جعفر برمکی

جعفر برمکی (جعفر پسر یحیی برمکی) (۱۵۰ ه.ق./ ۷۶۷ م- ۱۸۷ ه.ق.-۸۰۳ م) یکی از وزاری ایرانی دربار هارون الرشید از خاندان برمکیان بود. وی دارای خطی خوش و بیانی فصیح و در احکام نجوم مطلع بود. هارون به او توجه و اقبالی تمام داشت و او را به حکومت ایالات متعدد منصوب ساخت و وی آنان را توسط نمایندگان خود اداره می کرد. هارون خواهر خود "عباسه" را که گاهی اوقات در جلسات وی با جعفر حضور داشت را به عقد صوری وی درآورد (برای محرمیت). ولی هنگامی که عباسه فرزندی به ظاهر از جعفر بزایید، خشم هارون برانگیخته شد و روایت کنند که دستور قتل جعفر را صادر کرد. قتل وی آغاز سقوط برمکیان بود. البته در منابع متعددی از جمله دانشنامه ایرانیکا دلایل دیگری برای سقوط برمکیان بر می شمارند و ماجرای عشقی عباسه را بیشتر به داستان تخیلی نزدیک دانند، تا علت اصلی قتل جعفر.
فرهنگ فارسی دکتر معین
این مقاله شامل بخش هایی به قلم محمد معین (درگذشته در ۲۱ تیر ۱۳۵۰) است. حقوق معنوی آن بخش ها برای محمد معین محفوظ است.
‎
‏

جعفر برمکی (۱۵۱ـ۱۸۷ق)
ابوالفضل جعفر بن یحیی برمکی، وزیر و ندیم مشهور هارون الرشید، خلیفۀ عباسی . فرزند یحیی و از بانفوذترین اعضای خاندان برمکی در دستگاه هارون الرشید. در ۱۸۰ق از جانب هارون والی خراسان شد. قدرت و نفوذ او در دربار خلافت ، برای او دشمنی هایی در پی داشت که مهم ترین آنها فضل بن ربیع بود. علاوه بر این، ثروت او در بغداد که با دارایی خلیفه برابری می کرد و به قولی ازدواج پنهانی اش با عباسه ، خواهر هارون الرشید، در بدگمانی خلیفه به برمکیان تأثیر داشت . هارون، که از قدرت و شوکت آنان در دستگاه خلافت بیمناک شده بود، فرمان دستگیری خاندان برامکه و قتل جعفر را صادر کرد. جسد او را دو نیم کرده، یک سال بر روی پل های بغداد آویختند و بعد آن را سوزاندند. جعفر برمکی در بزرگواری و سخندانی مشهور بود.