینان او؛ در تاریخ سلسله های قراقوینلو و آق قوینلو و دیگر بازماندگان تیمور؛ در پادشاهی صفویان. ← روضه ی هشتم روضۀ هشتم بیشترین بخش کتاب را شامل می شود و در برگیرندۀ هفت حدیقه بدین ترتیب است: در سرگذشت شاه اسماعیل اول صفوی (حک: ۹۰۶ـ۹۳۰) و شرح احوال مشاهیر سادات و شعرا و ادیبان؛ در سرگذشت شاه طهماسب اول (حک ۹۳۰:ـ۹۸۴) و شرح احوال امیران و هنرمندان آن دوره؛ در سرگذشت شاه زاده مظفر و شاه اسماعیل دوم (حک: ۹۸۴ـ۹۸۵) و شاهزادگان دیگر؛ در سرگذشت سلطان محمد خدابنده (حک: ۹۸۵ـ۹۹۶)؛ در سرگذشت شاه عباس اول (حک: ۹۹۶ـ۱۰۳۸)؛ در سرگذشت شاه صفی (حک: ۱۰۳۸ـ۱۰۵۲)؛ و در سرگذشت شاه عباس دوم (حک: ۱۰۵۲ـ۱۰۷۷). ← خاتمه ی کتاب خاتمۀ کتاب نیز در شرح حال شاه سلیمان اول صفوی (حک: ۱۰۷۷ـ۱۱۰۵) است. مطالب کتاب مطالب کتاب ذیل ایام سلطنت هر پادشاه بر اساس سال هجری قمری و بیش تر با فصل بهار و عید نوروز آغاز شده و معمولا نام ترکی سال ها نیز آمده است. سپس، رویدادهای مهم آن سال، گاهی با ذکر روز و ماه، شرح داده شده و مؤلف هر کدام از پادشاهان صفوی را با یکی از القاب معروف آن ها نام برده است. منابع به کار رفته در خلد برین والۀ اصفهانی از منابع پیش از خود بهره برده و در بسیاری موارد، اثرش استنساخی است از آن آثار، به خصوص از تاریخ عالم آرای عباسی، فتوحات شاهی، صفوةالصفا، نفحات الانس، حبیب السیر، احسن التواریخ، ذیل تاریخ عالم آرای عباسی، عباس نامه، و به طور غیرمستقیم از خلاصةالتواریخ، تألیف قاضی احمد حسینی قمی. نحوه نگارش خلد برین والۀ اصفهانی در بیان حوادث عصر خویش از مشاهدات شخصی و شنیده هایش و اطلاعات درباری مدد گرفته است. وی در تدوین اثرش از ذکر مآخذ و منابع خودداری کرده و از این رو مورد اعتراض واقع شده است. با این همه، این کار از ارزش کتاب نمی کاهد. خلدبرین علاوه بر دارا بودن اطلاعات تاریخی، مطالبی را به ذکر امیران، سادات، مشایخ، علما و هنرمندان اختصاص داده است. والۀ اصفهانی با توجه به منصبش در امور دیوانی و علاقه به علم و هنر و دسترسی به منابع مورد نیازش، حوادث نزدیک به زمان خود را با تفصیل بیشتری نوشته و جانب داری وی از صفویه و نیروهای قزلباش آشکار است. نثر کتاب نثر کتاب با توجه به شیوۀ نگارش آن دوره و این که مؤلف در شعر و ادبیات دستی داشته، کمی پیچیده و سنگین است. به مناسبت هایی نیز در جای جای کتابش سروده هایش را اضافه کرده است. از خلد برین نسخۀ کاملی در یک جا دیده نشده است و هر بخشی از آن در کتابخانه ای است. چاپ خلد برین روضه های ششم و هفتمِ خلد برین را، میرهاشم محدث بر اساس نسخه ای به شماره ۴۱۷۶ در کتابخانۀ ملی ملک، در ۱۳۷۹ چاپ کرد. همو حدیقۀ چهارمِ روضۀ هشتم را از روی نسخۀ شمارۀ ۲۵۲ کتابخانۀ مجلس شورا، در ۱۳۷۲ منتشر نمود. محمدرضا نصیری نیز حدیقۀ ششم و هفتم از روضۀ هشتم را با عنوان ایران در زمان شاه صفی و شاه عباس دوم، با استفاده از سه نسخۀ خطی در ۱۳۸۰ به چاپ رساند. فهرست منابع (۱) جهانبخش ثواقب، تاریخ نگاری عصر صفویه و شناخت منابع و مآخذ، شیراز، ۱۳۸۰ش. (۲) ریاض الاسلام، تاریخ روابط ایران و هند (در دورۀ صفویه و افشاریه)، ترجمه محمدباقر آرام و عباسقلی غفاری فرد، تهران ۱۳۷۳ش. (۳) احمد گلچین معانی، تاریخ تذکره های فارسی، ج۲، تهران ۱۳۶۲ش. (۴) محمد یوسف واله اصفهانی، خلد برین، چاپ میرهاشم محدث، تهران ۱۳۷۲ش. (۵) محمد یوسف واله اصفهانی، خلد برین، چاپ میرهاشم محدث، تهران ۱۳۷۹ش. (۶) محمد یوسف واله اصفهانی، ایران در زمان شاه صفی و شاه عباس دوم، چاپ محمدرضا نصیری، تهران ۱۳۸۰ش.

جدول کلمات

بهشت برین

پیشنهاد کاربران

آرامگاه یزدیان در یزد، به نشانه عروج به بهشت


کلمات دیگر: